محیط زیست خودمانی

دکتر نصرت‌الله صفاییان/ محقق و استاد دانشگاه در کتاب «اکولوژی و محیط زیست خودمونی» به رغم اینکه تصریح کرده‌ام که همه ما بوم‌شناس هستیم و غیر بوم‌شناسی وجود ندارد، اما فقدان آگاهی و اطلاعات درباره این دانش را یادآوری کرده‌ام.

در این کتاب، از قلمرو مطالعات بوم‌شناسان از یازده هزار متر زیر اقیانوس آرام تا اوج پرواز پرندگان، خلاصه در هرکجا که موجود زنده‌ای حضور داشته باشد یاد شده است. بوم‌شناسان در این گستره وسیع از اهمیت حضور تنوع گونه‌های جانوری و گیاهی و ضرورت مراقبت از آنها در جهت حفاظت از زیست سپهر بسیار سخن گفته‌اند. در این کتاب زیست سپهر را که محل سکونت انسان‌ها و زیستگاه‌های سایر موجودات زنده است مانند پوست نازک سیب دانسته و در مورد شکننده و آسیب‌پذیر بودن آن هشدار داده‌ام.

در کتاب حضور انسان به‌عنوان یک عنصر بوم‌شناختی و خطراتی که افزایش جمعیت و مصرف بی‌رویه برای آیندگان خواهد داشت تفسیر شده و نسبت به عواقب آن هشدار داده شده است. نمی‌توان از بوم‌شناسی سخن گفت و از بحران‌های پیش رو مانند گرم‌تر شدن کره زمین، غذا و آب سخن به میان نیاورد، در این کتاب می‌خوانیم که ریشه‌یابی اغلب مسائل زیست محیطی به مسائل اقتصادی گره می‌خورد. جالب اینکه صاحب‌نظران، «اکولوژی» و «اکونومی» را دو قلوهای به هم پیوسته نامیده‌اند، در این صورت مسلما فعال بودن هر کدام باعث زحمت طرف دیگراست. شاید به همین خاطر آنان که اقتصاد در انحصارشان است اکولوژی را ضد علم، علم عصیانگر و اکولوژیست‌ها را عصیانگر و اکومحور و... نامیده‌اند!

سخن گفتن درباره اکولوژی کار دشواری است برای همین در این کتاب گاهی از طنز و شعر و شاعری نیز برای بیان آنچه در اکوسیستم‌ها جاری است یاری گرفته شده است.  این کتاب حاصل حدود چهل سال تحقیق میدانی و تدریس است. ضمن اینکه از کتاب‌های خوب موجود در ایران و جهان بهره برده‌ام و به باورها، اعتقادات و رفتار بوم‌شناسان نیز پرداخته‌ام.