دگرگونی «آگهی» در مطبوعات

در یکی از این گفتارها ضمن تبیین جریان‌های ارتباطی در عهد مشروطه، به چاپ اولین نیازمندی در شماره ۳ روزنامه « وقایع اتفاقیه» به سال ۱۲۲۹ ه.ش اشاره می‌کند؛ همچنین چاپ اولین نشریه مصور ایران با نام « شرافت» در سال ۱۲۷۴ که تمامی تصاویر آن کار «مصورالملک» و خط آن به قلم «میرزا زین‌العابدین ملک‌الکتاب» بوده است. نویسنده ورود اولین دستگاه «لاینوتایپ» (دستگاه حروفچینی خودکار) در سال ۱۲۶۵ ه.ش و امضای فرمان مشروطیت در سال ۱۲۸۵ ه.ش را از عواملی می‌داند که باعث شروع جریان خاص تبلیغات در ایران می‌شود و نیز یک آگهی تبلیغاتی در شماره ۲ روزنامه مردمی صور اسرافیل به تاریخ ۲۱ ربیع‌الاول ۱۳۲۶ ه.ق را آورده که خود آگهی نیز مردمی است: «پرده‌های جدید تماشایی سینماتوگراف که عوامل خارجی را به صور حرکت و تجسم نشان می‌دهد به تازگی وارد شده، در خیابان ناصری در یکی از مغازه‌های جناب تاجرباشی نشان داده می‌شود.مقدم آقایان محترم از یک ساعت بعد از ظهر تا دو ساعت از شب گذشته در کمال احترام پذیرفته می‌شود.» مولف در بخش دیگر محدودیت‌های جراید در عصر پهلوی اول و قانونگذاری تازه و محدوده‌کننده مطبوعات در سال ۱۳۰۴ را که باعث رکود آگهی‌ها در جراید شده بود بررسی می‌کند و نیز در گفتاری دیگر با عنوان «روزنامه اطلاعات گشایشی در ارتباطات نوین» به نظم نوین آگهی تبلیغاتی این روزنامه اشاره می‌کند که در ۱۳۰۵ شروع به فعالیت کرد. در گفتار دیگر بخش مقدماتی کتاب به «تبلیغات، پس از مصدق و ملی شدن نفت» پرداخته می‌شود. اکثر تبلیغات این دوره را جملاتی نظیر «شما که به ملی شدن نفت علاقه‌مندید» یا «میهن‌پرست عزیز» پر کرده است و مولف بر این باور است که از لحاظ بصری آگهی‌های دوره مصدق زیباشناسی جدیدی را ارائه نمی‌کند. او در پایان به رویکرد‌های نوگرا در تبلیغات دهه چهل و پنجاه می‌پردازد و پیشرفت‌های روزافزون شهرنشینی و تبادل فرهنگی، افزایش طبقه حقوق بگیر و به‌وجود آمدن قشر متوسط اجتماعی به‌عنوان مصرف‌کنندگان جدید را عاملی می‌داند که باعث تغییر در نوع آگهی‌های مطبوعاتی شده است. استفاده از نشانه‌های بصری تازه برای ایجاد جذابیت و تاثیرگذاری تبلیغات در شهرها و جاده‌ها از مولفه‌های آگهی‌های این دوره‌اند.