تمام کارشناسان بازار سهام، اساتید دانشگاه و سهامداران آموزش دیده می‌دانند که نمودار و وضعیت افت و خیز آن در واقع بیانگر شرایط عمومی‌و کلی بازار است و نمی‌توان تنها با اتکا به اعداد و ارقام شاخص بورس حکم قطعی درباره وضعیت واقعی بورس را صادر کرد و جا دارد مطالعات و بررسی‌های بیشتر و مستدل‌تر و علمی‌تری را به عمل آید. 

براساس مطالعات و یافته‌های علمی، ارقام شاخص کل بر اساس فرمول ارزش روز (جاری) شرکت‌ها تقسیم بر ارزش پایه شرکت‌ها در سال ۶۸ (که عدد ۱۰۰واحد تعیین شده)محاسبه و تغییرات آن نسبت به روز گذشته سنجیده می‌شود. اما برای درک بهتر این فرمول باید به فرمول ارزش روز (جاری) شرکت‌ها توجه کرد. براساس این فرمول برای محاسبه ارزش روز یک شرکت یا همه شرکت‌ها، تعداد سهام در قیمت روز سهام ضرب می‌شود و بدین وسیله ارزش سهام کل یک شرکت یا همه شرکت‌ها در محدوده مشخصی معین و اعلام می‌شود و براساس همین فرمول است که در جدول ارزش شرکت‌ها جا به جاهایی رخ می‌دهد. 

با توجه به این موضوع که‌معمولا تعداد سهام شرکت‌ها (بدون در نظر گرفتن افزایش سرمایه) ثابت است، بنابراین اولین و مهم‌ترین عامل در روند شاخص کل تغییرات قیمتی سهام و در مرحله بعد در نظر گرفتن اعمال افزایش سرمایه و سپس ارزش روز (جاری) شرکت است. 

با این شرایط ناگفته پیداست که تاثیر شرکت‌ های بزرگ با سرمایه بالا و افزایش یا کاهش قیمت سهام حتی یک تومانی شرکت‌هایی مانند سایپا با تعداد سهام ۵‌میلیارد و ۲۵۰‌‌‌میلیون سهم، سرمایه‌گذاری غدیر با بیش از ۵‌میلیارد سهم، ایران خودرو با ۵/۴‌میلیارد سهم، پارسیان با ۵‌میلیارد سهم و ... چه تغییرات محسوسی را در ارقام شاخص کل می‌تواند به وجود آورد. توجه به این موضوع و در نظر گرفتن این نکته که به دلیل کاهش نقدینگی شرکت‌ها در نتیجه تقسیم سود سالانه، افت چند‌درصدی بهای سهام شرکت‌ها در اولین روز بازگشایی نماد و بعد از برگزاری مجمع امری عادی و طبیعی است و با توجه به عدم اعمال محدودیت ۲‌درصدی بهای سهام و نوسان چندین‌درصدی قیمت سهام در اولین روز بازگشایی نماد، کاهش شاخص کل و ریزش به یک‌باره آن برای سهامداران حرفه‌ای، کارشناسان و مدیران سهام و عامل شرکت‌ها، وضعیتی طبیعی است و معمولا در این‌گونه مواقع شاخص بازده نقدی (DPS ) و قیمت روز می‌تواند مبنای محاسبه قرار گیرد.

بررسی‌دلیل اصلی کاهش ۲۴۴ واحدی شاخص کل در روز گذشته‌ حاکی است که جمع سرمایه ۱۰ شرکت منفی و تاثیرگذار بر روند نزولی شاخص کل بالغ بر یک‌هزار و ۹۸‌میلیارد تومان بوده که در صورت تقسیم این میزان سرمایه به قیمت رسمی‌۱۰۰ تومان بیش از ۱۰‌میلیارد و ۹۸۰‌‌‌میلیون سهم به دست می‌آید که تاثیر چند ‌درصدی کاهش این تعداد سهام باعث شد که شاخص کل در مجموع ۲۵۱ واحد کاهش یابد و رشد بیش از ۱۰۰‌درصدی کاشی حافظ و دیگر شرکت‌های مثبت نیز نتوانست مانع از ریزش ۲۴۴ واحدی شاخص کل شود. چرا که با توجه به سرمایه ۴۵۰ و ۳۲۰‌میلیارد تومانی ایران خودرو وگروه بهمن، این دو شرکت به ترتیب تاثیر منفی ۶۶ و ۶۵ واحدی در شاخص کل داشتند.

بر مبنای این گزارش، هر چند افت یک روزه و ۲۴۴ واحدی شاخص کل به ظاهر مایه واهمه و حیرت سهامداران ‌شد، اما با در نظر گرفتن فرمول شاخص کل و ارزش روز شرکت‌ها و تقسیم سود سالانه و کاهش طبیعی قیمت سهام در بعد از برگزاری مجامع معلوم می‌شود که در واقع اتفاق عجیبی هم در روز گذشته روی نداده است. در پایان باید یاد آور شد و تاکید کرد که در بورس‌های عمیق و قوی آنچه برای فعالان بازار سهام مهم است وضعیت حجم مبادلات، تعداد خریداران، چرخش سهام، میزان ارزش شرکت‌ها و بازار سهام، وضعیت نرم افزارهای معاملاتی و شفافیت اطلاعات و قوانین نظارتی و مبارزه با دارندگان اطلاعات نهایی است و شاخص کل در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرد که جا دارد این‌گونه متغیرها توسط سهامداران به عنوان عوامل اصلی و تعیین‌کننده بازار سهام ایران در نظر گرفته شود. 

منبع : فارس