شاخص کل بعد از ۱۸۳روز معاملاتی به زیر کانال ۲میلیون واحد نزول کرد
روز وداع با کانال ۲میلیونی
صبا طاهریان/ دنیای اقتصاد
از طرف دیگر افزایش بهای نفت در اثر بالاگرفتن تنش‌های سیاسی، مجددا معادلات سرمایه‌گذاران را بر هم زده است. بخشی از معامله‌گران که همواره نگران فضای هیجانی پس از انتشار اخبار ضدونقیض سیاسی هستند، این‌بار نیز محتاط و دست‌به‌عصا حرکت می‌کنند. شاخص بورس تهران پس از کش‌و‌قوس‌های فراوان، کانال ۲میلیون واحد را از دست داد و به زیر این سطح مهم و حساس سقوط کرد. با وجود قدم گذاشتن بورس در مسیر نزول و ریزش، حواشی بازار مذکور پایان‌پذیر نیست. همان‌طور که از اواخر هفته قبل مشخص بود، کانال ۲میلیون واحد به دلیل شرایط متغیرهای اثرگذار بر بازار سهام، «سیگنال تنزل قدرتمند» را به طور مشخص مخابره کرده بود و معلوم بود کار سختی برای حفظ کانال مذکور در پیش دارد. دوشنبه روز بدی برای اهالی بازار سرمایه بود.
دماسنج اصلی بازار سهام در حالی کانال دومیلیون واحد را از دست داد که دادوستدهای سهامی ششمین روز متوالی است که با دامنه نوسان یک‌درصدی کار خود را به پایان می‌برند. کارشناسان بورسی می‌گویند اگر محدودیت دامنه نوسان نبود، شاخص کل با قدرت و سرعت بیشتری نزول را به سهامداران تحمیل می‌کرد. البته باید توجه کرد که به‌صورت کلی همه بازارها وارد دوره‌ای شده‌اند که به دلیل ریسک‌های سیاسی و اقتصادی با کاهش تقاضا و شرایط غیرقابل پیش‌بینی مواجه‌اند. به این ترتیب طی چند هفته آتی نمی‌توان چشم‌انداز روشنی را در بازار سهام به تصویر کشید. کارشناسان بورسی معتقدند واکنش بورس در روز گذشته نه‌تنها به سناریوهای مرتبط با منازعه‌‌های منطقه‌ای بازمی‌گردد، حتی می‌تواند تا حدودی به معرفی کابینه اقتصادی دولت پزشکیان بازگردد.
بازار سهام بعد از سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی با نوسانات گوناگونی مواجه بوده و نتوانسته بدون تنش روزهای معاملاتی را بگذراند. شاخص بورس که ۱۴۰۳ را در محدوده ۲میلیون و ۲۳۶هزار واحد آغاز کرد، اکنون و با گذشت ۸۸ روز معاملاتی در محدوده یک‌میلیون و ۹۹۸هزار واحدی جا خوش کرده است. آخرین بار که شاخص در این محدوده بود به ۱۳ آبان ۱۴۰۲ بازمی‌گردد. تجربه ادوار گذشته نیز نشان می‌دهد همواره بورس در دوره‌های مشابه با هیجان مضاعف سهامداران روبه‌رو بوده و موج‌های هیجانی مثبت و منفی را تجربه کرده است.
به این ترتیب وضعیت کنونی سبب شده در کنار انتشار برخی محرک‌ها که می‌تواند بار روانی مثبت نیز داشته باشد، موجی از نگرانی و تردید زمینه را برای عدم بازدهی و رشد قیمتی یک سهم فراهم کند. این جریان‌ها در تاریخ فعالیت بورس تهران به‌دفعات دیده شده و بعضا سودهای خوب را از چنگ معامله‌گران خارج کرده است. اما باید توجه کرد در شرایط کنونی ریسک‌ها وضعیت بازار را به جایی رساندند که حتی تحرکات سفته‌بازانه نیز مشاهده نمی‌شود. با این تفاسیر احتمالا سه سناریو پیش روی بازار سهام خواهد بود. اول آنکه با فرض تداوم شرایط نامطلوب موجود، شاخص سهام به روند نزولی ادامه دهد که البته با سد محکم کانال ۱.۹میلیون واحدی مواجه است. سناریوی دوم می‌تواند محدودشدن دامنه نوسان در هفته‌های آتی باشد که بازار را وارد یک روند رنج‌گونه خواهد کرد. سناریوی سوم نیز می‌تواند بهبود فضای سیاسی و اقتصادی کشور و کاهش ریسک‌ها باشد که احتمالا با سوخت دلار نیما شاخص بازار را حداقل تا سقف قبلی شاخص کل هدایت خواهد کرد.
سناریوهای کانال ۲میلیونی
اظهارات کارشناسان بازار سرمایه نشان می‌دهد که اکنون که بازار سنگر دومیلیون واحدی را از دست داده، سه سناریو برای بورس قابل تصور است. نخستین سناریوی بورسی که می‌تواند به نوبه خود خوشبینانه نیز محسوب شود، به بازپس‌گیری کانال ۲میلیون واحدی و استمرار شاخص در این کانال مرتبط است. با توجه به اینکه بورس تاکنون با اهرم دامنه نوسان محدود در کانال مذکور مقاومت نشان داده بود، امکان بازگشت به این کانال با توجه به شرایط حاکم بر متغیرهای اثرگذار بر بازار سهام تاحدودی سخت به نظر می‌رسد. محقق شدن این سناریو منوط به چند اتفاق مثبت و فوری در حوزه سیاست خارجی کشور است؛ امری که در این مقطع با دشواری همراه است. سناریوی دوم از «نزول بیشتر و ریزش‌های پی‌در‌پی» حکایت می‌کند. اینکه شاخص تا کجا بتواند نزول را به سهامداران تحمیل کند، یکی از ابهامات بزرگ بورس‌بازان است. در این سناریو، واکنش احتمالی ایران به اسرائیل محور مهم رفتار بازارها خواهد بود.
در روز گذشته تحرکات مثبت در انس جهانی طلا و نفت رقم خورد. برخی از فعالان بازار، صعود طلای جهانی و نفت را مهم‌ترین نشانه از پیشروی ریسک‌های سیاسی مطرح می‌کنند. بنابراین سهامداران در حالی که مدت‌های مدیدی است که دچار بورس‌هراسی هستند، با پیچیدگی بیشتر معادلات مواجه خواهند بود. اما سناریوی سوم که خنثی‌ترین سناریوی حال حاضر محسوب می‌شود، از نوسان کم‌افت‌و‌خیز شاخص بورس در محدوده کنونی خبر می‌دهد. طرفداران این سناریو می‌گویند اگر دامنه نوسان همچنان محدود باقی بماند شاید از عمق تب‌وتاب ریزشی شاخص‌های سهامی کاسته شود. به‌هر‌روی در حال حاضر وضعیت بازار سهام به گونه‌ای است که در غیرقابل‌پیش‌بینی‌ترین حالت ممکن به سر می‌برد. شائبه‌های سرکوب نرخ ارز در بازار آزاد توسط بازارساز و همچنین کم‌شدن شعله انتظارات تورمی از جمله مسائلی است که سبب شده بورس تهران همگام با سایر بازارهای سرمایه‌گذاری داخلی کشور در مسیر ابهام گام بردارد.
در چنین شرایطی که اکثر بازارها در کمای عمیق معاملاتی به سر می‌برند، نمی‌توان از بورس انتظار حرکت صعودی داشت. همان‌طور که ملاحظه کردیم روز گذشته شاخص کل با کاهش ۰.۲۴درصدی در سطح یک‌میلیون و ۹۹۸هزار واحد ایستاد تا سهامداران با موج جدیدی از هراس و تردید مواجه شوند. در جریان دادوستدهای امروز، خروج پول به میزان ۳۲۵میلیارد تومان رسید تا سهامداران حقیقی برای دوازدهمین روز متوالی در سمت فروش بایستند. طی این دوازده روز مبلغی به میزان ۴هزار و ۶۶۸میلیارد تومان از بازار خارج شده است. در دادوستدهای روز گذشته شاخص کل هموزن (با اثر یکسان نمادها) نیز با کاهش ۰.۱۳درصدی همراه شد؛ موضوعی که نشان از تاثیرگذاری نمادهای بزرگ بازار سهام بر نماگر این بازار دارد.
