صنعت بانکی و پتانسیل سودآوری
کاربردهای نسبت LDR:
۱. ارزیابی نقدینگی بانک: نسبت LDR نشان‌دهنده میزان نقدینگی بانک است. نسبت پایین‌تر نشان‌دهنده این است که بانک نقدینگی کافی برای پاسخگویی به درخواست‌های برداشت سپرده‌‌‌‌گذاران دارد، درحالی‌که نسبت بالاتر نشان‌دهنده افزایش ریسک نقدینگی است.
۲. مدیریت ریسک: نسبت LDR می‌تواند به مدیریت ریسک کمک کند. بانک‌ها با استفاده از این نسبت می‌توانند سطح وام‌‌‌‌دهی خود را کنترل کنند تا در مواقع بحران مالی، توانایی بازپرداخت سپرده‌‌‌‌ها را داشته باشند.
۳. سودآوری: نسبت بالای LDR ممکن است نشان‌دهنده این باشد که بانک در حال بهره‌‌‌‌گیری حداکثری از سپرده‌‌‌‌ها برای کسب درآمد از طریق اعطای وام است. این می‌تواند منجر به افزایش سودآوری شود، ولی در عین حال، ریسک نقدینگی نیز افزایش می‌‌‌‌یابد.
۴. مقایسه عملکرد بانک‌ها: LDR می‌تواند به‌عنوان یک شاخص مقایسه‌‌‌‌ای بین بانک‌ها استفاده شود. بانک‌هایی با LDR مشابه ممکن است شرایط مالی و سیاست‌های وام‌‌‌‌دهی مشابهی داشته باشند.
نحوه تفسیر مقادیر مختلف نسبت LDR
- نسبت تسهیلات به سپرده پایین (مثلا زیر ۷۰درصد): ممکن است نشان‌دهنده این باشد که بانک سپرده‌های زیادی دارد که به‌صورت وام اعطا نشدهاند و منابع تجهیز شده از محل سپرده‌های مشتریان در قالب عقود مختلف بانکی تخصیص داده نشدهاند، اگرچه این می‌تواند نشان‌دهنده نقدینگی خوب باشد، ولی ممکن است نشان‌دهنده عدم‌بهره‌‌‌‌برداری بهینه از سپرده‌‌‌‌ها نیز باشد که در حالتی که نسبت CASA یا همان نسبت سپرده‌های هزینه زای بانک بالا باشد، منجر به منفی‌شدن تراز عملیاتی بانک و در نهایت زیاندهی آن شود. در حال‌حاضر با بررسی گزارش‌های ماهانه بانک‌های بورسی برای خرداد ماه به‌ترتیب سه بانک دی، گردشگری و سامان کمترین نسبت سپرده به تسهیلات را دارند که البته برای بانک‌های دی و گردشگری با توجه به‌وجود ناترازی قابل‌توجه و اضافه برداشت‌های مکرر در حساب جاری و عدم‌رعایت محدودیت‌های ترازنامه‌ای تعیین‌شده توسط بانک‌مرکزی این موضوع طبیعی به‌نظر می‌رسد چون بانک‌مرکزی از ابزار‌های کمی و کیفی انقباضی برای محدودسازی توانایی اعتباردهی این بانک‌ها استفاده کرده‌است که کاهش نرخ رشد ماهانه ترازنامه بانک و همچنین افزایش نسبت سپرده قانونی به مانده سپرده از این قبیل موارد هستند. از طرفی می‌توان این موضوع را به دو شکل تفسیر کرد که یکی سختگیری و دشواری در دریافت تسهیلات از این بانک‌ها و دیگری نقدینگی بالا و آمادگی بانک برای اعطای حدود اعتباری و مصوبات با مبالغ بالا است که به‌طور مثال بانک سامان در خرداد ماه بهترین عملکرد را در بین تمام بانک‌ها از منظر IDR ماهانه را داشته‌است.
- نسبت تسهیلات به سپرده مناسب (معمولا بین ۷۰ تا ۹۰درصد): این بازه نشان‌دهنده تعادل مناسب بین وام‌‌‌‌دهی و حفظ نقدینگی است. بانک در این حالت معمولا بهینه‌‌‌‌ترین استفاده از سپرده‌‌‌‌ها را برای کسب سود می‌برد، درحالی‌که همچنان نقدینگی کافی برای پاسخ به درخواست‌های برداشت را حفظ می‌کند. بیشتر بانک‌های کشور در همین بازه قرار دارند از جمله تجارت، صادرات، اقتصاد نوین، پست بانک، کارآفرین، سینا و... که نشان‌دهنده وضعیت مناسب به‌کارگیری منابع تجهیز شده و معقول‌بودن تسهیلات‌دهی بانک است. هرچند نیاز است ریسک تمرکز تسهیلات در بخش‌های مختلف و بسیاری موارد دیگر جهت ارزیابی عملکرد اعتباردهی بانک‌ها مورد بررسی قرار گیرند.
- نسبت تسهیلات به سپرده بالا (بالاتر از ۹۰درصد): نسبت بالا نشان‌دهنده این است که بخش بزرگی از سپرده‌‌‌‌ها به‌صورت وام اعطا شده‌اند. این وضعیت ممکن است سودآوری بانک را افزایش دهد، ولی در عین‌حال ریسک نقدینگی بانک را نیز افزایش می‌دهد. اگر بسیاری از وام‌‌‌‌ها در زمان کوتاه بازپرداخت نشوند، بانک ممکن است در پاسخ به درخواست‌های برداشت با مشکل مواجه شود. از بین بانک‌های بررسی شده به ترتیب بانک ملت، خاورمیانه و پارسیان با اعداد ۱۵۸درصد، ۹۹درصد و ۹۸درصد بالاترین مقادیر نسبت تسهیلات به سپرده را داشته‌اند که این موضوع به‌ویژه برای بانک ملت بسیار قابل‌توجه است که این بانک با تجهیز منابع از سایر کانال‌ها از جمله بازار بین‌بانکی اقدام به تخصیص تسهیلات و اعتبارات‌کرده و در بالاترین سطح تسهیلات‌دهی فعالیت می‌کند. بانک خاورمیانه نیز که به‌طور کلی از لحاظ معیار‌های سلامت بانکی همیشه در صدرجدول قرار می‌گیرد در حداکثر توانایی تسهیلات‌دهی خود در حال فعالیت است. برخی از مواردی که می‌تواند در استفاده از این معیار مهم بانکی قابل‌توجه باشد عبارتند از:
- تغییرات بازار: نسبت LDR تحت‌تاثیر شرایط بازار و اقتصادی قرار دارد. در زمان رکود اقتصادی، بانک‌ها ممکن است با افزایش درخواست برداشت سپرده و کاهش تقاضا برای وام مواجه شوند که بر LDR تاثیر می‌گذارد.
- قوانین و مقررات: برخی از کشورها قوانین و مقرراتی برای محدود‌کردن نسبت LDR بانک‌ها دارند تا ریسک نقدینگی بانک‌ها کنترل شود.
- سیاست‌های داخلی بانک: هر بانک ممکن است بر اساس استراتژی‌های داخلی خود نسبت LDR خاصی را هدف قرار دهد. این سیاست‌ها ممکن است بسته به نوع بانک (تجاری، سرمایه‌گذاری یا توسعه‌‌‌‌ای) و بازار هدف متفاوت باشند. به‌طور کلی نسبت تسهیلات به سپرده‌‌‌‌ها (LDR) یک شاخص مهم در ارزیابی عملکرد و مدیریت ریسک بانک‌ها است. این نسبت می‌تواند به بانک‌ها در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و عملیات روزمره کمک کند و به سرمایه‌گذاران و تنظیم‌‌‌‌کنندگان بازار اطلاعات مهمی درخصوص سلامت مالی و نقدینگی بانک‌ها ارائه دهد.
