تضعیف شاخص بورس ادامه دارد
تراژدی در سه پرده
علی محمدی / دنیای اقتصاد
بازدهی بازار سهام از ابتدای سال به حدود ۶درصد رسید تا عنوان بدترین عملکرد بازار طی این مدت را شاهد باشیم. سهامداران در این ماه تحت تاثیر چند عامل منفی معاملات پرتلاطمی را شاهد بودند. منفی‌های مستمر شاخص، جلوه بدی از تالار شیشه‌ای نمایان کرده است، تلاطمی که در نهایت به خروج پول مستمر و توقف رشد شاخص سهام منجر شد. مهم‌ترین عوامل اثرگذار در نزول روز گذشته عمومی قیمت سهام در جریان معاملات این روز مرتبط با اخبار منفی خودوریی‌ها بود. گزارش ۱۲ماهه ۱۴۰۲ خوردوریی‌ها روی سامانه کدال منتشر شد که خبر از زیان تلفیقی ۹۹۱ ریال و در سود اصلی نیز زیان ۱۲۳۰ریالی می‌داد.
کارشناسان بازار سرمایه می‌گویند این خبر تاثیر جدی در سرخ‌پوشی دماسنج اصلی بازار ایفا کرد. البته تا قبل از انتشار خبر مذکور نیز بورس در مدار نزولی حرکت می‌کرد و نتوانسته بود بر پله صعود به سطوح بالاتر گام بگذارد. شاخص کل بازار سهام پنجم خردادماه کانال ۲میلیون و ۱۰۰هزار واحد را از دست داد اما همچنان توانایی عبور از این مرز روانی را پیدا نکرده است.
معاملات هفته‌های اخیر از نظر وضعیت روند قیمت‌ها به طور کلی در مدار نزولی حرکت کرده است و سهامداران پس از اعمال محدودیت دامنه نوسان و روند نزولی قیمت عمومی سهام طی روزهای بعد از آن شاهد ریزش شاخص و رکورد‌شکنی‌های متعدد پیرامون خروج پول طی این بازه بودند. در ادامه اما تحت‌تاثیر نزدیک شدن به زمان انتخابات ریاست‌جمهوری و برخی سناریوها در خصوص تیم اقتصادی جدید، فضای احتیاط و انتظار بر بورس غالب شد. در این فضا به دلیل ابهامات پیرامون متغیرهای اثرگذار بر بازار سهام و تداوم محدودیت دامنه نوسان به‌رغم مخالفت اکثر کارشناسان بورسی، سهامداران بیشتری ترغیب به فروش سهام شدند. این موضوع منجر به تشدید بی‌اعتمادی سرمایهگذاران برای ورود به بورس شده است.
خط انتظارات
انتظار اولیه معامله‌گران در ابتدای سال افزایش شاخص کل بود، اما این امر محقق نشد و کارشناسان بازار اکنون نسبت به کمبود نقدینگی و دلایل این اتفاق اظهار نگرانی می‌کنند. گفت‌وگوی «دنیای‌اقتصاد» با اکثر کارشناسان بازار سهام نشان می‌دهد با عبور از فضای مبهم کنونی، صعود کانال به سطوح بالاتر چندان دور از دسترس نیست. آنها می‌گویند اگر رشد قیمت دلار نیما پیوسته باشد، بازار با تزریق اخبار مثبت می‌تواند سرمایهگذاران را مجاب به خرید سهام کند. البته این نرخ دلار تنها در صورتی می‌تواند محرک مثبت تلقی شود که این نرخ سطوح ۵۵هزار تومانی را لمس کند. علاوه بر این موضوع کاهش نرخ اوراق اخزا در روزهای گذشته باعث شده تا برخی گمان کنند با تغییر مسیر این متغیر اثرگذار بر بازار می‌توان در انتظار چرخش مسیر نماگرهای بورسی نشست و نقطه پایانی بر رکود بورس گذاشت. از آنجا که مشخص نیست روند نزولی اوراق اخزا تا چه زمانی ادامه باشد نمی‌توان انتظار داشت این موضوع بتواند به نفع بورس تمام شود.
اما آنچه مسلم است اینکه بازار سهام این روزها به‌شدت تحت‌تاثیر متغیرهای سیاسی است. بنابراین همان طور که ملاحظه کردیم برخی اخبار مثبت از جمله تزریق از صندوق توسعه ملی نیز نتوانست سرمایهگذاران را نسبت به «عدم‌قطعیت‌ها» کم‌اهمیت جلوه دهد. روند بازارهای موازی و نوسانات آنها با توجه به ماهیت نوسانی آنها موضوعی است که سبب شده اهالی بازار سهام با دقت رفت‌وآمدهای قیمتی در این بازارها را رصد کنند. بنابراین با قرار گرفتن بورس در «حصار ابهامات» به نظر می‌رسد پول جدی وارد بازار نشود. البته باید گفت؛ برخی دستورالعمل‌های اقتصادی در خصوص مالیات و نرخ خوراک در سردرگمی معامله‌گران بی‌تاثیر نبوده است. درحالحاضر بازار از ریل عرضه و تقاضا خارج شده است و نقدینگی جدیدی وارد بازار نمی‌شود.
تا زمانی که خریدار وجود نداشته باشد، بحران بازار حل نخواهد شد. درحالحاضر بررسی تکنیکالی نمودار شاخص‌کل بورس تهران نشان می‌دهد که ناتوانی شاخص‌کل برای ارائه شواهدی قوی از رشد در روزهای پایانی هفته سبب شده سرمایهگذاران آمادگی خود برای افت قیمت در روزهای پیش‌رو (تا انتخابات) را افزایش دهند و همچنان بر فروش سهام اصرار ورزند.
وزنه مثبت بورس
با تمام وضعیت بدی که اکنون در بازار حاکم است یک کورسوی امید وجود دارد. با توجه به روند نزولی بورس از ابتدای سال و کسب بازدهی منفی، به نظر می‌رسد ریزش‌های پس از تعیین‌تکلیف انتخابات متوقف شود. معمولا بازارهای مالی وقتی در آستانه اتفاقات مهم قرار می‌گیرند، با شوک‌های احتمالی، نوسانات احتمالی را پیشخور می‌کنند. به همین دلیل با توجه به کاهش ارتفاع شاخص کل در ماه‌های اخیر سناریوی توقف نزول بورس می‌تواند به واقعیت نزدیک باشد.
اما بورس تهران برای تداوم رشد، نیاز به برداشتن گام‌های مثبت در جهت شفافیت بیشتر به‌خصوص در حوزه قیمت‌گذاری و حمایت سیاستگذار دارد. درحالحاضر با توجه به اینکه برخی انتظارات مبنی بر کاهش نرخ تورم در‌ماه‌های آینده شکل گرفته است، بازارهای دلار و طلا احتمالا نتوانند افزایشی بیش از انتظار را تجربه کنند و حتی به باور برخی تحلیلگران احتمال دارد در کوتاه‌مدت روندی کاهشی به خود بگیرد؛ از این‌رو شاید بتوان این‌گونه استنباط کرد که اثرات کاهشی قیمت دلار، و انتظارات تورمی در بورس پیشخور شده است. این موضوع می‌تواند وضعیت بازار سهام را نسبت به بازارهای دیگر متفاوت کند.
بازار سهام اگر با این فرمان جلو رود ریزش‌های اخیر را می‌تواند جبران کند. اگرچه به نظر می‌رسد این پروسه تعادلی به‌آهستگی و کند پیش رود. روند نزولی بازار از ابتدای خرداد و مسجل شدن قرار گرفتن کشور در معرض یک انتخابات زود‌هنگام یک پیام پنهان دارد، اینکه سرانجام ریزش‌های مستمر متوقف خواهند شد. در دو هفته آینده نیز انتشار گزارش عملکرد بهار و قرار گرفتن در فصل مجامع دو پارامتر اثرگذار در بازگشت به ریل تعادلی محسوب می‌شود. هرساله حداقل در فصل مجامع شاهد افزایش رونق بازار و حضور گرم سرمایهگذاران بودیم. معمولا در سال‌های قبل در فصل مجامع شاهد افزایش رونق بازار و حضور پررونق سرمایهگذاران بودیم.
