پولشویی خرد؛ پدیده‌ای نوظهور
در این مقاله در نظر داریم ابعاد ظهور پولشویی خرد و نحوه سوءاستفاده مجرمان از آن را روشن کنیم. پولشویی خرد فرآیندی است که برای شست‌وشوی مقادیر کم پول کثیف با استفاده از کانال‌های دیجیتال انجام می‌شود. مبالغ ناچیز برای جلوگیری از شناسایی منتقل می‌شوند و تراکنش‌ها به طور پیاپی صورت می‌گیرند تا عادی به نظر برسند. این روش در عمل شبیه پولشویی به روش ساختار‌دهی (Structuring) است، اما تنها تفاوت آن این است که در پلتفرم‌های پرداخت/حواله دیجیتال صورت می‌گیرد. چالش شناسایی تراکنش‌های متقلبانه با این روش بیشتر است، چراکه مقادیر کمی در دفعات مکرر انجام می‌شود. پول غیرقانونی از طریق پروژه‌های بزرگ یا کوچک منتقل نمی‌شود، بلکه در تراکنش‌های دیجیتالی کوچک‌تری که روزانه انجام می‌شود پخش می‌شود.
همین امر ردیابی هر تراکنش کوچک و کشف ریسک پولشویی را برای سازمان‌های مجری قانون و دولت‌ها دشوار می‌کند. یکی از راه‌هایی که از پولشویی خرد برای شستن پول‌های کثیف استفاده می‌شود، خرید و فروش ارزهای درون بازی‌های دیجیتال است. این امر زمانی اتفاق می‌افتد که مجرم از کارت‌های بانکی یا اعتباری سرقت‌شده برای خرید و فروش ارز درون بازی استفاده می‌کند. مجرم از این کارت‌ها برای خرید ویباکس (واحد پول اختصاصی بازی فورتنایت است که تمامی خریدهای داخل بازی به وسیله آن انجام می‌شود) و فروش آن با قیمت‌های پایین‌تر به بازیکنان استفاده می‌کند. این موضوع در تحقیقات مربوط به بازی فورتنایت (یک بازی بسیار محبوب) کشف شد. به نقل ازروزنامه ایندیپندنت، کودکانی که فورتنایت بازی می‌کنند به افزایش جرایم سازمان‌یافته کمک می‌کنند. به دلیل ناشناس بودن این پلتفرم، مجرمان به آن جذب می‌شوند.
سایت‌های تبلیغات مشاغل و خدمات مانند فایور (Fiverr؛ یک بازار آنلاین برای خدمات کارمزدی دورکاری است) نیز به مجرمان در فعالیت‌های پولشویی کمک می‌کنند. مجرمان می‌توانند از سایت‌های مشاغل فریلنسری یا دورکاری استفاده کنند تا سرمایه‌های کثیف خود را از طریق سیستم‌های پولی مخفی کنند. به این صورت که درخواست شغل یا خدمتی را از طریق یک حساب کاربری می‌دهند، و سپس از طریق یک حساب کاربری دیگر و/یا حساب کاربری وابسته برای آن کار یا خدمت ثبت‌نام می‌کنند. به این ترتیب هنگامی که پرداخت انجام می‌شود، آنها وجوهی را که از طریق آن تراکنش ارسال شده بود، «شسته‌اند» و به نظر می‌رسد که وجوه از یک منبع قانونی آمده است. روش دیگری که از طریق آن پولشویی خرد صورت می‌گیرد، سیستم‌های پرداخت آنلاین است. با استفاده از پلتفرم‌های پرداخت آنلاین، مجرمان می‌توانند تراکنش‌های در مقیاس کم را با سهولت انجام دهند و به‌راحتی خود و/یا همدستان خود از آن بهره ببرند.
سایت‌های ارزهای دیجیتال یکی دیگر از کانال‌هایی است که از طریق آن می‌توان پولشویی خرد انجام داد. پلتفرم‌های ارزهای دیجیتال به کاربران اجازه می‌دهند پول خود را به‌آسانی به ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین تبدیل کنند، زیرا در این پلتفرم می‌توانند به صورت ناشناس فعالیت کنند و به همین دلیل مسیری جذاب برای پولشویی خرد است. مجرمان همیشه از ماهیت ناشناس بودن اینترنت سوءاستفاده می‌کنند و مرتکب کلاهبرداری می‌شوند. آنها هر روز حجم عظیمی از تراکنش‌های خرد را انجام می‌دهند. هریک از تراکنش‌های کوچک به‌تنهایی مورد توجه قرار نمی‌گیرد، اما مبلغ کلی باعث نگرانی می‌شود زیرا مجرمان به‌تدریج مقادیر زیادی پول را در تراکنش‌های متعدد می‌شویند.
متأسفانه، تشخیص پولشویی خرد بسیار دشوار است، زیرا سیستم‌های پرداخت دیجیتال متنوع انجام تراکنش‌های سریع و نامحسوس را برای همه به صورت روزانه آسان‌تر از همیشه کرده‌اند و همچنین به ابزاری برای کمک به اقتصاد جرایم سایبری تبدیل شده‌اند. با‌این‌حال، نشانه‌‌هایی وجود دارد که می‌تواند به مشاغل نسبت به عملیات پولشویی خرد هشدار دهد، حتی اگر این نشانه‌ها به‌تنهایی برای تشخیص همه موارد پولشویی خرد کافی نباشد. این نشانه‌ها عبارت‌اند از:
انتقال سریع تراکنش‌های کوچک از طریق فرستنده‌های پول یا پلتفرم‌های پرداخت.
تعداد زیادی خریدهای کم به فروشندگان آنلاین مستقل.
تراکنش از طریق فرستنده‌های پول یا پلتفرم‌های پرداخت تنها فعالیت یک حساب شخصی برای مدت زمان طولانی باشد. برای مبارزه با این تهدید جدید پولشویی، آموزش و ایجاد آگاهی باید به شهروندان، سازمان‌های مجری قانون و نهادهای ناظر داده شود. آموزش مبارزه با پولشویی باید شامل ایجاد آگاهی در مورد پولشویی خرد و اقدامات پیشگیرانه باشد. کسب‌وکارها و سازمان‌های اجرایی باید برای شناسایی این گونه تهدیدات نوظهور و مبارزه موفقیت‌آمیز با آنها، با یکدیگر همکاری کنند. بسیاری از بازارهای آنلاین، برنامه تطبیق با مبارزه با پولشویی (AML) را در درجه دوم اهمیت قرار داده‌اند و تنها بر فعالیت‌های اصلی خود تمرکز کرده‌اند، بدون اینکه اصول و رویه‌های مبارزه با پولشویی را در بین کارکنان و فعالیت‌های خود نهادینه کنند.
نظارت بر تراکنش‌ها راه دیگری برای کاهش خطر ریسک پولشویی خرد است. فناوری با تاکید بر هوش مصنوعی (AI) به مقامات، نهادهای ناظر و سازمان‌های تجاری (به‌ویژه موسسات مالی) در نظارت بر تراکنش‌های مشتریان و شناسایی تراکنش‌های مشکوک و/یا غیرعادی کمک می‌کند. نرم‌افزار نظارت بر مبارزه با پولشویی می‌تواند به طور خودکار تراکنش‌های غیرمعمول، الگوهای نامنظم یا رفتار غیرعادی مصرف‌کننده را شناسایی کند و به آن کسبوکار اطلاع دهد که نیاز به توجه و بررسی دارد، چراکه ردیابی میلیاردها تراکنش خرد به صورت دستی غیرممکن است.
همچنین می‌توان به اجرای موثر و کارآمد رویه‌های «شناسایی ساده مشتری(KYC)، شناسایی معمول مشتری (CDD) و/یا شناسایی مضاعف (EDD)» به عنوان راهی برای کاهش ریسک‌های مرتبط با پولشویی خرد اشاره کرد. استفاده از فناوری در این فرآیند مانند هوش مصنوعی و سایر ابزارهای تایید، اشخاص مشکوک و/یا تحریم‌شده را شناسایی می‌کند. ادغام فرآیند بررسی تحریم‌ها با فرآیند شناسایی و راستی‌آزمایی مشتری به مدیریت ریسک مرتبط با پولشویی خرد کمک می‌کند. اگر بخواهیم مبارزه با پولشویی خرد موفقیت‌آمیز باشد، نهادهای ناظر باید نگاهی دوباره به دستورالعمل‌های مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم خود و گسترش سلاح‌های کشتار جمعی بیندازند.
دستورالعمل‌های بازنگری‌شده باید دارای اقداماتی با هدف شناسایی ریسک و کاهش آن باشد. پولشویی خرد به احتمال زیاد با روش‌های سنتی مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم و فرآیندهای ساده و معمول شناسایی مشتری کشف نمی‌شود، بنابراین باید دستورالعمل‌های تخصصی با فرآیندهای سخت‌تر و استفاده بیشتر از فناوری برای مقابله با این تهدید وجود داشته باشد. این کار باید صورت گیرد تا موجب دل‌سردی کسب‌وکارهای مالی از پذیرش آن نشود. مبارزه با پولشویی خرد تنها با یک رویکرد مشارکتی موفقیت‌آمیز است. تلاش‌های مشترک دولت، نهادهای ناظر، کارشناسان تطبیق، موسسات مالی و سایر نهادهای تحت نظارت می‌توانند به ایجاد آگاهی در مورد تهدید، شناسایی مجرمان و جلوگیری از شستن پول‌های کثیف کمک کنند.
