تاثیر سیاست‌های فدرال رزرو بر بازارهای جهانی و بورس تهران در سال ۲۰۲۳ بررسی شد
ردیابی رخوت بورس از کانال کامودیتی‌ها
بعد از حمله روسیه به اوکراین، قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی به دلیل ریسکی که احتمال اختلال در سمت عرضه را تقویت می‌کرد، با افزایش معناداری همراه شد و این موضوع باعث شد بورس تهران در آن مقطع نیز با واکنش مثبت و موقتی سرمایه‌گذاران همراه شود. افزایش قیمت نفت برنت به بیش از ۱۰۰دلار نیز پس از همین ماجرا رخ داد که مهم‌ترین نوسان قیمت مهم‌ترین شاخص قیمت‌گذاری نفت خام بعد از کاهش بی‌سابقه آن در دوران کرونا بود.
ورود فدرال رزرو به میدان
بعد از فروکش‌کردن آتش جنگ مذکور، کامودیتی‌ها و قیمت نفت از سقف‌هایی که به ثبت رسانده بودند، عقب‌نشینی کردند و آغاز سیاست‌های انقباضی فدرال رزرو برای کنترل تورم نیز سبب شد هم‌راستا با افزایش نرخ بهره و تقویت شاخص دلار، قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی نیز با افت همراه شوند. گفتنی است که شاخص دلار که ارزش دلار آمریکا را در قیاس با سبدی از ارزهای بین‌المللی می‌سنجد، با قیمت کامودیتی‌ها رابطه معکوس دارد. دلیل آن نیز این است که با افت شاخص دلار، کامودیتی‌ها به طور نسبی برای خریداران دیگر ارزها، ارزان‌تر از قبل می‌شوند و طبیعتا با تقویت شاخص دلار، نیز قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی برای متقاضیان دیگر ارزها گران‌تر از گذشته می‌شود.
اثر تغییرات نرخ بهره بر بازارهای جهانی
شاخص دلار در پایان سال 2022 روی سطح 96 واحدی قرار داشت و سال 2022 که آغاز جدی سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی آمریکا برای کنترل تورم بود، موجبات تقویت این شاخص را فراهم کرد و این شاخص در پایان سال 2022 به مقدار 103.6واحدی رسید که همین موضوع قیمت کامودیتی‌ها را در بازارهای جهانی به‌شدت در تنگنا و مضیقه قرار داد و قیمت کالاهای پایه در سال 2022 با افت نسبت به قیمت پایانی 2021 همراه شد. مس جهانی از 9هزار و 691دلار پایانی سال 2021 به 8هزار و 372دلار در پایان سال 2022 رسید، آلومینیوم از سطح 2هزار و 818دلار تا سطح 2هزار و 378دلار عقب‌نشینی داشت و روی نیز از قیمت 3هزار و 532دلاری تا 2هزار و 972دلار افت قیمتی را تجربه کرد. همین موضوع سبب شد بورس تهران یکی از بال‌های حمایتی خود در مسیر صعودی را از دست بدهد و نتواند از این ناحیه منتفع شود.
تاخت‌وتاز ادامه‌دار نرخ بهره فدرال رزرو
سال 2023 نیز در حالی در بازارهای جهانی آغاز شد که گمانه‌زنی‌ها در این راستا بود که از نیمه دوم 2023 سیاست‌های انقباضی فدرال رزرو پایان خواهد پذیرفت و بازارهای جهانی می‌توانند با شروع کاهش نرخ بهره توسط بانک مرکزی آمریکا، از این ناحیه منتفع شوند. اما استمرار این سیاست‌ها برای نزدیک‌تر کردن هرچه بیشتر نرخ تورم به نرخ تورم هدف‌گذاری‌شده توسط فدرال رزرو، همچنان به عنوان سدی سدید در برابر تقویت قیمت کامودیتی‌ها قد علم کرد و از افزایش قیمت‌ها در بازارهای جهانی ممانعت به عمل آورد. برافروخته‌شدن آتش جنگ در خاورمیانه در نتیجه کشمکش نظامی حادث‌شده میان رژیم اشغالگر قدس و فلسطین در اواخر سال 2023 موجبات صعود قیمت طلای جهانی را فراهم کرد و این فلز گرانبها معاملات سال 2023 را با بازدهی مثبت 13.5درصدی در مقیاس سالانه به پایان رساند.
نومیدی بورس از ناحیه کامودیتی‌ها
قیمت کامودیتی‌های تاثیرگذار بر بورس تهران جز نومیدی و یاس چیز دیگری برای بازار سهام و سهامداران بورس تهران به ارمغان نیاورد. در طول سال 2023، مس جهانی فقط 2.9درصد افزایش ارتفاع داشت. آلومینیوم نیز با رشد محدود و اندک 0.2درصدی، عملا تغییر خاصی در معاملات سال جاری میلادی نداشت. روی نیز با کاهش قابل توجه 10.9درصدی در مقیاس سالانه همراه شد و از 2هزار و 972دلار به ازای هر تن به 2هزار و 642 دلار رسید. نفت برنت و نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا نیز در سال جاری میلادی به ترتیب 10.1 و 10.8درصد از ارتفاع خود را از دست دادند تا بورس تهران از این ناحیه نیز محرک خاصی برای تقویت قیمت‌ها نداشته باشد.
اثر کامودیتی‌ها بر رکود بورس
پس با توجه به آنچه مشاهده شد، می‌توان این‌چنین استنباط کرد که اوضاع و احوال نابسامان قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی یکی از مهم‌ترین عواملی بوده که در کنار ثبات قیمت اسکناس آمریکایی و فقدان اعتماد در تالار شیشه‌ای، موجب شده بورس تهران در وضعیت قمر در عقرب کنونی قرار بگیرد. اما در ادامه مسیر معاملات چه خواهد شد؟
طبیعتا همان‌طور که در اثنای متن اشاره شد، مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی، نوسانات شاخص دلار آمریکا خواهد بود. شاخص دلار آمریکا نیز اقدامات سیاستگذار پولی ایالات متحده را به‌شدت زیر نظر خواهد گرفت. در این میان موضوع قابل‌ردیابی، کاهش پله‌ای نرخ بهره فدرال رزرو خواهد بود که به نظر می‌رسد در سال 2024 بالاخره پس از دو سال که گریبان بازارهای جهانی را گرفته، از فشار بر قیمت کامودیتی‌ها کاسته شود. طبیعتا در این میان هرگونه اختلال در عرضه یا تقویت تقاضا نیز سبب خواهد شد قیمت مجموعه کامودیتی‌ها در بازار یا قیمت یکی از آنها با افزایش همراه شود. طبیعتا هرگونه افزایش در قیمت کامودیتی‌ها، تغییر معناداری در روانه‌کردن میل تقاضا به سمت مرزهای بازار سهام خواهد داشت. البته همچنان می‌توان گفت که مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر قیمت‌ها در بازار سهام قیمت دلار است و روند قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی صرفا می‌تواند به عنوان یک محرک برای بازار عمل کند.
