دومین روز متوالی کاهش ارتفاع شاخص‌ها در تالار شیشه‌ای
تکاپوی بورس برای تثبیت
عكس:علی محمدی
معاملات روز چهارشنبه با افزایش عرضه‌ها در کلیت تالار شیشه‌ای پیگیری شد و قابل پیش‌بینی بود که این عرضه‌ها به معاملات هفته‌جاری نیز سرایت کند. همین موضوع نیز رنگ واقعیت به خود گرفت و بازار سهام نخستین روز از هفته را با افزایش عرضه‌ها آغاز کرد.
بازار از دریچه آمار
در روزی که گذشت، شاخص‌کل بورس تهران با کاهش ارتفاع ۰.۴۶درصدی همراه شد و تا سطح ۲میلیون و ۱۶۰هزار‌واحدی عقب‌نشینی کرد. نماگر هموزن نیز که نشانی از اثرگذاری یکسان کلیه نمادهای معاملاتی است و چهره بازار را به نحو مطلوب‌تری نمایش می‌دهد، با افت ۰.۳۵درصدی مواجه شد. شاخص‌کل فرابورس اما رنگ و رخسار متفاوتی نسبت به نماگرهای بورس داشت و با ۰.۱۳درصد رشد نسبت به چهارشنبه هفته گذشته همراه شد. با افت قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای، مجددا سرمایه‌های حقیقی مسیر خروج از تالار شیشه‌ای را درپیش گرفته‌اند و در اولین روز هفته، ۳۹۰میلیارد‌تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد. ارزش معاملات خرد بازار سهام نیز که شامل سهام و حق‌تقدم می‌شود، رقم ۶هزار و ۳۱۰میلیارد‌تومان را ثبت کرد. در روند صعودی کوتاه مدت اخیر که در هفته گذشته تجربه شد، این پارامتر آماری برای چند روز، به کانال ۷هزار میلیارد‌تومان نیز دست پیدا کرد، اما این روزها با موج اصلاحی شکل‌گرفته در بازار، مجددا شاهد عقب‌نشینی در این متغیر آماری هستیم.
کاهش نرخ بهره بین بانکی
بانک‌مرکزی در تازه‌ترین به‌روز‌رسانی خود از آمارهای بازار بین بانکی، نرخ بهره بین‌بانکی را ۲۳.۴۳درصد اعلام کرده‌است. گفتنی است که این نرخ نسبت به هفته قبل، با افت ۰.۱۱واحد درصدی همراه شده‌است. نرخ مذکور، پایین‌ترین نرخ ثبت‌شده از تیرماه سال‌جاری بوده‌است. بحث درباره نرخ بهره بین‌بانکی و اثرات آن بر بازار سرمایه سابقه‌ای تاریخی دارد. برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که کاهش نرخ سود بانکی می‌تواند نقش مهمی در حرکت نقدینگی به بازار سرمایه داشته‌باشد و موجبات رونق در اکوسیستم بازار سهام را فراهم می‌کند؛ این در حالی است که گروه دیگری از کارشناسان نیز معتقدند که نرخ بهره بین‌بانکی نباید با کاهش مواجه شود، زیرا اثرات تورمی شدیدی دارد و اگر این نرخ کاهش پیدا کند، به موازات این موضوع، سود سپرده‌های بانکی نیز کاهش خواهد یافت. به هر روی می‌توان کاهش نسبی این نرخ نسبت به ماه‌های قبل را به‌عنوان یک محرک مثبت برای بازار تلقی کرد.
آمارهای پولی چه می‌گویند؟
از آنجا که بازار سهام در سنوات اخیر همواره همبستگی مستقیمی با نوسانات قیمت اسکناس آمریکایی در بازار آزاد داشته‌است، می‌توان قیمت دلار را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محرک‌های بازار تلقی کرد. قیمت دلار نیز همواره از نرخ رشد نقدینگی و کل‌های پولی، تاثیر پذیرفته است، بنابراین بررسی جزئیات متغیرهای پولی می‌تواند مخاطب را به سمت و سوی پیش‌بینی سناریوهای آتی بازار سهام رهنمون سازد. بانک‌مرکزی در تازه‌ترین به‌روز‌رسانی خود از جزئیات آمارهای پولی و بانکی، مقدار نقدینگی را تا پایان نیمه نخست سال، ۷هزار و ۹۹همت اعلام کرد. با احتساب قیمت ۴۹هزار و ۴۰۰تومانی دلار در پایان شهریور می‌توان گفت که نقدینگی دلاری کشور در پایان ششمین ماه سال به ۱۴۴میلیارد دلار رسیده‌است. همچنین پایه‌پولی نیز که به‌عنوان پول پرقدرت شناخته می‌شود، رقم ۹۸۱همت را در پایان تابستان به‌ثبت رسانده‌است.گفتنی است که رشد نقطه‌به‌نقطه این متغیر آماری همچنان در سطح بالاتری نسبت به میانگین تاریخی آن قرار دارد و پایه‌پولی نسبت به شهریور۱۴۰۱، رشد ۴۲درصدی را نشان می‌دهد. نرخ رشد سالانه نقدینگی اما به سمت وسوی میانگین بلندمدت آن متمایل شده‌است و این پارامتر آماری نیز رشد ۲۶.۸درصدی را نسبت به شهریور سال‌قبل نشان می‌دهد. مضافا اینکه نسبت پول به شبه‌پول که از آن به‌عنوان چراغ راهنمایی برای پیش‌بینی وضعیت انتظارات تورمی استفاده می‌شود، پس از تجربه ۳ ماه کاهشی (خرداد، تیر و مرداد)، مجددا در شهریور در مدار صعودی قرار گرفته‌است.
افت قیمت نفت
قیمت نفت‌برنت که در اواخر ماه اکتبر توانسته بود تا سطوح بالای ۹۰ دلار در هر بشکه پیش‌روی کند، در هفته‌های اخیر با افت همراه شده و به محدوده ۷۵ دلار رسیده‌است. نوسانات قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی موضوعی بوده که همواره در محاسبات ذهنی سرمایه‌گذاران از اهمیت بالایی برخوردار بوده و روندهایی را در بطن و متن معاملات بازار سهام شکل داده‌است، بنابراین می‌توان افت قیمت نفت را یک نکته منفی برای بازار تلقی کرد.
فقدان اعتماد و محرک
همان‌طور که به کرات در گزارش‌های پیشین «دنیای‌اقتصاد» در شماره‌های قبلی بدان پرداختیم، بازار سهام در روزهای اخیر از دو ناحیه رنج می‌برد. اول اینکه با توجه به فعل و انفعالات حادث‌شده در سال۹۹ و اتفاقات پس از آن، اعتماد از اکوسیستم بازار سهام رخت بربسته است. بدین معنا که سرمایه‌گذاران تالار شیشه‌ای باتجربه باکوچک‌ترین روندهای صعودی، اقدام به شناسایی سود در نمادهای مختلف می‌کنند تا اندک سودی که به‌دست آورده‌اند، از دست نرود. افزون بر این، می‌توان گفت که با توجه به ثبات در بازار ارز، بازار سرمایه نیز از این ناحیه محرک خاصی را دریافت نمی‌کند، یعنی در اتمسفر بازار سهام، مسائل بنیادی از توان آنچنانی که بتواند کلیت بازار سهام را با رشد مواجه سازد، برخوردار نیست و کلیت بازار سهام، تنها در صورت جهش قیمت دلار با رشد همراه خواهد شد که این موضوع نیز در مقطع فعلی با توجه به منابع و ذخایر ارزی در دسترس بانک‌مرکزی فعلا دور از ذهن به‌نظر می‌رسد. به‌نظر می‌رسد که در روزهای آتی، جریان معاملات در یک وضعیت خنثی پیگیری شود و پول موجود در بازار سهام بین سهام مختلف بازار جابه‌جا شود.
