«دنیای اقتصاد» وضعیت بازار سرمایه در کوتاه‌مدت را بررسی می‌کند
استراحت بورس در هیجانات سیاسی
عكس: صبا طاهریان
سفرهای سیاسی و آزادسازی دلارهای بلوکه‌شده و در ادامه آن رفت‌و‌برگشت‌های برجامی در کنار اخباری که از ابتدای هفته در خصوص ناآرامی‌های روسیه و احتمال جنگ داخلی به گوش می‌رسد، موضوعات برجسته‌ای است که استراحت بازار سرمایه را هیجان‌انگیز کرده است. در این میان واکنش‌های لحظه‌ای نرخ ارز آمریکایی به این اتفاقات باعث شده بورس نیز کمی از حالت تعادلی خارج شود و منفی‌ها و مثبت‌های خفیفی را در این چرت تابستانه تجربه کند. روز گذشته نیز شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران بعد از روزهای متعادل رو به منفی ۲/ ۱درصد رشد داشت. البته اخبار بنیادی قوی‌ای که به بازار مخابره شده بود و در مقابل واکنش خفیف بورس به این اخبار، این احتمال را که ادامه روند مثبت بورس از این محل باشد در نطفه خفه کرد. کارشناسان آغاز روند رو‌به‌رشد بورس را به زمانی که ارزش معاملات به کانال ۱۰هزار میلیارد تومان و بیشتر برگردد موکول کرده و معتقدند این اتفاق احتمالا در مردادماه و با تعیین‌تکلیف وضعیت برجام و از طرف دیگر انتشار گزارش‌های عملکرد سه‌ماهه شرکت‌ها خواهد افتاد.
رشد بورس، نیازمند سوخت ۱۰ همتی
ابراهیم سماوی، تحلیلگر بازار سرمایه، در این خصوص گفت: روند کلی بازار سرمایه و بازارهای موازی به دلیل اینکه در ۵ هفته اخیر خبرها پیرامون توافقات قوت گرفت و شاهد خبردرمانی‌هایی بودیم رکودی شد. اخبار واصله نشان‌دهنده امکان وقوع یک برجام کوچک یا همان برجامک را می‌داد و همین موضوع باعث شد دلار به زیر کانال ۵۰هزار تومان ریزش کند و سایر بازارها نیز واکنش نشان داده و با ریزش مواجه شوند. وی با اشاره به وضعیت رکودی حاکم بر تمامی بازارها عنوان کرد: همگام با این وضعیت بازار سرمایه کمی ریزشی شد و ارزش معاملات مجددا به کمتر از ۱۰ همت رسید. طی چند روز اخیر خبرهای گوناگونی مخابره شد که یکی از این خبرها، آن هم با ابعاد فرامرزی، در خصوص روسیه بود و با حمله گروه واگنر احتمال جنگ داخلی در روسیه می‌رفت که بر همین اساس و با توجه به عدم اطمینانی که شکل گرفت دلار مجددا به کانال ۵۰هزار تومان بازگشت. البته این روند در روز گذشته قوت نگرفت.
این تحلیلگر بازار سرمایه اظهار کرد: روسیه یکی از کشورهای استراتژیک و اثرگذار بر قدرت ایران در منطقه است و ایران با این کشور مراودات مالی دارد. بر همین اساس جنگ در این کشور مستقیما روی معاملات در بازارهای ایران اثرگذار است و باعث می‌شود سرمایه‌گذاران در معاملات خود این موضوع را لحاظ کنند. سماوی ادامه داد: افزایش قیمتی که روز گذشته در قیمت دلار شاهد بودیم به وضعیت مثبت بازار سرمایه در روز گذشته تسری پیدا کرد. علاوه بر این، ایران مجددا در لیست سیاه FATF قرار گرفت. البته ایران در گذشته نیز در این لیست حضور داشته و اتفاق جدیدی نیست اما مخابره شدن مجدد این اخبار تاثیر خود را در بازار سرمایه و مخصوصا گروه بانکی‌ها گذاشت و باعث خروج پول از این گروه شد. بر این اساس روز گذشته گروه بانک رکورددار خروج سرمایه خرد حقیقی از بازار سرمایه بود.
وی ادامه داد: از سوی دیگر خبر مثبتی که جمعه در خصوص صنعت پالایشی مخابره شد این بود که نرخ دلار محاسباتی قیمت فراورده‌های نفتی از ۲۸هزار و ۵۰۰تومان به ۳۷هزار و ۹۶۳تومان تغییر پیدا کرده است که این خبر خوبی برای پالایشی‌ها محسوب می‌شود و باعث شد این گروه روز گذشته کمی با تقاضا روبه‌رو شوند، اما برخلاف انتظار موجود این تقاضا خیلی چشمگیر نبود. سماوی عنوان کرد: به طور کلی باید گفت افزایش قیمت دلار خود اتفاق مثبتی در بازار سرمایه محسوب می‌شد. علاوه بر این، خبر افزایش قیمت محصولات پتروشیمی و پالایشی به حدود ۳۸هزار تومان عامل دیگری بود که باعث شد بازار سرمایه در روز گذشته سبزرنگ شود. اما به طور کلی روز گذشته بورس روند متعادل و کمی مثبت داشت و نمی‌توان گفت بازار به صورت کلی سبزرنگ بود. چنانچه آمار ورود پول خرد حقیقی را به بازار سرمایه بررسی کنیم، شاهد خواهیم بود که بیشترین ورود پول خرد حقیقی را صنعت فراورده‌های نفتی با حدود ۲۴میلیارد تومان داشته و بیشترین خروج پول نیز متعلق به گروه بانکی با حدود ۱۰۶میلیارد تومان بوده است.
این تحلیلگر بازار سرمایه اظهار کرد: بازار سرمایه همچنان با کمی رکود دست‌و‌پنجه نرم می‌کند و تا وقتی که ارزش معاملات به محدوده بیش از ۱۰هزار میلیارد تومان نرسد، انتظار خاصی نسبت به رشد بازار سرمایه در کوتاه‌مدت نداریم. بازار سرمایه نیازمند استراحت زمانی در محدوده‌های فعلی ۲میلیون و ۱۰۰هزار تا ۲میلیون و ۲۰۰هزار واحد برای شاخص کل است و برآورد این بود که این استراحت تا پایان مردادماه ادامه یابد. با توجه به رشدی که از آبان‌ماه سال گذشته تا اردیبهشت امسال اتفاق افتاد، این انتظار وجود داشت که بازار سرمایه از نظر زمانی استراحت کند و این استراحت‌ها در این برهه پیش از این نیز قابل‌پیش‌بینی بود و در‌حال‌حاضر منطقی به نظر می‌رسد.
وی گفت: به نظر می‌رسد اگر ابهامات ادامه‌دار باشد، فرض بر این می‌رود که توافقی شکل نخواهد گرفت و اخبار و صحبت‌های منتشرشده صرفا خبردرمانی بوده است. در این زمان مجددا دلار به محدوده ۵۵هزار تومان برخواهد گشت و همچنین شاهد رشد مجدد شاخص و فتح قله‌های قبلی برای نماگر بورس خواهیم بود. چشم‌انداز کلی بازار تا پایان سال مثبت خواهد بود و روند رو‌به‌رشد می‌تواند از اواخر مردادماه مجددا شکل بگیرد. با انتشار گزارش‌های سه‌ماهه احتمالا گروه‌های ریالی نیز افزایش نرخ خوبی خواهند داشت. به‌‌طور‌کلی با توجه به اینکه دلار در بازار آزاد نتوانست به محدوده‌های کمتر از ۴۷هزار تومان کاهش پیدا کند، جای نگرانی زیادی برای بازار سرمایه وجود ندارد و احتمال می‌رود شاخص مجددا قله‌های جدیدی را فتح کند. سماوی یادآور شد: در شرایط فعلی بازار سرمایه بسیار تحت‌تاثیر اخبار است و کمتر در محدوده‌های تحلیل بنیادی می‌گنجد. به همین دلیل فضا ابهام‌آلود است و در فضای ابهام‌آلود امکان خطای تحلیل‌ها زیاد است.
بورس، منتظر گشایش‌های بین‌المللی
مریم محبی، دیگر تحلیلگر بازار سرمایه، نیز مثبت‌های کم‌رمق بازار سرمایه در روز گذشته را ادامه روند پرقدرت و مثبت گذشته ندانست و اظهار کرد: مثبت‌های روز گذشته در بازار سرمایه ادامه روند مثبت بازار سرمایه نیست، چرا که همچنان به دنبال اتفاقات مثبت در بازار هستیم که بر آن اثرگذار باشند اما این اتفاقات را شاهد نیستیم. در رابطه با عوامل اثرگذار بر بورس نیز به عوامل متعددی می‌توان اشاره کرد. به عنوان مثال شنبه موضوع تغییر قیمت پایه فراورده‌های نفتی را در بورس شاهد بودیم که این موضوع باید اثر خیلی مثبتی بر کل بازار سهام داشته باشد که متاسفانه اتفاق نیفتاد. وی ادامه داد: از طرفی گزارش‌های منتشرشده از عملکرد شرکت‌های بورسی گزارش‌های مثبت و خوبی هستند و می‌توان عملکرد مثبت شرکت‌های بورسی را از آنها استخراج کرد.
علاوه بر این، تغییرات قیمت دلار را شاهدیم، اما این موضوعات هیچ‌یک اثر خاصی بر بازار سرمایه نداشته و منجر به شکل‌گیری روند مثبت پرقدرتی در بازار نخواهد شد. وضعیت در‌حال‌حاضر به نحوی است که حتی افزایش قیمت دلار نیز نمی‌تواند روند مثبتی در بورس بسازد. از طرفی ما افزایش نرخ بهره بین‌بانکی را داشتیم که این موضوع نیز باید اثر منفی بر بازار سرمایه می‌گذاشت اما نگذاشت. می‌توان این‌طور گفت که بورس در وضعیتی است که اتفاقات خوب نمی‌تواند بازار را مثبت و اتفاقات بد نیز نمی‌تواند بازار را منفی کند. این موضوع نشان می‌دهد بازار سرمایه در سردرگمی است و سهامداری که در بازار مانده نیز دچار سردرگمی شده و نمی‌تواند تصمیم بگیرد که در بازار بماند یا نه. به همین دلیل به سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدتی مانند صندوق‌های درآمد ثابت یا خرید سهام بنیادی با هدف نوسان‌گیری روی می‌آورد. این رفتارها رفتارهای سرمایه‌گذاری نبوده و ناشی از ترس است.
این تحلیلگر بازار سرمایه اظهار کرد: روند روز گذشته بورس چندان مثبت نبود بلکه تنها یک واکنش از سرمایه‌گذاران سردرگم است. به نظر می‌رسد مهم‌ترین عاملی که می‌تواند در شرایط فعلی روند مثبت در بازار سهام را تثبیت کند، موضوع گشایش‌های بین‌المللی است. این فضای غبارآلود و مبهم که در اقتصاد ایران مشاهده می‌شود اثر نامطلوب خود را بر شرکت‌های بورسی گذاشته است. محدودیت‌هایی که متاسفانه از طرف دولت اعمال می‌شود در روند کاری شرکت‌ها ایجاد اخلال کرده و باعث می‌شود شرکت‌ها نتوانند آزادی عمل را در کسب سود از محل فعالیت‌های عملیاتی داشته باشند؛ بنابراین شرکت‌های بورسی منتظر تحقق گشایش‌ها هستند.
محبی در پاسخ به این سوال که نتیجه‌بخش نبودن مذاکرات برجام تاثیر منفی مجددی بر بازار سرمایه خواهد داشت یا خیر، گفت: تحریم‌ها اثر منفی خود را بر اقتصاد ایران گذاشته‌اند، ارزش پول ملی ما کاهش یافته، سودآوری شرکت‌ها تحت‌تاثیر قرار گرفته و رشد اقتصادی دچار چالش شده است. بنابراین تحریم‌ها اثرات منفی خود را گذاشته‌اند و بازار سرمایه در برابر اثرات منفی بدون نتیجه بودن توافقات بی‌حس شده است. بنابراین وقتی ما خبر جدیدی مبنی بر تداوم قرارگیری ایران در لیست سیاه FATF می‌شنویم، می‌بینیم که بازار واکنش آنچنان منفی نشان نمی‌دهد چون قبلا به این موضوع واکنش منفی نشان داده است.
وی ادامه داد: بنابراین تحریم‌ها چنانچه ادامه یابد، نمی‌تواند باعث ریزش مجدد بازار سرمایه شود. با توجه به اینکه بازار سرمایه خود را با شرایط منفی فعلی وفق داده است و وضعیت فعلی را به عنوان وضعیت کلی حاکم قبول کرده، بنابراین اخبار بد نمی‌تواند بازار سرمایه را خیلی منفی کند. اما اگر اتفاقات مثبتی در حوزه گشایش‌های بین‌المللی مشاهده کنیم، شاهد نتیجه قابل‌توجهی بر بازار سرمایه خواهیم بود. به همین دلیل است که دولت زمانی که شرایط را مطلوب نمی‌بیند، به خبردرمانی و ارائه اطلاعات مثبت به صورت قطره‌چکانی رو می‌آورد. بازار سرمایه متاسفانه این موضوع را متوجه شده و حتی در برابر اخبار مثبت هم مقاومت نشان می‌دهد. امیدوارم بازار سرمایه به جایی نرسد که در برابر اخبار مثبت مانند اخبار منفی بی‌حس شود، چرا که در‌حال‌حاضر این موضوع بازار سرمایه را تهدید می‌کند.
