«دنیای‌اقتصاد» مزایای یک امکان بالقوه را بررسی می‌کند
هدایت پول بورسی به عرصه‌ای دیگر
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال‌های گذشته با افزایش رکود در بازار سهام بخش مهمی از سرمایه‌های درشت به مقصد بازار املاک و مستغلات رفته است؛ این در حالی است که این بازار رقیب از نقدشوندگی پایینی برخوردار است و خروج پول به مقصد آن به‌معنای دوری‌گزیدن سرمایه از بازارهای مالی برای بلندمدت خواهد بود. این در حالی است که به‌تازگی امکان سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات در بازار سرمایه فراهم شده و به‌نظر می‌رسد که توسعه این امکان می‌تواند هم از خروج بلندمدت پول به بازار مذکور جلوگیری کند و هم مزیت و فرصت کسب سود از بازارهای رقیب را به شکلی مفید برای بازار و بدون خروج پول از بازار مذکور برای همگان فراهم کند.
تلاش برای جلوگیری از خروج پول
مدتی است که خبر تاسیس نخستین صندوق املاک و مستغلات (REIT) کشور منتشرشده و طبق اخبار موجود، پذیره‌نویسی آن در فرابورس از سه‌شنبه ۱۹مهرماه آغاز شده است. این پذیره‌نویسی ۱۰روز کاری مهلت دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ورود این نوع صندوق‌ها به بازار سرمایه خبر خوبی برای فعالان است. در چند سال‌اخیر آمارها حاکی از آن است که یکی از مهم‌ترین مقاصد پول‌های افراد حقیقی که از بورس خارج شده‌اند، بازار املاک بوده که این روند تاکنون نیز ادامه دارد. سال‌هاست که بازار املاک به یکی از رقبای بورس تبدیل شده و این موضوع تهدیدی برای بازار سرمایه تلقی شده؛ زیرا با خروج پول سهامداران خرد، شانس رونق از بورس ربوده می‌شود. حال که این صندوق در حال ورود به بازار سرمایه است می‌توان انتظار داشت که در آینده صندوق‌های مشابهی نیز به این بازار وارد خواهند شد. این مساله در بلندمدت باعث می‌شود که در صورت بروز جو منفی برای سهم‌ها، به‌جای مشاهده خروج پول از بازار سرمایه و ورود به بازار املاک و مستغلات، شاهد حفظ این سرمایه در بازار و جابه‌جایی پول میان سهم و صندوق املاک و مستغلات باشیم. بنابر این می‌توان اینطور گفت که صندوق ذکر شده از مزیت‌های بسیاری بهره می‌برد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به بحث نقدشوندگی آن اشاره کرد. یکی از مهم‌ترین موضوعات برای سرمایه‌گذاران نقدشوندگی بوده و اگر فعالان بازار میان خرید یک ملک یا سرمایه‌گذاری در یک صندوق املاک و مستغلات در حال انتخاب باشند، به دلیل نقدشوندگی کم املاک به احتمال زیاد سرمایه‌گذاری در صندوق گزینه منطقی‌تری خواهد بود. موضوع نقدشوندگی باعث می‌شود در زمان‌های مختلف فعالان بازار میان صندوق‌های املاک و سهام قابلیت تغییر موقعیت داشته باشند. به موجب این امر سرمایه مردم در بازارسرمایه که یک بازار شفاف بوده محفوظ می‌ماند. یکی از مشکلات بازار املاک نبود شفافیت در آن است که در این زمینه بورس می‌تواند از مزیت مهمی برخوردار باشد، زیرا در بازار اوراق‌بهادار به دلیل وجود ساختارهای مشخص که باعث می‌شود اخبار یکسان به فعالان بازار همزمان برسد، می‌توان انتظار داشت که از شفافیت بیشتری نسبت به بازار املاک که از این ساختار‌ها بهره‌مند نیست، برخوردار باشد، از این‌رو می‌توان اینطور گفت که با پا گرفتن این قبیل صندوق‌ها خروج پول از بازار به سمت بازار رقیب محدود‌تر خواهد شد.
معاملات بازار سهام تهران در سه‌شنبه ۱۹مهر توانست روز مثبتی را برای سهامداران به ارمغان آورد. آنطور که آمارها حکایت می‌کنند، هفته‌هاست این بازار در حال طی‌کردن روند نزولی بوده که دلایل متعددی مانند نوسان نرخ‌های جهانی اعم از کامودیتی‌ها، ابهام در اخبار منتشرشده توسط منابع مختلف، بی‌اعتمادی فعالان بازار نسبت به رویکرد قانون‌گذاران و غیره داشته است. در این ماه‌ها با وجود اینکه گزارش‌های ماهانه خوبی توسط شرکت‌های بورسی و فرابورسی منتشرشده اما بازار نسبت به این گزارش‌های واکنش مثبتی نشان نداده و تنها برای چند روز و در برخی نماد‌ها رشد دیده شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که علت کم‌رمقی مردم برای فعالیت در این بازار ناشی از عوامل ذکر شده است. حتی گزارش‌های خوب منتشرشده در قالب ماهانه که در ماه‌های اخیر بر روی تارنمای کدال قرار گرفته نیز نتوانسته نظر فعالان بازار را نسبت به آینده بورس تغییر دهد.
در روزی که سپری شد، شاخص‌کل توانست بیش از ۹هزار واحد رشد کند که این پیشروی معادل ۷۴/ ۰درصد بازدهی برای نماگر یادشده طی روز سه‌شنبه بود. در این میان شاخص هم‌وزن توانست رشد ۳۲۰۵ واحدی معادل ۸۵/ ۰درصدی داشته باشد که این آمارها حاکی از همگرایی نسبی میان این دو نماگر بازار بوده و تا حدودی نشان‌دهنده همگرایی خریداران در ایجاد تقاضا برای سهام بزرگ و کوچک است. در روز معاملاتی گذشته ارزش معاملات خرد (سهام و حق‌تقدم) کمی بیشتر از ۱۳۰۰میلیارد تومان بود که نسبت به‌روز قبل از آن ۸درصد رشد داشته است. اگر ارزش معاملات خرد در روز سه‌شنبه با میانگین‌های این آمار مقایسه و تحلیل شود، می‌تواند نشان دهد که آیا با وجود مثبت‌بودن دو شاخص بورس، رونق نیز به این بازار مالی بازگشته است یا خیر.
آمار‌های ارزش معاملات در مهرماه نشان می‌دهد که میانگین آن از اول‌ماه تا امروز بیش از ۱۳۴۰میلیارد‌تومان بوده که نشان از استقبال بالای بورسی‌ها از فرصت‌های خرید در روز گذشته دارد، با این‌حال این رقم در مقایسه با آمار بلندمدت نشان از این واقعیت دارد که زمینه همچنان برای بازگشت بازار به رونقی پایدار فراهم نیست زیرا ارزش معاملات خرد در این روز نزدیک به ۳درصد کمتر از میانگین این آمار در اولین‌ماه پاییز بوده است. در بازار روز سه‌شنبه مانند اکثر روز‌های قبل از آن، خالص خروج پول افراد حقیقی از بورس قابل‌مشاهده بود. آمارها نشان می‌دهد که خالص تغییر مالکیت افراد حقیقی به حقوقی برابر با ۱۱۹میلیارد تومان بوده است که نشان‌دهنده کاهش بیش از ۴۳درصدی نسبت به‌روز دوشنبه است. با نگاه به روند خالص خروج پول افراد حقیقی در سه‌روز گذشته روند نزولی قدرتمند محسوس بوده که می‌تواند ناشی از افزایش امیدواری‌ها نسبت به فصل پاییز در بورس تهران باشد. همچنین در سه روز گذشته خالص خروج پول افراد حقیقی به ترتیب برابر با ۴۷۳میلیارد تومان، ۲۱۰میلیارد تومان و ۱۱۹میلیارد‌تومان بوده که نشان می‌دهد به‌طور کلی این آمار افتی معادل ۷۵درصد داشته است. با بررسی خالص تغییر مالکیت افراد حقیقی به حقوقی در هر‌یک از صنایع می‌توان نتیجه گرفت که برخی از صنایع با استقبال خوب فعالان بازار روبه‌رو شده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که درمیان صنایع بورسی پنج‌صنعت فلزات اساسی، لاستیک و پلاستیک، سیمان، حمل‌ونقل و خودرو و ساخت قطعات با بیشترین خالص ورود پول افراد حقیقی مواجه شدند. از سوی دیگر پنج‌صنعت چند‌رشته‌ای صنعتی، بیمه و صندوق بازنشستگی، بانک‌ها، محصولات شیمیایی و دستگاه‌های برقی با استقبال کمتری از سوی سهامداران خرد روبه‌رو شدند. همچنین درمیان نماد‌های معامله‌شده بورس تهران اکثر شرکت‌ها با درصد مثبتی به‌کار خود پایان دادند. بررسی‌ها نشان می‌دهد؛ در پایان روز معاملاتی گذشته از میان ۶۹۳نماد معامله‌شده ۴۶۸نماد مثبت، ۱۸۶نماد منفی و در این میان ۳۹نماد در صفر تابلو بسته شدند. این آمار نشان می‌دهد که بیش از ۶۷درصد نماد‌های معامله‌شده مثبت، ۲۷درصد منفی و ۶درصد در صفر تابلو در حال نوسان بودند. با نگاه به نقشه بازار در روز سه‌شنبه پنج‌صنعت دارای بیشترین ارزش معاملات درمیان صنایع بورسی بودند. این پنج‌صنعت شامل صنعت خودرو و قطعات، غذایی به‌جز قند و شکر، شیمیایی، فرآورده‌های نفتی و فلزات اساسی بودند که در هرکدام از این صنایع اکثر نماد‌ها در درصد‌های مثبت، بعضا صف خرید یا در صفر تابلو معامله شدند.
