۴۶ نماد بازار پایه فرابورس مشمول معرفی بازارگردان
نظارت؛ شرط نقدشوندگی در بازار
گردش نقدینگی بیشتر در بازار سرمایه
بهمن فلاح، کارشناس بازارهای مالی، در خصوص افزایش بازارگردان‌ها در بازار گفت: افزایش بازارگردان‌های فرابورس در راستای رشد بازار و توسعه بازار است. یکی از ارکان اصلی بازار سرمایه نقدشوندگی آن است که مزیت رقابتی بازار سرمایه در برابر سایر بازارهای مالی محسوب می‌شود. وی ادامه داد: اگر بخواهیم یکی از مهم‌ترین عوامل جذابیت بازار را بررسی کنیم، همین مساله نقدشوندگی است. برای اینکه بازار این مزیت را حفظ کند، ضروری است که تمامی نمادها بازارگردان داشته باشند. بازارگردان نیز موظف است از افزایش قیمت سهم در مواقع رشد هیجانی یا افت قیمت سهم در زمان نزول‌های هیجانی جلوگیری کند. بنابراین بازارگردان با کنترل و مدیریت عرضه و تقاضا می‌تواند یک جذابیت مضاعف برای نمادها به وجود بیاورد و پشتوانه خوبی برای نمادها و کلیت بازار سرمایه ایجاد کند.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: در همین راستا الزام شرکت‌ها به بازارگردانی باعث می‌شود که بازار پایه فرابورس نیز جذابیت بیشتری پیدا کند. یکی از نقاط ضعف بازار پایه فرابورس مساله نقدشوندگی بازار بود که عموما این بازار با رشدها یا ریزش‌های هیجانی مواجه بود. تصمیم درست و بجایی گرفته شده است و امیدوارم استاندارد بازارگردانی برای این نمادها بالا باشد. یعنی حجم قابل‌توجهی را برای بازارگردان که هر روز موظف به مدیریت سهم است در نظر گرفته باشند. فلاح توضیح داد: بازارگردان تعهد می‌دهد هر روز تعداد مشخصی از سهام را معامله کند که این مساله باعث می‌شود مدیریت عرضه و تقاضا در آن بازار داشته باشیم و از هیجانات منفی و مثبت نیز جلوگیری شود. عموما ما انتظار داریم بازارگردان‌ها برای افزایش نقدشوندگی در بازار پایه مفید باشند و از نوسانات شدید قیمت که عموما به علت محدودیت دامنه نوسان در بازار پایه است جلوگیری کنند و با مدیریت عرضه و تقاضا نقدینگی‌ای را که در بازار وجود دارد حفظ کنند و در برخی موارد نیز رشد دهند.
وی تاکید کرد: افزایش تعداد شرکت‌هایی که بازارگردان دارند اتفاق بسیار مثبتی است. این موضوع باعث می‌شود طی روزهای آینده بازار پایه فرابورس به سمت افزایش شفافیت، نقدشوندگی و تحلیل‌پذیری که همان عمق دادن به بازار است برود. تالار شیشه‌ای تجربه داشتن بازارگردان در بازارهای بورس و فرابورس را تجربه کرده است؛ اما عموما فعالان بازار سرمایه از ضعف نظارت روی بازارگردان‌ها گلایه داشند که امیدوارم افزایش بازارگردان‌ها همراه با یک نظارت خوب باشد.
افزایش بازارگردان‌ها مساوی با توسعه بازار سرمایه
نوید فرهادی، کارشناس بازار سهام، نیز در این خصوص گفت: سیاست تعیین بازارگردان برای شرکت‌های بورس و فرابورس اقدام موثری در راستای توسعه و نقدشوندگی بازار محسوب می‌شود؛ اما نظر شرکت‌ها در خصوص عملیات بازارگردانی و تعهدات بازارگردان‌ها در بازار پایه (که به کم‌عمقی و سفته‌بازی مشهور است) می‌تواند این طرح را با چالش‌هایی همراه سازد. وی ادامه داد: نکته اول این است که شرکت‌ها تاکنون کوچک‌ترین دخالتی در تعیین قیمت نداشته‌اند. گرچه امر بازارگردانی در روند اصلی معاملات یک نماد تداخل جدی ایجاد نمی‌کند و موجب نقدشوندگی بیشتر می‌شود، ولی شرکت در ازای آن باید هزینه‌‌ای متحمل شود و بازارگردان را به شرکت اضافه کند. از سوی دیگر به علت تعهدی که این امر برای شرکت‌ها ایجاد میکند، چنانچه مشکلی در این حوزه به وجود آید ناشر باید پاسخگو باشد.
این کارشناس بازار سرمایه تشریح کرد: نکته بعدی در خصوص ویژگی بازار پایه فرابورس است که معامله‌گران از آن به عنوان بازاری برای سفته‌بازی، با قدرت نقدشوندگی پایین یاد می‌کنند. به‌واقع اکثر نمادهایی که در این بازار دسته‌بندی می‌شوند، اکثر اوقات در صف خرید یا صف فروش قرار دارند که بازارگردان را موظف به اجرای عملیات بازارگردانی میکند. از سوی دیگر معمولا صفوف خرید یا فروش این دست از نمادها مبلغ قابل‌توجهی است. همین امر نیز باعث می‌شود تا شاهد صف‌های چندروزه روی تابلوی معاملات باشیم. لذا اجرای تعهدات بازارگردان تنها عاملی برای برچیده شدن قسمت کوچکی از صف و صرف منابع بازارگردان خواهد شد.
فرهادی اظهار کرد: از سوی دیگر چالشی که بر سر راه بازارگردانان قرار دارد خواسته‌های نامتعارف است. برای مثال اجبار بازارگردان به بازارسازی یکی از مهم‌ترین این چالش‌هاست؛ چراکه با این کار عملا ناشر را ملزم کرده‌ایم که پاسخگوی صف‌های خرید و فروش باشد و به این طریق کار برای بازارگردانان سخت شده است. این الزام که بازارگردان در هر شرایطی پاسخگوی صف باشد، به فعالیت بازارگردان و ناشر آسیب بسیاری می‌زند، چرا که این امر برخلاف فلسفه وظایف بازارگردانی در بورس است. در جمع‌بندی موارد مطروحه می‌توان گفت گرچه چالش‌هایی در این مسیر وجود دارد اما این نباید موجب شود از اجرای چنین طرح‌هایی صرف‌نظر کنیم. به نظر می‌رسد با تصمیم‌گیری‌‌های عاقلانه و منطقی در این مسیر می‌توانیم شرایط مطلوبی را در بازار سرمایه ایران ایجاد کنیم و اجرایی شدن چنین تصمیمی در بلندمدت می‌تواند اثرات مثبت خود را نشان دهد.
