آن سوی متغیرهای اثرگذار بر بورس
در ۲۰ روز گذشته برخی محرکهای رشد قیمت سهام توانستند بورس را وارد مرحله تازهای از صعود قیمتها کنند، گرچه بر سر نحوه حمایت از این بازار انتقادات فراوانی وجود دارد اما ناگفته پیداست در شرایطی که اهالی بازار سهام پس از یک افت شدید پنجماهه در مسیر خروج قرار گرفته بودند، برخی حمایتها هرچند تصنعی توانست تا حدودی مسیر نزولی یادشده را مسدود کند؛ با این حال همانطور که شواهد نشان میدهد تغییر مسیر از مدار نزولی بهصورت پایدار نیازمند دگرگونیهای اساسی در این بازار است.
این شرایط درحالیکه سیگنال مثبتی از فضای سیاسی مخابره نمیشود، از اهمیت بیشتری برخوردار است. گرچه برای جذابشدن بازارسهام برای سرمایهگذاران سیاستگذار کاری سخت را در پیش دارد اما بررسیها نشان میدهد در شرایط کنونی که انتظارات افراد از آینده بورس چندان خوشبینانه نیست، میتوان بازار را به سمت مثبتهای بیشتر و با حداقل نوسان همراه کرد. با توجه به اینکه در بازارهای مالی انتظارات افراد اهمیت فراوانی دارد، تکیه بر نقاط مثبت میتواند سمت و سوی جدیدی به انتظارات بدهد. یکی از این نقاط مثبت در مقطع کنونی ارزندگی قیمت اغلب سهام است. گرچه این مساله به تنهایی نمیتواند بار ریزشهای گذشته را به دوش بکشد اما تا حدود بسیاری مثبتبودن این اتفاق، مسیر جدیدی حول نمادها ایجاد میکند.
علاوه بر این موضوع با توجه به اینکه رشد قیمت دلار نقش مهمی بر سودسازی اکثر شرکتهای بورسی ایفا میکند، این مهم همراه با افزایش نرخ تورم منجر به جذابیتهای ویژهای در بازارسهام خواهد شد. برهمین اساس به غیر ازعوامل سیاسی هنوز متغیرهایی وجود دارند که بتوانند بورس را به کانونی جذاب برای سرمایهگذاری تبدیل کنند. با این اوصاف چرا بورس نسبت به متغیرهای اثرگذار سرکشی میکند؟
زمانیکه بازارهای دارایی با دخالت سیاستگذار در سازوکار خود مواجه میشوند، سرمایهگذاران این گزینه را همواره بهعنوان یکی از بازوهای اصلی در ایجاد موانع رشد نماگرهای بورسی و قیمت سهام قلمداد میکنند. تجربه نیز نشان داده در بازارهایی که سیاستگذار نقش پررنگی درجریان دادوستدهای آن بازی میکند، معاملهگران به دلیل افزایش ریسکهای موجود با احتیاطی مضاعف نسبت به بازارهای دیگر وارد چرخه خرید و فروش میشوند؛ به همین دلیل حتی درحالیکه متغیرهای اثرگذار داخلی میتوانند افزایش ارتفاع قیمتی در بازارسهام را رقم بزنند، ترس از ورود و خروج گاهوبیگاه سیاستگذار و دخالت در سازوکار بازار، سرمایهگذار را وارد فاز جدیدی از ترس و ابهام میکند. تکرار این رفتار در دو سالونیم گذشته بهوضوح بر این نکته تاکید میکند.
با این توضیحات که ذهن سرمایهگذاران بازار سرمایه، اهمیت بسیار زیادی به دخل و تصرفهای نابجا در سازوکار بازار میدهد، میتوان رفتار معاملهگران را به گونهای واضح ارزیابی کرد. از سوی دیگر با توجه به اینکه عوامل اثرگذار بر قیمت سهام رابطه معناداری با رخدادهای غیراقتصادی و سیاسی دارند، بازیگران بازارمذکور در فراز و فرودهای بهوجود آمده برای رهایی از دام زیاندهی و آسیبهای ناشی از آن متوسل به رفتارهای غیرمنطقی و بعضا هیجانی میشوند.
در دو هفته قبل نیز با وجود اینکه حمایت دولت از بورس بهصورت علنی مطرح شد اما سرمایهگذاران نسبت به این دست از اقدامات (که در قالب بستههای سیاستی مطرح میشود) دست بهعصا حرکت کردند. معمولا سرمایهگذاران در مواجهه با حمایتهای تصنعی و مقطعی به دلیل نقش پررنگ سیاستگذار در اجرای حمایتها در تلاشند تا موفق به کسب بازدهی در کوتاهمدت شوند. رفتار سیاستگذار در مراحل مختلف اجرای دستورالعملها طی سالهای گذشته بر این مهم تاکید میکند که دستورالعملهای حمایتی ممکن است بعد از اثرات روانی و رفتارهای هیجانی که به بازار منتقل میکند، قابلیت اجرایی خود را از دست بدهد. پیام مهم این سبک رفتار از سوی متولیان امر به سرمایهگذار آن است که عدماطمینان همچنان در بازار جاری است؛ از اینرو سرمایهگذاران باید در جبهه فروش آماده باشد.