صنعت پرحاشیه بازار سهام
زیان خودروسازان تبخیر شد
عكس: صبا طاهریان
روز گذشته بورس تهران با رشد اندکی در نماگرهای اصلی خود همراه شد. شاخص‌کل بورس تهران در روز گذشته با افزایش ۰۶/ ۰درصدی همراه شد تا کار خود را در میانه‌‌‌‌‌‌های کانال ۲میلیون و ۱۰۰هزار‌واحدی به اتمام برساند. نماگر هم‌‌‌‌‌‌وزن نیز در جریان معاملات دیروز، جهش ۷۳/ ۰درصدی را ثبت کرد. در روز گذشته، ۴۲۸میلیارد‌تومان پول حقیقی از گردونه معاملات سهام خارج شد تا همچنان بازار از منظر تابلوخوانی در کمای معاملاتی به‌سر ببرد. ارزش معاملات خرد بازار سهام نیز که شامل سهام و حق‌‌‌‌‌‌تقدم می‌شود، رقم ۴هزار و ۵۶۲میلیارد‌تومان را ثبت کرد. به‌نظر می‌رسد که بازار در روزهای اخیر، به‌طور کامل تحت‌تاثیر اخبار پیرامون گروه خودرو و ساخت قطعات قرار دارد، زیان‌های قابل‌توجه مشهود در صورت‌های مالی سال۱۴۰۱ دو لیدر گروه خودرویی و همچنین تعویق و شاید لغو عرضه دیگنیتی پرستیژ که قرار بود دیروز در بورس‌کالا انجام شود، به‌طور کامل بازار را تحتالشعاع قرار داده‌است.
بازی عرضه خودرو در بورس‌کالا
درحالی که قرار بود روز گذشته ۶۰۰ دستگاه دیگنیتی‌پرستیژ در بورس‌کالا عرضه شود، صبح دیروز اطلاعیه این عرضه از سایت بورس‌کالا حذف شد. در گفت و شنودهای مختلف ذکرشده که با توجه به قرائت‌های مختلف بین دستگاه‌های اجرایی و نظارتی از قوانین و مقررات موجود و نظر به تصمیم‌گیری واحد درخصوص عرضه و همچنین ابهام ایجادشده درخصوص انحصار بازار خودرو، مقرر شد عرضه خودرو به تعویق افتد. پس از آنکه اطلاعیه عرضه منتشر شد، شورای‌رقابت عرضه خودرو در بورس را تخلف دانست و اعلام کرد که عرضه در بورس باید متوقف شود. همچنین معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صنعت، معدن و تجارت در نامه‌‌‌‌‌‌ای خطاب به مدیرعامل گروه صنعتی بهمن‌‌‌‌‌‌‌موتور ضمن تاکید بر اینکه عرضه خودرو تنها باید از مسیر سامانه یکپارچه فروش خودروها باشد، اعلام کرد که باید عرضه ۶۰۰ دستگاه دیگنیتی‌پرستیژ در بورس‌کالا لغو شود. مساله عرضه خودرو در بورس‌کالا تبدیل به یکی از مهم‌ترین معضلات اقتصاد ایران شده‌است، با اینکه سیاست‌های پوپولیستی و قیمت‌گذاری دستوری موجب‌شده که شرکت‌های خودروساز زیر سایه چتر انحصار در تله زیان گرفتار شوند و اختلاف قیمت بازار آزاد با قیمت‌های کارخانه‌‌‌‌‌‌ای خودروها موجب‌شده که سود حاصله از این آربیتراژ نصیب دلالان و واسطه‌‌‌‌‌‌های بازاری شود و در نهایت هم شرکت تولیدکننده و سهامدار و هم مصرف‌کننده نهایی از این محل دچار ضرر و زیان وکاهش مطلوبیت شوند، همچنان سیاستگذار در استمرار سیاست‌های غلط و نابجای خود مصر است. با اینکه بارها ادعا شده که موضوع عرضه خودرو در بورس‌کالا در تیراژ بالا می‌تواند به‌عنوان مرهمی کوچک بر زخم‌‌‌‌‌‌های شرکت‌های خودروساز عمل کند و آفت قیمت‌گذاری دستوری را از سر خودروسازها بردارد، اما شفافیت منتج از بورس‌کالا گویا منافع عده‌ای را به‌خطر انداخته و آنها کشف قیمت شفاف خودرو در بورس‌کالا را نیز به ضرر اقتصاد می‌دانند و به طرق مختلف و از درگاه‌هایی مانند وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین شورای‌رقابت از عرضه خودرو در بورس‌کالا ممانعت به‌عمل می‌آورند. با اینکه نمود عینی تصمیمات مداخله‌‌‌‌‌‌جویانه و انحصارگرایانه دولت به‌خوبی در صورت‌های مالی سایپا و ایران‌خودرو نمایان و عیان است، اما همچنان تمایل به نادیده‌‌‌‌‌‌انگاری و تحمیق مخاطب از سوی نهادهای ذی‌ربط وجود دارد.
زیان لیدرهای گروه خودرویی
نگاه لیدرمحوری یکی از دیدگاه‌های موجود در بورس تهران است که هر از گاهی یک سهم یا صنعت خاص به‌عنوان رهبر بازار انتخاب می‌شود و وضعیت خوب و بد در آن سهم یا صنعت، کلیت بازار را نیز تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. دو سهم خودرو و خساپا نیز در سال‌های اخیر به‌عنوان لیدر در بازار سهام عمل کرده‌اند و با وجود اینکه بسیاری از سهامداران از زیان ساخته‌‌‌‌‌‌شده توسط دو خودروساز بزرگ کشور آگاهی دارند، اقدام به خرید سهام این دو شرکت می‌کنند، این دو سهم پرحاشیه نیز همواره بازار را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. روز یکشنبه که زمزمه‌‌‌‌‌‌های انتشار صورت‌های مالی خودروسازان در بطن بازار مخابره شد، شاهد افزایش عرضه‌ها در کلیت بازار سهام بودیم. شامگاه یکشنبه گزارش عملکرد و آمار تولید و فروش ۱۲ماه منتهی به اسفند۱۴۰۱ دو خودروساز بزرگ کشور در سامانه کدال بارگذاری شد و در دسترس سهامداران قرار گرفت. بررسی ابعاد صورت‌های مالی این دو شرکت نشان می‌دهد که خساپا در ۱۲ماهه منتهی به اسفند ۱۴۰۱، به ازای هر سهم ۷۳۰ریال زیان محقق کرده‌است؛ این در حالی است که در دوره مشابه سال‌قبل شرکت برای هر سهم ۴۷۷ریال زیان محقق کرده بود که نسبت به مدت مشابه قبل ۵۳درصد افزایش پیدا کرده‌است. نکته جالب در بررسی صورت سود و زیان خساپا این است که این شرکت در سال‌گذشته ۱۴هزار و ۲۷۱میلیارد‌تومان زیان محقق کرده‌است. شرکت ایران‌خودرو نیز در ۱۲ماه منتهی به اسفند۱۴۰۱ زیانی معادل ۳۱هزار و ۸۷۶میلیارد تومان محقق کرده‌است.
بررسی گزارش این شرکت حاکی از کاهش ۱۴۴درصدی سود در ۱۲ماهه منتهی به اسفند سال۱۴۰۱ نسبت به دوره مشابه قبل است. شرکت ایران‌خودرو همچنین به ازای هر سهم نیز زیان ۱۰۵۷ریالی ساخته است. به‌طور کلی می‌توان گفت؛ چون بازار در روز یکشنبه خبر زیان این دو شرکت خودروساز را پیشخور کرده بود، در روز گذشته واکنش منفی آنچنانی به مقوله انتشار صورت‌های مالی این دو شرکت در کدال نداشت.
سرنوشت بازار؟
بازار در روزهای اخیر به جایگاهی رسیده که باید اتفاقات آن را به‌صورت لحظه‌‌‌‌‌‌ای مورد رصد قرار داد تا بتوان با دید و نگرشی جامع‌‌‌‌‌‌تر تصمیمات مقتضی را در رابطه با سبد معاملاتی اتخاذ کرد. طبیعتا مساله سیاستگذاری در سطح کلان اقتصادی کشور یکی از مهم‌ترین معضلات بورس تهران در برهه کنونی است که مانع از برگشت کامل جریان اعتماد عمومی به بازار سهام می‌شود. به‌نظر می‌رسد با توجه به اینکه قیمت اسکناس آمریکایی فعلا نوسان آرامی در کانال‌های پایین‌تر از ۵۰هزار‌تومان دارد، بازار فعلا به نوسان در محدوده ۲میلیون تا ۲میلیون و ۵۰۰هزار واحد ادامه خواهد داد تا انگیزه رشد آتی برای آن پدیدار شود.
پرحاشیه‌ترین صنعت بورس
معجون قیمت‌گذاری دستوری در خودرو
