«دنیای‌اقتصاد» عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری را بررسی می‌کند
تناقض در سیگنال حمایتی صندوق‌ها
با نگاهی به آمارها درمی‌یابیم که از ابتدای اسفند ۱۴۰۱ تاکنون واگرایی معناداری در ورود و خروج پول بین صندوق‌های درآمد ثابت و بازار سرمایه وجود داشته است. از ابتدای اردیبهشت نیز تاکنون به صورت میانگین روزانه بیش از ۷۰میلیارد تومان پول از صندوق‌ها خارج شده است، اما در هفته اخیر واگرایی ورود و خروج پول بین صندوق‌ها و بازار از بین رفته و شاهد خروج پول از صندوق‌ها و بازار سرمایه بوده‌ایم و این به معنای ترس مجدد سرمایه از کلیت بورس است. اما تحلیلگران در خصوص عملکرد صندوق‌ها چه نظری دارند؟
هر صندوقی خوب نیست
علیرضا تاج‌بر، تحلیلگر بازار سرمایه، در این خصوص عنوان کرد: در تمام بورس‌های پیشرفته مردم عادی را به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم تشویق می‌کنند و سرمایه‌گذاری از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری یک اقدام مطلوب در تمام بازارهای مالی دنیاست. در این میان باید توجه داشت که صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند و همه انواع آن نباید توصیه شود. باید این مورد به سرمایه‌گذاران گوشزد شود که بین صندوق‌های سرمایه‌گذاری و با توجه به عملکرد آنها یک یا دو صندوق را انتخاب کنند.
وی ادامه داد: در حال حاضر تعداد بسیار متنوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران داریم و متاسفانه برخی از این صندوق‌ها عملکرد خوبی نداشتند. اما در سایت سازمان بورس و سایت Fipiran عملکرد تاریخی تمام این صندوق‌ها با آمار و مستندات موجود است و می‌توان عملکرد صندوق‌ها را با یکدیگر مقایسه کرد. سرمایه‌گذاران با مراجعه به این سایت‌ها می‌توانند به‌راحتی صندوق درست را انتخاب کنند. اما عملکرد بد یک صندوق سرمایه‌گذاری نباید دلیلی بر این شود که سرمایه‌گذاران به سمت صندوق‌ها نروند. به‌هرحال صندوق‌ها ابزار مالی بسیار مناسبی برای سرمایه‌گذاری افراد غیر در بازار سرمایه است. فقط نکته‌ای که وجود دارد این است که هر صندوقی نباید انتخاب شود. صندوق‌های مختلط یا صندوق‌های سهامی که دارای عملکرد تاریخی مناسبی هستند باید مدنظر قرار بگیرند.
این تحلیلگر بازار سرمایه در خصوص وضعیت بازار سرمایه نیز گفت: اتفاقات بدی که در سال ۹۹ رخ داد موجب احتیاط در سرمایه‌گذاران، سازمان بورس و ناظران بازار شده است. از طرفی برای سهامداران بسیار مشکل است که خاطرات تلخ را فراموش و مجددا به بورس اعتماد کنند و همچنان در بازار محتاطانه عمل می‌کنند. از طرفی ناظران بازار تلاش می‌کنند بازار را کنترل کنند تا با شیب صعودی زیادی روند نگیرد. این موضوع منجر به این شد که شاهد عرضه‌های گسترده‌ای در دو هفته اخیر باشیم و متاسفانه اعتمادی که خیلی سخت به سرمایه‌گذاران برگشته بود دوباره خدشه‌دار شد. احتمالا یک اصلاح زمانی را شاهد خواهیم بود و مقداری در این قیمت‌ها بازار احتیاط خواهد کرد، اما با توجه به روندی که بازارهای موازی دارند و همچنین پتانسیل‌هایی که بازار سرمایه در حال حاضر دارد مجددا روند صعودی خواهد شد.
تاج‌بر افزود: از طرفی سازمان بورس از سال ۹۹ تجربه‌ای کسب کرده و بر اساس آن در روندهای بازار احتیاط می‌کند و ابزارهایی از جمله صندوق‌های بازارگردان و صندوق تثبیت و توسعه را نیز برای کنترل در اختیار دارد؛ اما به نظر من در استفاده از این ابزارها و کنترل بازار بهتر است مسوولان بیشتر به نظر کارشناسان توجه کنند. سرمایه موجود در بازار میلیون‌ها بازیگر دارد و قدرت بازیگرها بسیار زیاد است. تمام این بازیگرها در حال حاضر شرایط احتیاطی را دنبال می‌کنند و به نظر من سازمان بورس باید در هر اقدامی بیشتر نظر کارشناسان بازار را جویا باشد و از تک‌روی خودداری کند.
این تحلیلگر بازار سرمایه عنوان کرد: گزارش‌های عملکرد ۱۲ماهه سال گذشته شرکت‌های بورسی در حال انتشار است و تقریبا تمام گزارش‌ها بیانگر رشد سودآوری شرکت‌هاست. این موضوع منجر به کاهش P/ E بازار می‌شود. بنابراین بازار سرمایه در بسیاری از نمادها بسیار ارزنده است و نسبت به تورم جاری و بازارهای موازی یکی از ارزان‌ترین و بهترین گزینه‌ها برای سرمایه‌گذاری است. در این میان بحث اول سرمایه‌گذاری موضوع امنیت و ثبات است. اگر این امنیت و ثبات به بازار سرمایه برگردد، بازار پررونقی را در سال جاری شاهد خواهیم بود و ورود قابل‌توجه سرمایه به بازار مولد سرمایه محقق خواهد شد. اما اگر در اداره بازار با آزمون و خطا جلو بروند مجددا پول از بازار سرمایه به سمت سایر بازارها کوچ می‌کند و باعث تشدید تورم خواهد شد.
آفت صندوق‌ها مداخلات سازمان است
برزو حق‌شناس، دیگر تحلیلگر بازار سرمایه، در خصوص عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در روندهای نزولی بازار گفت: شرایط سال ۹۹ با حال حاضر متفاوت است و نمی‌توان گفت عملکرد صندوق‌ها در آن زمان با توجه به عملکرد بازار خیلی بد بود. اما در‌حال‌حاضر علاوه بر اینکه تعداد صندوق‌ها بیشتر شده عملکرد آنها نیز در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ و سال جاری خیلی بهتر بوده است. بازدهی صندوق‌ها در این مدت بیش از بازدهی میانگین بازار بوده و برخی از صندوق‌های پروژه‌محور با تبلیغات سازمان و سرمایه‌گذاری سهامداران سرمایه خوبی جذب کردند و عملکرد آنها نیز در این دوره خوب بوده است. در اصلاح بازار نیز عملکرد صندوق‌ها مطلوب بوده است اما مشکل در اینجا مداخلات سازمان بورس است. این سازمان از طرفی سهامداران را به سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها تشویق می‌کند و در مقابل به صندوق‌ها دستور می‌دهد که عرضه کنند.
وی ادامه داد: این در حالی است که وقتی پول به صندوق‌ها وارد می‌شود آنها بر اساس اساسنامه موظف هستند خرید کنند؛ پس چطور به صندوق‌ها دستور عرضه می‌دهید؟! این تضاد عجیب‌و‌غریبی است و عملکرد سازمان در این خصوص اشتباه است. الان موضوع مشکل‌ساز در مورد صندوق‌ها همین است. اما من در مجموع امیدوارم بحث سرمایه‌گذاری‌های غیرمستقیم از جمله صندوق‌ها و سبدهای سرمایه‌گذاری در بازار گسترش پیدا کند و فراگیر شود، به شرط اینکه سازمان بورس در کار آنها دخالت نکند.
این موضوع به نفع بازار سرمایه خواهد بود و از اتفاقاتی مانند آنچه در سال ۹۹ افتاد جلوگیری می‌کند و باعث می‌شود بازار پویاتر شود. حق‌شناس در خصوص وضعیت بازار سرمایه در حال حاضر نیز اظهار کرد: زمانی که روندی در بازار شکل می‌گیرد دخالت عامل خارجی اوضاع را بدتر می‌کند. این موضوع در مورد روند نزولی۹۹ نیز همین بود. در روند صعودی اخیر نیز داستان تکرار شد. در آذرماه سال ۹۹ سازمان بورس دامنه نوسان را نامتقارن کرد، اما این اقدام هیچ کمکی به بازار سرمایه نکرد و باعث بدتر شدن روند نزولی شد. متاسفانه در حال حاضر یکی از ریسک‌های بازار سرمایه علاقه سیاستگذار به دخالت در بازار است.
این تحلیلگر بازار سرمایه عنوان کرد: بازار سرمایه یک بازار جامانده است و اگر در روندهای بازار دستکاری صورت نگیرد خود را به بازارهای موازی خواهد رساند و این جبران عقب‌ماندگی در نهایت به نفع دولت، سازمان بورس و سهامداران خواهد بود. با نگاهی به بازارهای موازی می‌بینیم که در حال حاضر روند دلار مقداری کاهشی شده و با توجه به اینکه بازار سرمایه همواره نیم‌نگاهی به آن دارد، اگر دلار جهت روند خود را مشخص کند که احتمالا مقداری افت خواهد کرد، بازار راه خود را جدا خواهد کرد؛ اما تا زمانی که دلار کاهشی است عرضه‌ها در بازار بالاست و این طبیعی بوده و موضوع خاصی نیست.
حق‌شناس تاکید کرد که در این میان دخالت‌های سازمان بورس باعث شده همچنان ترس از دخالت قانونگذار وجود داشته باشد. اما واضح است که بازار سرمایه تغییر روند داده و روند نزولی را تا یک سال و نیم آینده در این بازار نخواهیم دید. روند کلی بورس صعودی است و این وقفه‌ها نیز با وجود دخالت‌های سازمان طبیعی است. نباید فراموش کرد که قرار نیست مدام رشد داشته باشیم. اما شاخص دیگر به زیر ۲میلیون واحد برنخواهد گشت و جای نگرانی نیست. سهامداران می‌توانند از فرصت‌هایی که بازار در اصلاحات می‌دهد استفاده کنند و پرتفوی خوبی ببندند و از رشد بازار بهره ببرند.
