کدام بازار در فروردین ماه با بیشترین بازدهی همراه شد؟
راند اول به نفع بورس
عملکرد بورس تهران در اولین ماه از اولین فصل سال‌به حدی فوق‌‌‌‌‌‌‌‌‌العاده بود که برای برخی از سهامداران خاطرات کسب بازدهی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های شیرین 5 ماهه اول سال99 مجددا در اذهان تداعی شد. در ماهی که گذشت شاخص‌کل بورس تهران با رشد 6/ 18درصدی همراه شد تا دومین ماه پرفروغ شاخص‌کل بعد از اسفند1401 که بهترین ماه شاخص‌کل بعد از ریزش سال99 بود، ثبت شود. شدت تقاضا در نمادهای با ارزش پایین بازار سبب شد تا نماگر هموزن که نشانی از اثرگذاری یکسان کلیه نمادهای معاملاتی است و چهره و رخسار بازار را به نحو مطلوب‌تری نمایش می‌دهد، در فروردین جهش 30درصدی را تجربه کند.
فشار تقاضا در کلیت بورس تهران در ماه اول سال به‌قدری بالا بود که عملکرد شاخص هموزن از اسفند1401 نیز سبقت گرفت و نماگر هموزن بهترین ماه خود را به لحاظ کسب بازدهی از اردیبهشت سال99 به بعد تجربه کرد. در فرابورس نیز آهنگ رشد قیمت‌ها برقرار بود و شاخص اصلی این بازار با ثبت رشد 7/ 19درصد در فروردین همراه شد و برای دومین ماه متوالی بازدهی این شاخص به نزدیکی 20درصد رسید. در ماهی که گذشت شاخص‌کل بورس تهران توانست سقف تاریخی 2میلیون و 100هزار‌واحدی که در مرداد سال99 تجربه کرده بود را پس از 31 ماه مجددا فتح کند.
شکست سقف تاریخی شاخص‌کل
باز‌‌‌‌‌‌‌‌‌پس‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری قله تاریخی شاخص‌کل بورس تهران پس از 31 ماه در جریان دادوستدهای نخستین ماه از سال جزو شیرین‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین اتفاقات این ماه برای سهامدارانی بود که بیش از دو سال در اندیشه دستیابی مجدد به این سقف تاریخی به انتظار نشستند. شاخص‌کل بورس تهران در ادامه رشد افسارگسیخته قیمت‌ها در سال99، در روز 20 مرداد این سال سطح 2میلیون و 103هزار‌واحدی را لمس کرد و پس از این روز ریزش تاریخی بازار سهام آغاز شد. عقبنشینی قیمت‌ها در بورس تهران تا جایی پیش‌رفت که در روز 3 خرداد 1400 شاخص‌کل تا محدوده یک‌میلیون و 95هزار واحد نیز عقب نشست تا در بدترین حالت افت نماگر اصلی بورس تهران از قله تاریخی خود به 9/ 47درصد برسد. بعد از این تاریخ بازار سهام و سهامداران بارها شانس خود را برای فتح دوباره قله تاریخی شاخص‌کل امتحان کردند که هربار عواملی از ادامه صعود شاخص‌کل ممانعت به‌عمل آوردند. بعد از ریزش تاریخی بازار سهام، تا خرداد سال‌گذشته شاخص‌کل هیچ‌وقت نتوانست جایگاه بهتری از کانال یک‌میلیون و 600هزار واحدی کسب کند.
از اوایل آبان سال‌جاری همزمان با تشدید انتظارات تورمی و آغاز رشد قیمت اسکناس آمریکایی، بازار سهام نیز در مدار صعودی قرار گرفت اما تا پایان بهمن نتوانست رشد چشمگیر و قابل‌‌‌‌‌‌‌‌‌توجهی را ثبت کند. از اسفند اما رشد قیمت‌ها در بازار سهام شتاب بیشتری به خود گرفت و شاخص هموزن و شاخص‌کل در اسفند سال‌گذشته سقف تاریخی سال99 خود را فتح کردند. در پانزدهمین روز از فروردین ماه سال‌جاری نیز شاخص‌کل بورس تهران پس از 31 ماه که از محدوده 2میلیون و 100هزار‌واحدی عقبنشینی کرده بود، مجددا توانست این محدوده و مرز روانی و مهم را فتح کند و در ادامه معاملات ماه به دو کانال 2/ 2 و 3/ 2میلیون‌واحدی نیز برسد که در طول تاریخ خود بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌سابقه بوده‌است.
آشتی حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها با بورس تهران
فعالان حقیقی بازار معمولا با مشاهده رونق معاملات در فضای بازار سهام راهی این بازار می‌شوند و با بروز و ظهور کوچک‌ترین نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های رکود و افت قیمت‌ها به سمت درهای خروج بازار سهام روانه می‌شوند. بعد از ریزش تاریخی بازار سهام در سال99، شاهد قهر حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها با معاملات تالار شیشه‌ای بودیم، به‌گونه‌ای که به‌جز چند ماه، در اکثر ماه‌ها شاهد تغییر مالکیت به نفع سهامداران عمده و حقوقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بازار بودیم. حقوقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بازار معمولا برخلاف سهامداران خرد دیدگاه بلندمدتی دارند و در ماه‌هایی که حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها راه خروج از بازار سهام را درپیش گرفته بودند، در سمت تقاضا، خریدار سهم‌‌‌‌‌‌‌‌‌های عرضه‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده از سوی حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها بودند. در ماهی که گذشت، شاهد تزریق 5هزار و 977میلیارد‌تومانی پول از سوی حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به گردونه معاملات سهام بودیم. در اسفند ماه نیز 157میلیارد‌تومان پول از طرف حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به چرخه معاملات سهام اضافه شده‌بود. همان‌گونه که از ارقام نیز پیداست، ورود پول از سوی حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به بازار در فروردین شتاب بیشتری به خود گرفته و همین موضوع موجبات جهش نماگرهای بورسی را فراهم کرده‌است. به‌نظر می‌رسد بعد از دوران تلخی که پس از ریزش تاریخی سال99 در بازار سهام تجربه شد، با روند صعودی اخیر و سقف‌‌‌‌‌‌‌‌‌شکنی شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، مجددا بازار سهام به سمت و سوی احیای اعتماد سهامداران خرد حرکت کرده که خالص تغییر مالکیت مثبت حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در دو ماه اخیر، تاییدی بر این مدعا است.
چرایی رشد بورس تهران در فروردین
عوامل مختلفی را می‌توان به‌عنوان محرک‌هایی که سبب شدند تا بورس تهران در دو ماه اخیر بتواند خود را از سایه شوم رکود و رخوت برهاند، ذکر کرد.
با توجه به آمار و ارقام موجود می‌توان این‌چنین استنباط کرد که اصلی‌ترین عاملی که سبب شد تا بورس تهران در دو ماه اخیر عملکرد مناسبی را ثبت کند و نماگرهای اصلی بازار را برای فتح مجدد سقف‌های تاریخی سال99 بسیج کند، جاماندگی قیمتی کلیت بورس تهران در قیاس با قیمت دلار، تورم عمومی جامعه و دیگر بازارهای موازی بود. بورس تهران تا اواخر بهمن ماه سال‌گذشته به افزایش قیمت دلار واکنش خاص و شارپی نشان نداده بود. جاماندگی قیمت‌ها در بورس به حدی بود که در سال1401 شاخص‌کل بورس حتی با وجود عملکرد فوق‌‌‌‌‌‌‌‌‌العاده اسفند، نهایتا رشد 4/ 43درصدی را ثبت کرد و شاخص هموزن نیز رشد 68درصدی داشت، درحالی‌که در سایر بازارها شاهد تاخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌وتاز قیمتی بودیم. دلار سال‌گذشته را با بازدهی بیش از 80درصد سپری کرد و قیمت انواع سکه نیز رشد بیش از 100درصد را در سال‌گذشته به‌ثبت رساندند، درحالی‌که بورس تهران از ضعف تقاضا در کلیت خود رنج می‌‌‌‌‌‌‌‌‌برد.
از اوایل اسفند ماه اما تب خرید سهام داغ شد و شاخص‌های بازار سهام، مقاومت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تکنیکالی و روانی و کانال‌ها را یکی پس از دیگری فتح کردند تا هر سه نماگر اصلی بازار به سطوحی بالاتر از سقف سال99 دست‌یابند. با رشدی که در این مدت در بازار سهام حادث شد، تقریبا بخش‌اعظم خاطرات تلخ سهامداران در سال99 از اذهان پاک شد و شاهد احیای مجدد اعتماد در بازار سهام در این مدت بودیم.
دلیل سبقت کوچک‌ترهای بازار در فروردین
در ماهی که گذشت، شاخص‌کل هموزن با جهش 30درصدی همراه شد و شاخص‌کل نیز رشد 6/ 18درصدی را تجربه کرد. در ماه قبل از آن یعنی اسفند اما روند معکوس بود و شاهد برتری شاخص‌کل در جدال با نماگر هموزن در ثبت بازدهی بودیم و شاخص‌کل رشد 9/ 27درصدی را در مقابل جهش 8/ 22درصدی نماگر هموزن ثبت کرد. می‌توان گفت یکی از دلایل استقبال بازار از نمادهای کوچک و با ارزش بازار پایین، جاماندگی این نمادها نسبت به سهام شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌ساز در اسفند بود که با رشد قیمتی نمادهای کوچک در فروردین این شکاف جبران شد. افزون بر این‌بارها در گزارش‌های «دنیای‌اقتصاد» در فروردین ماه اشاره شد که به دلایلی نظیر کنترل بیشتر دولت بر سهام بزرگ بازار برای مقاصدی مانند شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی و همچنین سایه سنگین ریسک‌های سیاستگذاری که در حوالی سهام بزرگ جولان می‌دهد، بازار این روزها، چراغ‌سبز خود را به سمت سهام کوچک بازار برده است. به‌علاوه برای اهدافی نظیر سفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌بازی، سهام کوچک بازار به دلیل نیاز داشتن به نقدینگی کم برای اعمال نفوذ و تاثیر در معاملات، همواره جزو مقاصد محبوب سفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌بازان برای کسب سود بوده‌است و به‌نظر می‌رسد در موج صعودی اخیر بورس تهران نیز برخی سهام کوچک بازار از سوی برخی بازیگران و سفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌بازان برای هدف یادشده انتخاب شده‌اند.
یکه‌‌‌‌‌‌‌‌‌تازی سهام در میان بازارها
بازار سهام که در سال‌گذشته قافیه را به سایر بازارها واگذار کرده بود و سایه بازار سکه و دلار را به‌عنوان پرچمدار بازدهی در بالای سر خود حس می‌کرد، از اسفند سال‌گذشته درصدد جبران جاماندگی خود نسبت به رقبای دیرینه برآمد و در این مدت توانست بخش‌اعظمی از عقب‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماندگی خود نسبت به سایر بازارها را جبران و شکاف میان بازدهی شاخص‌های سهامی و دیگر بازارها را پوشش دهد. در اولین ماه از سال، بازار سهام با رشد دسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌جمعی قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای توانست عنوان بازار برنده و بلامنازع ماه را نصیب خود کند.
در ماهی که گذشت، شاخص‌کل بورس تهران با رشد 6/ 18درصدی همراه شد. نماگر هموزن بورس که نشانی از وزن مشابه و اثرگذاری یکسان کلیه نمادهای معاملاتی است و وضعیت کلی بازار را به نحو مطلوب‌تری نمایش می‌دهد، جهش 30درصدی را تجربه کرد و نهایتا شاخص‌کل فرابورس نیز توانست صعود 7/ 19درصدی را به‌ثبت برساند. بازدهی فوق‌‌‌‌‌‌‌‌‌العاده نماگرهای بازار سهام در شرایطی حادث شد که وضعیت سایر بازارها در این ماه تعریف چندانی نداشت و وخامت اوضاع و احوال به‌قدری بود که حتی شاهد ثبت عملکرد منفی در برخی از این بازارها بودیم. در نخستین ماه سال، بهای اسکناس آمریکایی در معاملات بازار آزاد و غیررسمی با افزایش 7/ 8درصدی همراه شد. دلار اکثر روزهای فروردین را با نوسان اندک خود در دو کانال 50 و 51هزار‌تومان سپری کرد. خوش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که در اسفند سال‌گذشته پیرامون دیپلماسی و امید به بهبود روابط سیاسی در سطح بین‌الملل شکل‌گرفت، در نگهداشت و تثبیت قیمت دلار در محدوده‌‌‌‌‌‌‌‌‌های فعلی تاثیرگذار بود.
ربع سکه نیز در معاملات فروردین روزگار خوشی را سپری نکرد و این فلز ارزشمند در جریان معاملات اولین ماه بهار افت 3/ 2درصدی را تجربه کرد. افت ناچیز 3/ 2درصدی این نوع از سکه در ماه قبل در حالی اتفاق افتاد که در سال‌گذشته ربع سکه با بازدهی عجیب 171درصدی همراه شده‌بود. قیمت هر‌گرم طلای 18 عیار نیز با افت اندک 1/ 2درصدی نسبت به ابتدای ماه مواجه شد. سکه امامی نیز پس از تجربه رشدهای افسارگسیخته در سال‌گذشته و کانال‌‌‌‌‌‌‌‌‌شکنی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های متوالی، در سال‌جدید نتوانست به کانال‌های قیمتی بالاتر پیشروی کند و در سایه ثبات دلار و اونس جهانی طلا، سکه امامی معاملات فروردین را با رشد 9/ 1درصدی به اتمام رساند. می‌توان گفت دلیل ادامه‌نیافتن رشد سکه امامی و ربع سکه ثبات تقریبی دلار و اونس جهانی طلا در ماه ابتدایی سال‌بود.
اونس جهانی طلا در ماه قبل به نوسان اندک خود در نزدیکی کانال تاریخی 2هزار‌دلار ادامه داد و هرچند در برهه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای توانست این محدوده مهم را نیز فتح کند، اما نهایتا مجبور به عقبنشینی به سطوح پایین‌تر از 2هزار دلار شد. دلار نیز همان‌طور که گفته شد در معاملات فروردین نتوانست رشد شارپی را تجربه کند.تجمیع اثر کلی این دو عامل سبب شد در ماه گذشته شاهد عملکرد خنثی و در برخی از انواع سکه عملکرد منفی در بازار طلا و سکه باشیم. افزون بر موارد یادشده می‌توان بخش دیگری از علت افت قیمت‌ها در بازار طلا و سکه را به تخلیه حباب در این بازار نسبت داد.
با توجه به اینکه دلار در معاملات فروردین رشد داشت، ثبات قیمت طلا و سکه نیز موجب کاهش حباب در این بازار می‌شود. تقاضایی که در بازارهای دارایی و سرمایه‌گذاری به‌واسطه شعله‌‌‌‌‌‌‌‌‌ور‌شدن مجدد آتش انتظارات تورمی در نیمه دوم سال‌گذشته ایجاد شد، سبب شد تا در سایه رکود و رخوت ناشی از فقدان اعتماد در بازار سهام، بازارهای سفتهبازانه میزبان نقدینگی سرگردان سطح جامعه باشند.
نقدینگی سرگردان در اندیشه و چاره‌‌‌‌‌‌‌‌‌جویی برای صیانت از ارزش خود و در امان ماندن از گزند تورم راهی این بازارها شد و رشد این بازارها توانست اثر منفی تورم را بر کاهش ارزش پول صاحبان نقدینگی خنثی کند، اما با رویش مجدد امید و چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌انداز مثبتی که نسبت ماه‌های آتی و مسائلی مانند مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای شکل‌گرفت، دلار از سقف تاریخی خود عقبنشینی کرد. عقبنشینی دلار دو سیگنال مهم را به سرمایهگذاران مخابره کرد. اول اینکه قیمت‌ها در بازار طلا و سکه یکی از مهم‌ترین کاتالیزورهای خود را ازدست داد و ثانیا افت قیمت دلار و ثبات آن این پیام را منتقل می‌کرد که چه‌بسا برای مدت زمانی کوتاه، اندکی از گرما و حرارت انتظارات منفی و بدبینی نسبت به آینده اقتصادی کشور کاسته شده و می‌توان کورسوی امیدی به روشنایی در آینده متصور بود و همین موضوع موجبات عقبنشینی خریداران از بازارهای سفتهبازانه را فراهم کرد.
تردید شاخص در پایان فروردین ماه
پس از فتح پیاپی قله‌ها و سقف‌های جدید و افزایش خوش‌بینی‌ها نسبت به روند روبه‌رشد بازار سرمایه در سال‌جاری، روز گذشته شاهد افزایش تردید‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نسبت به آینده بازار سرمایه بودیم. معاملات دیروز صحنه پیکار خریداران و فروشندگان بود و پس از جدالی نفسگیر جریان عرضه بر تقاضا غلبه کرد و نماگر اصلی بازار را سرخ پوش کرد.
نماگر اصلی تالار شیشه‌ای در معاملات آخرین روز از هفته پایانی فروردین ماه سال‌جاری، روندی پرفراز و نشیب را طی کرد. شاخص‌کل با 06/ 0درصد کاهش، در رقم دو‌میلیون و ۳۲۴هزار واحد ایستاد. در این میان شاخص‌کل هموزن نیز در روز گذشته توانست با رشد 54/ 0درصدی به محدوده 760هزار و754واحدی برسد.
به‌نظر می‌رسد با توجه به رشدهای اخیر بازارسرمایه در روزها و هفته‌های گذشته، روزهای آینده، خریداران بازار کمی دست‌به‌عصاتر رفتار کنند، چراکه شرایط کنونی بازار این سوال را در پس افکار سرمایهگذاران متبادر می‌کند که آیا قطار پرسرعت بورس به ایستگاه‌های پایانی رشد خود نزدیک می‌شود یا همچنان قصد پیشروی و فتح ابرکانال‌های دیگر را دارد؟
استراحت سکه، گرم کردن دلار
