وقت تغییر بازی

لزوم جلوگیری از تکرار تراژدی

علیرضا تاج‌بر، تحلیلگر بازار سرمایه، در این خصوص گفت: با توجه به تورم بسیار زیادی که داشتیم و از طرف دیگر کاهش ریسک سیستماتیک و همچنین نشانه‌هایی که از بهبود مراودات بین‌الملل کشور وجود دارد روند صعودی و اقبال نسبت به بازار را در سه ماه اخیر شاهد بودیم و این باعث رشد شاخص و عبور از سقف تاریخی نیز شده است. وی ادامه داد: باید این موضوع را در نظر داشت که هنوز هم شاخص کل و بسیاری از سهام بازار نسبت به تورم و بازارهای موازی و پارامترهای بنیادی خود جا برای رشد دارند. بنابراین رشد بازار را ادامه‌دار می‌دانیم؛ البته به نفع همه است که این رشد متناوب و هیجانی نباشد و آهسته و پیوسته باشد. در سال ۹۹ اتفاقات بدی افتاد که متاسفانه درست مدیریت نشد و در نهایت اقبال مردم به بازار سرمایه منجر به زیان شدید آنها شد و این قضیه در نهایت منجر به خروج مردم از بازار سرمایه و بی‌اعتمادی آنها به این بازار شد.

الان زمان درس گرفتن از اتفاقات سال ۹۹ است تا دوباره تاریخ تکرار نشود.  تاج‌بر اظهار کرد: در این میان باید به این نکته اشاره کرد که اگرچه شاخص کل از سقف تاریخی خود عبور کرده است اما نسبت به تورم، نرخ دلار و سایر پارامترها فاصله معناداری دارد و باید رشد بالاتری را تجربه کند تا به قله سال ۹۹ برسیم. در این میان نهاد ناظر باید بسیار مراقب بازارسازی، رفتارهای هیجانی و واسطه‌های بورسی باشد و این مدت در بازار فعال باشد تا مردم از ورود به بورس ناامید نشوند. نهاد ناظر باید از اتفاقات سال ۹۹ درس بگیرند و امسال در جهت کارآیی بازار اقدام کنند.  این تحلیلگر بازار سرمایه گفت: مردم نیز باید متوجه باشند که قرار نیست در یک شرایط صعودی هر روز شاهد مثبت بودن بازار باشیم بلکه بازار باید به صورت نوسانی به این حرکت ادامه دهد و در این صورت بازار در یک بازه میان‌مدت می‌تواند بخشی از تورم را جبران کند و در ادامه به بازدهی اعدادی بیش از تورم نیز برسد.

در این میان نقش نهادهای مالی در هدایت مردم به سمت سهام بنیادی، صندوق‌ها و سبدهای سرمایه‌گذاری و جلوگیری از رفتارهای هیجانی و پیشگیری از بازارسازی بسیار پررنگ است. وی با اشاره به اینکه نهادهای مالی در صف اول ارتباط با مردم هستند، گفت: نهاد ناظر می‌تواند کنترل بهتری روی رفتار مردم و عرضه بیش از حد حقوقی‌ها که می‌تواند منجر به ترس و خروج سرمایه‌گذاران شود داشته باشد. نهادهای مالی نیز می‌توانند در ارتباط با مردم، فرهنگ‌سازی و هدایت وجوه مثمرثمر باشند. سرمایه‌گذاران نیز می‌توانند از گذشته درس بگیرند و دید خود را از کوتاه‌مدت به میان‌مدت تغییر دهند و سراغ سهم‌های بنیادی بروند. تاج‌بر بیان کرد: در حال حاضر سهم‌های بنیادی که پارامترهای عملیاتی آنها از قیمتشان پشتیبانی می‌کند در بازار کم نیستند و نشانه‌های حباب در اقلیتی از بازار دیده می‌شود، قیمت‌ها در اکثر بازار توجیه دارد و می‌تواند به رشد بالاتر هم برسد و این رشد را برای سال جاری متصور هستیم.

این تحلیلگر بازار سرمایه در خصوص حضور غیرمستقیم مردم در بورس نیز گفت: نمی‌توانیم مردم را مجبور کنیم با واسطه وارد بازار سرمایه شوند. این حق مدنی سرمایه‌گذار است که خود مستقیما سهام بخرد یا مستقیما سهام بفروشد. برای اینکه افراد را به این سمت هدایت کنیم که با واسطه وارد بازار شوند باید عملکرد صندوق‌ها بیشتر نمایش داده شود. در حال حاضر برخی از صندوق‌ها و شرکت‌های سبدگردانی در بازار سرمایه فعال هستند که عملکرد و بازدهی آنها از بسیاری از افراد بالاتر بوده، چرا که تیم‌های تحلیلی حرفه‌ای دارند و با بازار ارتباط عمیقی دارند و مطمئنا خیلی بهتر از سرمایه‌گذاران می‌توانند اقدام کنند. وی افزود: تنها نکته‌ای که باعث شده این شرکت‌ها مغفول بمانند و در مورد آنها درست اطلاع‌رسانی نشود این است که این شرکت‌ها شرکت‌های بزرگی نیستند که بتوانند بودجه‌های عظیمی را صرف تبلیغات کنند و از طریق رسانه‌ها عملکرد خود را ارائه دهند. در این میان این سازمان بورس است که به عنوان متولی فرهنگسازی در کشور باید عملکرد این صندوق‌ها را به مردم ارائه کند و مردم را به این سمت راغب کند.

آفت بزرگ بورسی

نیما میرزایی، تحلیلگر بازار سرمایه، نیز در خصوص لزوم داشتن نگاه بلندمدت به بازار سرمایه گفت: یکی از اصلی‌ترین چالش‌های بازار سرمایه نگاه کوتاه‌مدت و روزانه به این بازار است. این موضوع بزرگ‌ترین آفتی است که در بازار وجود دارد. عمده‌ترین دلیل نگاه کوتاه‌مدت و غیرحرفه‌ای سرمایه‌گذاران نسبت به بازار سرمایه به این اتفاق برمی‌گردد که در سال‌های گذشته افراد به صورت مستقیم نسبت به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه اقدام کردند و روش‌های غیر‌مستقیم یا به صورت کامل تبیین نشدند یا مسیر آنها به نحوی نبوده که اکثر افرادی که می‌خواستند وارد بورس شوند اما دانش کافی نداشتند به سمت سرمایه‌گذاری غیرمستقیم هدایت شوند.

وی ادامه داد: بالطبع با حضور غیرمستقیم افراد در بازار سرمایه می‌توانستیم خوشبین باشیم که افراد با توجه به نحوه عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردان‌ها دید بلندمدت‌تری نسبت به سرمایه‌گذاری داشته باشند و این نگاه پر‌استرس روزانه به سرخی و سبزی تابلوی معاملات هم بسیار کمتر خواهد شد. میرزایی اظهار کرد: این یکی از مواردی است که باید با همت ذی‌نفعان مختلف و با هدایت سازمان بورس برطرف شود و به این سمت حرکت کنیم که به‌مرور و مشابه استانداردهای جهانی بخش عمده سرمایه‌گذاران روش غیرمستقیم را برای حضور در بورس انتخاب کنند تا ضمن اینکه ریسک‌های بازار کنترل می‌شود و هیجاناتی که در سال ۹۹ می‌دیدیم تا حد بسیار زیادی تعدیل می‌شود، نگاه سرمایه‌گذاران هم تا حد زیادی بلندمدت‌تر شود و انتفاع ذی‌نفعان مختلف را در بلندمدت شاهد باشیم.

این تحلیلگر بازار سرمایه بیان کرد: جذاب کردن روش‌های غیرمستقیم راه‌های مختلفی دارد که یکی از آنها می‌تواند تنوع‌بخشی به صندوق‌ها باشد که ما شاهد این موضوع بودیم. سازمان بورس سال گذشته صندوق‌های اهرمی و بخشی را معرفی کرد و استقبال زیادی هم شد. امسال شاهد این بودیم که در روزهای مختلف ارزش معاملات صندوق‌ها بعضا از سهم‌ها هم بیشتر می‌شود و این نشان می‌دهد که سهامداران هم وقتی می‌بینند جذابیت و بازدهی معقولی وجود دارد به تدریج تعصبات قبلی خود را برای خرید و فروش مستقیم نمادهای بورسی کم می‌کنند و به این سمت حرکت می‌کنند.