دلایل چهارگانه فشار فروش در بازار سهام بررسی شد
رفتار هارمونیک شاخص
آمار معاملاتی
در معاملات روز چهارشنبه هردو نماگر اصلی تالار شیشه‌ای با کاهش ارتفاع روبه‌‌‌‌‌‌رو شدند که روایتگر فضای منفی در معاملات روز گذشته بورس تهران است. شاخص‌کل با افت ۱۶هزار‌واحدی، همچنان در بالای ابرکانال یک‌میلیون و ۸۰۰هزار واحدی نوسان می‌کند. همچنین نماگر هم‌‌‌‌‌‌وزن نیز با ثبت افت ۱۷/ ۰واحد درصدی کار خود را در معاملات دیروز به اتمام‌رساند.
جریان خروج پول حقیقی از صحنه معاملات بورس تهران نیز در روز گذشته همچنان ادامه‌‌‌‌‌‌دار بود و سرمایهگذاران حقیقی بازار در رویارویی با سرمایهگذاران حقوقی بازار، خالص فروش ۸۱۳میلیارد تومانی را ثبت کردند. این میزان از خروج پول از ۱۰ بهمن به بعد بی‌‌‌‌‌‌سابقه بوده‌است. به‌علاوه ارزش معاملات خرد بازار سهام نیز که شامل سهام و حق‌تقدم می‌شود، در روز چهارشنبه همچنان خود را در بالای محدوده مهم ۵هزار‌میلیارد تومان حفظ کرد و موفق به‌ثبت رقم ۶هزار و ۵۱۴میلیارد‌تومان شد.
با توجه به روند بازار در روز گذشته، به‌نظر می‌رسد چهار عامل «تسویه اعتبارات و اثر نوروز»، «افت و خیزهای دلار»، « شناسایی سود» و «لزوم استراحت بازار» سبب افزایش فشار فروش در بازار شده‌است.
تسویه اعتبارات و اثر نوروز
اولین دلیل افزایش فشار فروش در بازار دیروز عاملی است که در گزارش روز قبل «دنیای‌اقتصاد» تحت‌عنوان صعود غیر‌هیجانی شاخص نیز بدان اشاره شد. معمولا به‌طور سنتی در آخرین ماه سال‌عواملی مانند تسویه اعتبارها، شناسایی سود شرکت‌های سرمایه‌گذاری و فروش حداکثری توسط بخشی از شرکت‌های حقوقی دولتی مانند تامین‌اجتماعی برای تامین منابع مالی آخر سال‌‌‌‌‌‌‌به‌عنوان عوامل بازدارنده صعود قیمت‌ها در بازار سهام در اسفند از سوی برخی کارشناسان عنوان می‌شود، در ماه اسفند کار‌‌گزاری‌‌‌‌‌‌ها تسویه می‌کنند و شرکت‌های حقوقی هم برای پرداخت حقوق و عیدی کارکنان به نقدینگی نیاز دارند و معمولا در این بازه زمانی بازار با عرضه بیشتر سهام مواجه می‌شود. همچنین برخی از سرمایهگذاران خرد نیز برای مقاصد مختلفی در تعطیلات آغازین سال نیاز به نقدینگی دارند و برخی از فعالان بازار سهام، کمبود نقدینگی خود را از طریق نقدکردن بخشی از دارایی پورتفوی معاملاتی خود جبران می‌کنند، بنابراین می‌توان‌بخشی از فشار فروش در کلیت بازار را به این مورد نسبت داد.
افت‌‌‌‌‌‌و خیزهای دلار
قیمت دلار یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر روند قیمت‌ها در بازار سهام است که از سه جنبه بر روند قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای اثر می‌گذارد. تاثیر اول قیمت ارز در افزایش سودآوری شرکت‌های صادراتی‌محور و کامودیتی‌‌‌‌‌‌محور عیان می‌شود؛ در واقع این شرکت‌ها با افزایش قیمت دلار با تعدیل سودهای مناسبی در صورت‌های مالی مواجه می‌شوند، چون اغلب این شرکت‌ها اقلام تولیدی خود را بر پایه قیمت‌های جهانی می‌‌‌‌‌‌فروشند و دلار حاصل از صادرات نیز را در داخل کشور عرضه می‌کنند و با توجه به اینکه اخیرا نیز اخبار مثبتی در زمینه خارج‌‌‌‌‌‌شدن شرکت‌های دلاری بازار از زیر سایه دلار نیمایی مطرح شده، می‌توان گفت نمود قضایای یادشده در صورت‌های مالی شرکت‌ها به‌وضوح قابل‌ردیابی خواهد بود. ثانیا افزایش قیمت دلار که لنگر انتظارات تورمی است، سبب می‌شود مردم عادی در جریان تلاش‌های خود برای حفظ ارزش پول و جنگ با تورم، بخشی از نقدینگی خود را روانه این بازار کنند. سومین تاثیر نیز با توجه به پارامتر ارزش جایگزینی شرکت‌ها، موجی از تقاضا را در تالار شیشه‌ای ایجاد می‌کند؛ در واقع در این سناریو شرکت‌ها به دلیل دارایی‌هایی که در ترازنامه دارند، مورد استقبال قرار می‌گیرند، بنابراین کاهش قیمت دلار دومین عاملی است که سبب شد در معاملات روز گذشته شاهد برتری فروشندگان بر خریداران باشیم. قیمت دلار در روزهای اخیر رشد افسارگسیختهای را تجربه کرد و برای اولین‌بار در تاریخ خود در زمستان امسال وارد کانال‌های ۴۰ و ۵۰هزار تومان شد و حتی تا نزدیکی‌‌‌‌‌‌های کانال ۶۰هزار تومانی نیز پیشروی داشت، این موضوع سبب شد تا موجی از تقاضا به سمت درهای خرید سهام روانه شود و مجددا رونق به تالار شیشه‌ای برگردد و سهامداران دوباره میزبان رنگ سبز در تابلوی معاملات و نقشه بازار باشند، تاجایی‌که شاخص‌کل تحت لوای خریداران در چند روز معاملاتی موفق شد بیش از ۴درصد رشد داشته باشد. دلار در دو روز اخیر روندی کاهشی داشته و طبیعتا این موضوع باعث شده تب داغ خرید سهام در بورس تهران اندکی ملایم‌‌‌‌‌‌تر شود.
شناسایی سود نوسان‌گیران کوتاه‌‌‌‌‌‌مدتی
سرمایهگذاران مختلف، نگاه‌های متفاوتی به خرید و فروش سهام دارند. گروهی از سهامداران نگاه بلندمدتی به چرخه معاملات سهام دارند و معمولا تا زمانی‌که بازار در معرض یک ریسک سیستماتیک قرار نگیرد، اقدام به‌فروش سهام تحت‌مالکیت خود نمی‌کنند. در نقطه مقابل اما گروهی قرار دارند که عمدتا دید کوتاه‌‌‌‌‌‌مدت دارند و پس از مشاهده کوچک‌ترین نشانه‌‌‌‌‌‌های اصلاح یا ریزش قیمت‌ها در بازار اقدام به نقدکردن دارایی‌های خود می‌کنند تا در زمان مناسب دیگری که اوضاع را مساعد ببینند، مجددا وارد گردونه معاملات سهام شوند، بنابراین می‌توان‌بخشی از سهم فشار فروش در بازار را به این گروه از بازیگران بورس تهران نسبت داد که پس از بازدهی‌‌‌‌‌‌هایی که در روزهای رویایی ابتدایی اسفند گرفتهاند، اکنون اقدام به شناسایی سود می‌کنند.
لزوم تنفس و استراحت در بازار
در گزارش روز هشتم اسفند «دنیای‌اقتصاد» تحت‌عنوان کانال‌‌‌‌‌‌شکنی جدید شاخص به این نکته اشاره شد که هر صعود شارپ و افسارگسیختهای، احتمال افت تندو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تیز را نیز در پی خواهد داشت. این نکته به‌عنوان یک اصل ثابت در بین سرمایهگذاران شناخته می‌شود. سرمایهگذاران بورس تهران با درس گرفتن از تجربه تلخ ریزش ممتد و مستمر قیمت‌ها در سال۹۹، این‌بار نگاه عقلایی و عقلانی به معاملات سهام دارند و اثر همه عوامل مثبت و منفی بر جریان معاملات سهام را در کنار هم می‌‌‌‌‌‌بینند و به تناسب این موضوع رفتاری منطقی نیز از خود بروز می‌دهند. پرواضح است که صعودهای بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وقفه و بدون‌تنفس، به رفتارهای هیجانی به مانند آنچه که در معاملات سال۹۹ بورس تهران رقم خورد دامن خواهد زد و لازم است که معامله‌گران بازار سهام احتیاط را سرلوحه تصمیمات خود در زمین خرید و فروش سهام قرار دهند تا از تکرار تجربه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تلخ و زیان‌بار قبلی جلوگیری به‌‌‌‌‌‌عمل آید، بنابراین سرمایهگذاران بورس تهران در دو روز اخیر فعلا تصمیم به عقب‌‌‌‌‌‌نشینی در جهت خرید سهام گرفتهاند تا با ظهور مجدد نشانه‌‌‌‌‌‌های جهش قیمت‌ها مجددا وارد بازار شوند.
