سوال: در شرایطی که بازارسهام طی ‌ماه‌های گذشته تحت‌تاثیر چند ابرچالش اصلی از جمله بلاتکلیفی مذاکرات برجامی، نوسان نرخ دلار و دستورالعمل‌های چکشی در سراشیبی قرارگرفته است، این پرسش مطرح می‌شود که اگر شرایط نامطلوب فوق تداوم یابد، بازارسهام با چه وضعیتی مواجه خواهد شد؟ آیا قرارگرفتن در ریل نزول، موقتی است، یا اینکه بازار مذکور با بحران بیشتری دست‌به‌گریبان خواهد شد؟

 

پاسخ از حسن رضایی‌پور، کارشناس بازارسرمایه: نزدیک‌‌‌‌‌‌‌‌شدن نماگر اصلی بازار به کف کانال یک‌‌‌‌‌‌‌‌میلیون و ۳۰۰‌‌‌‌‌‌‌‌هزار واحد در حالی است که با در نظرگرفتن تداوم کاهش ارزش معاملات خرد سهام نگرانی‌هایی را از سوی اهالی بورسی به‌دنبال داشته است. واقعیت امر آن است که بازار سهام به‌شدت متاثر از تحولات بین‌المللی به‌خصوص اخبار مرتبط با اخبارهسته‌ای کشور است. بر همین اساس با عنایت به اینکه مقرر شده مذاکرات هسته‌ای کشور از اواخر آبان وارد فاز جدیدی شود، از این‌رو تا زمان مقرر بازار با نوسان همراه خواهد شد و نمی‌توان چشم‌انداز روشنی از معاملات آتی ترسیم کرد، اما موضوع مهمی که نباید از کنار آن به‌راحتی عبور کرد آن است که در کنار این متغیر اثرگذار (سرنوشت پرونده برجام) برخی عوامل دیگر داخلی با توجه به شرایط کنونی بازار، روند مثبت بورس تهران در آینده را مبهم کرده است.

به‌عنوان مثال درحالی‌که بازار با اصلاح شدید قیمتی طی‌ ماه‌های اخیر مواجه بوده است برخی اظهارات برخلاف وعده متولیان اقتصادی منجر به سلب‌اعتماد بیشتر سرمایه‌گذار نسبت به بازارسهام می‌شود. به‌طور مثال در روزهای قبل افزایش نرخ سود سپرده‌گذاری بانکی مجددا مورد‌توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفت؛ این در حالی است که وزیر اقتصاد  در ماه‌های گذشته به‌صراحت در مورد نرخ بهره تا سقف۲۰‌‌‌‌‌‌‌‌درصد تاکید کرده بود. افزون بر این همان‌طور که قابل‌مشاهده است اغلب سهامداران بورسی در باتلاق رکود دست و پا می‌زنند. این مسائل علاوه‌بر غیر‌قابل پیش‌بینی بودن روند سرمایه‌گذاری‌های سهامی و خروج ادامه‌دار پول به افزایش ریسک‌پذیری بازار مذکور منجر می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد فعالان کنونی بازار مدت طولانی مشغول خرید و فروش بوده‌اند.

به‌نظر می‌رسد گروه مذکور با عنایت به مجموع سناریوهای موجود قصد خالی‌کردن بازار را ندارند. گرچه این مهم ذاتا با یک خوش‌بینی غیر‌منتظره همراه است اما به‌نظر می‌رسد اهالی فعلی بازار قید کسب بازدهی کوتاه‌مدت از تالارشیشه‌ای را زده‌اند و امیدواری‌‌‌‌‌‌‌‌های بیشتری نسبت به وضعیت قیمت سهام در ‌ماه‌های آینده دارند. با وجود اینکه طی ‌ماه‌های گذشته شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌کل بورس، افت‌های پی‌درپی، خروج پول و کاهش ارزش معاملات خرد را به سهامداران تحمیل کرده است اما این وضعیت نمی‌تواند دوام زیادی داشته باشد. بورس تهران در ‌ماه‌های آینده و با مشخص‌شدن وضعیت متغیرهای اثرگذار از مرحله رکودی خارج خواهد شد. به هر روی با توجه به پایداری در وضعیت عوامل مذکور نمی‌توان به پرسش‌های کلیدی در این زمینه پاسخ داد.

ارزنده‌بودن قیمت سهام در تالارشیشه‌ای نیز جزو عواملی است که نباید ساده از کنار آن عبور کرد. گرچه بازار از اواسط اردیبهشت‌ماه با کاهش تقاضای موثر سهام مواجه بوده است اما این روند به منزله تداوم سقوط قیمت در بازار سهام و پیشروی رکود نخواهد بود. در روزهای اخیر به کرات دیده شده سهامداران پرتفوی خود را با شرایط بازار وفق داده‌اند. به این ترتیب دنبال راهکاری ارزنده برای خارج‌نشدن از این بازار پرحاشیه هستند. کاهش میزان خالص خروج پول از ابتدای هفته بر این موضوع تاکید می‌کند. وضعیت بازارهای موازی نیز نشان می‌دهد نوسان‌ها منفی به بازارهای مذکور نیز رسیده است و طرفداران این بازارها از فراز و فرودهای بیشمار در امان نیستند؛ این درحالی است که بازارسهام از نظر قیمتی در مقایسه با بازارهای رقیب ارزان‌تر است. در چنین شرایطی به‌نظر می‌رسد بورس از این مرحله به بعد با تهدید و آسیب جدی‌تری مواجه نباشد.