ایست معاملاتی در بورس
بازارسهام هفته قبل را با امیدواری بیشتری آغاز کرد. افزایش موج جدیدی از اطمینان به آینده مسائل مرتبط با مذاکرات هسته‌ای کشور و مباحث کلان اقتصادی با اثرگذاری بر روند بازار سهام تبعاتی همچون افزایش تقاضای موثر در برخی سهام به‌ویژه نمادهای خودرویی و بانکی (موسوم به‌سهام برجامی) برجای گذاشت؛ به‌طوری‌که نمادهای مذکور که در روزهای ماقبل آن رو به افول گذاشته بودند با چراغ‌سبز سرمایهگذاران روبه‌رو شدند. همان‌طور که بارها مشاهده شده بورس تهران در مواجهه با مخابره سیگنال‌های مختلف از آن‌سوی مرزها با قدرت هرچه تمام واکنش نشان داده است.
بر این اساس می‌توان گفت که به دلیل اهمیت چنین رویدادی بر سرنوشت بازارهای دارایی، توقف روند مذاکرات و مسکوت‌‌‌‌‌‌‌ماندن آن وضعیت جدیدی در مسیر حرکتی بازارها ایجاد کند. برهمین اساس همزمان با کمرنگ‌شدن سیگنال‌های مثبت برجامی، بازارسرمایه با ورود به فاز احتیاطی بلاتکلیفی جدیدی در مسیر سرمایهگذاران قرار داد. این مساله در جریان دادوستدهای روز گذشته بورس به‌وضوح قابل‌رویت بود و نمادهایی که در هفته قبل به امید خوش‌بینی‌های ایجاد‌شده مورد اقبال قرار گرفته بودند، روز شنبه تحتتاثیر اخبار منفی حول‌محور مذاکرات برجامی عقب‌نشینی کردند. همین امر باعث شد تا در گروه‌های مذکور روزگذشته شرایط مساعد نباشد و این متغیر کماکان سایه سنگین خود بر فضای معاملات را حفظ کند.
در چنین مواقعی هرگاه بازارهای دارایی تحتتاثیر مهم‌ترین متغیر اثرگذار بیرونی (پرونده برجام) از حرکت باز‌می‌‌‌‌‌‌‌ایستند، سایر عوامل دیگر نیز به کمک عامل اصلی آمده و جان بازارهای گوناگون به‌ویژه بورس را گرفته و بر روند رکودی تقاضا می‌کوبند. با توجه به اینکه آینده بسیاری از سهام موجود در بورس تهران به آینده مذاکرات برجام گره‌خورده است، عواملی همچون کاهش قیمت‌های جهانی و افزایش بی‌‌‌‌‌‌‌اعتمادی به سرمایه‌گذاری‌های بورسی تداوم روند کاهشی ارزش معاملات خرد را رقم زده و این بازار را با حواشی منفی مواجه کرده است. در شرایطی که روند معاملات کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در بازارهای جهانی تحتتاثیر چشمانداز رکودی آینده مرتبا در حال نوسان است، تحرکات بازار به سمت فروش‌های تهاجمی رغبت بیشتری نشان می‌دهد. بررسی روند معاملات بورسی در روزگذشته به‌وضوح بر این نکته تاکید می‌کند.
تحلیل وضعیت کنونی بازار سهام نشان می‌دهد که بورس‌بازان با رصد عوامل اثرگذار و دورنمایی که در پیش دارند، ترجیح می‌دهند فروشنده باشند، بنابراین سرمایهگذاران تحتتاثیر چنین شرایطی قادر به تصمیم‌گیری درست نیستند و ترجیح می‌دهند در اکثر مواقع در قالب فروشنده ظاهر شوند. روندی که بازارسهام در روزگذشته از خود نشان داد می‌تواند سمت و سوی ضعیفی به ادامه جریان معاملاتی در روزهای آینده ببخشد. نبود پول در بازار هشدار بزرگی محسوب می‌شود و می‌تواند به موج‌های ریزشی دیگری تبدیل شود. فارغ از این مسائل برخی ابهامات از سوی سیاستگذار پولی (ازجمله ابهامات مرتبط با نرخ بهره) به نوسان‌های ایجاد‌شده کوتاه‌‌‌‌‌‌‌مدت دامن زده و شاخص را به سمت نزول بیشتر هدایت می‌کند. در واقع پافشاری سیاستگذار بر دستورالعمل‌های مبهم همراه با اظهارات ضد‌ونقیض، شوک‌های نزولی به بازارسهام وارد کرده و سبب دورشدن آن از وضعیت تعادلی می‌شود.
موارد عنوان‌شده از ورود پول و منابع جدید به بازار جلوگیری می‌کند. عدم‌‌‌‌‌‌‌تزریق پول به تالارشیشه‌ای در کنار خروج معنادار دارایی‌های ریالی از سنگین‌‌‌‌‌‌‌تر شدن سایه رکود بر بازار و امکان سقوط بیشتر قیمت سهام حکایت می‌کند. ثبات نسبی وضعیت متغیرهای کلان داخلی و خارجی اثرگذار بر سودآوری شرکت‌ها موجب‌‌‌‌‌‌‌شده تا خریداران برای حضور در بورس تهران با تردید مواجه باشند؛ این در حالی است که سرمایهگذاران معمولا با ورود به نیم‌سال دوم با دغدغه کسری‌بودجه دولت و راهکارهای جنجال‌برانگیز برای تامین‌مالی دولت مواجهند، با این‌حال نباید از P/ Eمناسب شرکت‌ها در مقطع کنونی غافل بود. با استناد به سودآوری شرکت‌ها و مدنظرقراردادن نرخ دلار نیمایی به‌نظر می‌رسد بتوان گفت بازار جایی برای عقبگرد جدی ندارد اما با توجه به کمبود پول در بازار امکان ازدست‌رفتن حمایت‌های بیشتر وجود دارد. با قرارگرفتن در چنین فضایی به‌نظر می‌رسد بازار سهام تحتتاثیر اخبار متغیرهای اثرگذار و انتظارات ایجاد‌شده در این زمینه در ماه‌های آینده با ایست معاملاتی و حتی ریزش قیمت‌ها مواجه شود.
به جرات می‌توان گفت به‌‌‌‌‌‌‌رغم وجود برخی فرصت‌ها تعدد ریسک‌های گوناگون مانع از آن می‌شود که فعالان اقتصادی دارایی‌های ریالی خود را وارد بازار سهام کنند. همین امر سبب‌‌‌‌‌‌‌شده تا طی هفته‌‌‌‌‌‌‌های اخیر شاخص بورس تهران نوسان‌های منفی شدیدی را به فعالان بازار سهام تحمیل کند. درعین حال باید به این نکته اشاره کرد که بررسی تکنیکالی نمودار شاخص‌‌‌‌‌‌‌کل بورس تهران حاکی از ناتوانی نماگر مذکور برای خیز به ارتفاعات بالاتر است. درحالی‌که شواهد از امکان افت قیمت در روزهای پیش‌‌‌‌‌‌‌رو خبر می‌دهد، انتشار عملکرد ۶ماهه بنگاه‌های بورسی می‌تواند به روزهای کم‌فروغ بورس جانی تازه ببخشد. هم‌اکنون بسیاری از فعالان بورسی این روزها چشم به سامانه کدال دوخته‌اند و در انتظار دریافت گزارش کامل بنگاه‌های بورسی هستند.
گزارش‌هایی که به واقع می‌تواند شرایط بنیادی و سود و زیان شرکت‌ها را به‌درستی در معرض دید سرمایهگذاران قرار دهد. به هر روی باید دید بورسی‌ها تا چه میزان نسبت به انتشار گزارش‌های جدید انعطاف نشان می‌دهند. تجربه بازارهای سرمایه‌گذاری نشان می‌دهد، عوامل اثرگذار مبهم با چشمانداز نامشخص بیش از هر اتفاق دیگری سرمایهگذاران را نسبت به ورود بازارهای مختلف مردد می‌کند. سرمایهگذاران در مواجهه با چنین شرایطی نه‌تنها توانایی خود در مقابل روندهای فرسایشی و نامنظم را از دست داده، حتی با فراری‌شدن از جریان درست معاملاتی به سمت بازارهای غیرمولد ترغیب می‌شوند. بازارهایی که نسبت به بازارهای سرمایه‌گذاری مولد از ریسک کمتری برخوردارند.
