کارشناسان پاسخ می‌دهند
بورس در آتش‌بس اصلاح؟
دلسردی فعالان بورسی نسبت به مسیریابی قیمت‌ها در بازار سهام در حالی به خروج پرسرعت سهامداران خرد و حقیقی‌ها از جریان دادوستدها انجامیده است که برخی گمانه‌زنی‌ها بازگشت شاخصکل این بازار به ریل تعادلی را در گرو چند محرک قدرتمند ارزیابی می‌کنند. حرکت اصلاحی قیمت سهام که از اواسط اردیبهشت‌ماه سمت و سوی جدی به خود گرفته است، همگام با آغاز نشست‌های هستهای وین، استراتژی معامله‌گران را نیز با تغییراتی مواجه کرد. به گفته برخی تحلیلگران اثرات اتفاق فوق در ردپای کاهش سرعت خروج پول به بازار سرمایه نمایان است به‌طوری‌که در هفته گذشته خروج پول حقیقی بعد از ۱۲هفته در کمترین سطح خود قرار گرفت، اما از آنجا که آخرین دور از رفت و آمدهای برجامی نیز همانند دوره‌های قبل از آن نتایج مشخصی در بر نداشت، در ادامه ممکن است بازارهای دارایی نیز طی روزهای آینده شروعی غیر‌قابل‌انتظار را از خود به نمایش بگذارند.
فارغ از اثرگذاری این متغیر بر روند دادوستدهای بورسی، اغلب تحلیلگران بازار سرمایه بر این باورند که قرارگرفتن سطوح قیمتی سهام در محدوده‌های فعلی، خود به تنهایی میتواند ترمز افت شاخصکل بورس را بکشد. وضعیت معاملات بازارسهام در هفته‌های اخیر به‌قدری پیچیده شده که کمتر کسی فکرش را می‌کرد سرمایه‌گذاران در فضای بیم و امید و دوراهی ماندن یا نماندن در این بازار در عین احتیاط ریسک مجدد به خرج دهند. بازیگران بازارسهام روز گذشته شروعی توفانی داشتند و توانستند با قدرت تمام پرونده نخستین روز از هفته معاملاتی جاری را با صعود به ارتفاعات بالاتر ببندد. افزایش بیش از ۱۸هزار واحدی نماگر بازار سهام و قرارگرفتن آن در محدوده ۴۶۷/ ۱میلیون واحدی آیا میتواند دلیلی بر پایان اصلاح اخیر قیمت‌ها در بازار باشد؟
نوسانات ادامه دارد
آنطور که از رفتار معامله‌گران برمی‌‌‌‌‌‌آید گمانه‌زنی‌ها از اظهارات متولیان بازار از جمله تداوم واریزی‌های صندوق توسعه‌ملی، ایجاد شاخص جدید، سیگنال‌های برجامی و افزایش قیمت دلار نیمایی ادامه دارد. به گفته صاحب‌‌‌‌‌‌‌نظران اقتصادی در چنین وضعیتی بازارسهام همچنان بر طناب نوسان بالا و پایین خواهد رفت. درهمین رابطه فردین آقابزرگی، کارشناس بازارسرمایه با بررسی وضعیت بازارسهام در هفته‌های اخیر اظهارکرد: کاهش محسوس فاصله بین ارزش ذاتی و ارزش معاملاتی سهام شرکت‌ها موجب افت حجم معاملات بازار سهام در هفته‌های اخیر شده‌است. به‌عبارتی انگیزه فروشندگان در ۲ماه اخیر رو به افول بوده و نسبت‌های P/ Ettm و P/ E Forward شرکت‌ها نیز در سطوح جذابی قرار گرفته است. شرکت‌هایی با P/ E ttm کمتر از ۷مرتبه در بازار با سهولت مورد معامله قرار می‌گیرند. این در حالی است که در ۵ سال‌گذشته چنین نسبت‌هایی برای پارامتر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مذکور در بازار تجربه نشده است. در سال‌های ۹۷ و ۹۸ نسبت‌هایP/ E در ارقامی بیش از ۵/ ۸واحد قرار داشت اما اکنون به‌رغم ورود شرکت‌های تازه‌نفس که اتفاقا با قیمت‌هایی بالا مورد عرضه اولیه قرار گرفتند، فضای معاملاتی بازار با تغییراتی همراه شده است.
نسبتP/ S اغلب صنایع و شرکت‌های سهامی تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا کرده است، به‌طوری که اکنون حدود ۲۰ شرکت دارایP/ S کمتر از یک واحد هستند که در نسبت‌های مالی چنین نسبتی اتفاقا برای شرکت‌های بزرگ بی‌‌‌‌‌‌سابقه محسوب می‌شود. وی با اشاره به انتشار عملکرد سهماهه شرکت‌ها عنوان کرد: گزارش مطلوب عملکرد سهماهه اکثر شرکت‌ها در مقایسه با مدت مشابه سال‌قبل گرچه نتوانست انتظارات را به‌طور کامل برآورده سازد و به روند نزولی شاخص پایان دهد، اما همین امر هرچند اندک میتواند امیدواری جدیدی نسبت به روند تعادلی قیمت سهام ایجاد کند. بررسی وضعیت هفته‌های قبل از وضعیت دادوستدها نشان می‌دهد، عدم‌تمایل سهامداران به خرید منجر به کاهش حجم معاملات شده است.
از تب و تاب افتادن جنگ روسیه با اوکراین و وضعیت نسبتا متعادل کامودیتی‌ها به‌رغم انتظارات اولیه، ثبات در بازار ارز و مشهودشدن وضعیت حبابی سایر بازارهای موازی از جمله بازارهای مسکن و طلا از امکان تغییرات جدید در روند بازار سهام حکایت می‌کند. بر همین اساس روز گذشته نیز بازار شاهد بهبود وضعیت معاملات سهام بود. به گفته این کارشناس، چشم‌‌‌‌‌‌انداز مبهم از آینده برجام با وجود اینکه در دو سال‌اخیر به‌عنوان عاملی مهم نسبت به عدم‌شکل‌گیری تقاضا در بازار سهام نقش ایفا کرده است، در ماه‌های گذشته این نگاه از سوی فعالان بورسی درخصوص اثرگذاری منفی از آینده مذاکرات هستهای کشور به‌عنوان ریسکی سیستماتیک بر بازارسهام تا حدودی تعدیل شده است. واقعیت امر این است که
بورسبازان با برآورد سناریوهای محتمل از مذاکرات هستهای، بازار سهام را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. توافق، عدم‌‌‌‌‌‌توافق و تداوم رفت و آمدها پیرامون احیای برجام، ۳سناریوی محتمل دراین راستا است. بررسی رفتار معامله‌گران نیز نشان می‌دهد گزینه سوم از احتمالات برجامی توسط سرمایه‌گذاران بازارهای مختلف گزینه جدی‌تر نسبت به گزینه‌های دیگر در هفته‌های پیش‌رو محسوب می‌شود. فرسایشی‌شدن گفت‌‌‌‌‌‌وگوها و رایزنی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های طرف‌های مذاکره‌کننده بر سر احیای برجام، بازارهای مالی را با اما و اگرهای فراوانی مواجه کرده است، با این‌حال به‌نظر می‌رسد بورسبازان، چینش پرتفوهای خود را با سناریوهای محتمل وفق دهند.
فردین آقابزرگی در ادامه ضمن اشاره به اثرات رکوردشکنی‌های جدید در بخش نقدینگی و پیشروی نرخ تورم بر وضعیت بازارسهام خاطرنشان کرد: وضعیت قیمت کالاهای اساسی و حذف ارز ترجیحی از برخی احتمالات مبنی‌بر عدم‌برنامه جامع برای کنترل جدی نرخ تورم حکایت می‌کند. چنین شرایطی از بهبود وضعیت بازارسهام خبر می‌دهد. به‌نظر می‌رسد ترس از افت پی‌درپی قیمت سهام درمیان سرمایه‌گذاران رو به افول گذاشته و در هفته‌های آتی بازار سرمایه شاهد ورود منابع جدیدی باشد. سطح عمومی قیمت‌ها نیز در حداقل ممکن است، به‌طوری که به‌نظر می‌رسد معاملات این بازار همراه با اندکی نوسان منفی روزهای پیش‌رو را سپری کند.
خبری از روند مثبت نیست
«روزگذشته گروه‌های بانکی و خودروسازان تحت‌تاثیر جو روانی مثبت ایجاد‌شده بعد از نشست اخیر برجام متفاوت‌تر از سایر گروه‌ها ظاهر شدند. افزایش بیش از ۱۸هزار واحدی شاخصکل بازارسرمایه جدا از اینکه میتواند از جو منفی حاکم بر معاملات بورسی بکاهد از آنجا که تحت‌تاثیر محرک قوی و باثبات به‌وقوع نپیوسته است، به‌نظر می‌رسد نتواند به روندی پایدار تبدیل شود.» علی خسرو‌شاهی، کارشناس بازارسرمایه با بیان این مطلب به بررسی وضعیت دادوستدهای نخستین روز از هفته جاری پرداخت و گفت: معاملات شنبه نمی‌تواند شروعی بر پایان اصلاح قیمت سهام باشد. بازارسرمایه برای حرکت در مدار صعود به محرک‌های قدرتمندی نیازمند است. متغیرهای کلان تاثیرگذار بر بازار سرمایه مانع بزرگی در به تعادل‌رسیدن بورس محسوب می‌شوند.
دخالت دولتمردان در سازوکار بازار، وضعیت مبهم احیای برجام، عدم‌چشم‌انداز روشن از بازارهای جهانی و به‌ویژه مباحث کلان در حوزه اقتصاد به‌درستی نمی‌گذارد بازار راه خود را طی کند. وی کاهش ارزش معاملات روزانه را عاملی مهم در عدم‌پایداری سبزپوشی شاخص طی روزهای آتی عنوان و خاطرنشان کرد: یکی از مهم‌ترین نشانه‌های عبور از بحران معاملاتی، میزان ارزش روزانه دادوستدها است. این مهم در حالی است که ارزش معاملات روزانه همچنان زیر۲هزارمیلیارد تومان قرار دارد، اگرچه حجم معاملات در سطح بیشترین مقدار خود از ۵ تیرماه قرار دارد اما این میزان نمی‌تواند از آغاز روندی جدید خبر دهد. در همین راستا به‌نظر می‌رسد تالارشیشه‌ای طی روزهای آتی با نوسانات اندک همراه باشد.
