بازار سهام چه مسیری پیش روی خود دارد؟ کارشناسان پاسخ میدهند
دوئل محرکها و موانع بورسی
بازار سرمایه به رغم مسیری که در پیش گرفته، با رفتار سرد حقیقی‌ها و خروج پول از تالار شیشهای مواجه است. کارشناسان بازار سرمایه دلایل متفاوتی را برای وضعیت کنونی عنوان می‌کنند. برآیند اظهارات آنها از چشم‌انداز نسبتا مناسب بازار در مقایسه با سال قبل خبر می‌دهد. به گفته برخی از تحلیلگران اقتصادی، محرکهای قابل‌قبولی برای خیز جدی قیمت سهام وجود دارد، بااین‌حال برخی اظهارنظرها نیز از وجود موانع و مصائب مهم برای دستیابی به این مهم حکایت می‌کنند.
وضعیت مطلوب بورس نسبت به رقبا
«در دو سال گذشته شرایط کلان اقتصادی و سیاسی بیشترین اثرگذاری بر بازار سرمایه را داشته است، به طوری که بارها شاخص کل این بازار بر اثر تغییرات ایجادشده در فضای سیاست داخلی و خارجی کشور، همراه با تحولات اقتصادی تغییر مسیر داده است. این تجربه که گاهی همراه با اتفاقات منفی ۲ سال گذشته بوده است، بر نگرانی‌های فعالان بورسی افزوده. بر همین اساس آن دسته از سهامدارانی که رخدادهای تلخ ۹۹ در این بازار را تجربه کردند همچنان در مدار احتیاط حرکت می‌کنند. این در حالی است که تالارهای شیشهای از اسفند ۱۴۰۰ رویه‌ای متفاوت نسبت به ماه‌های قبل از آن در پیش گرفته‌اند.»
حامد مددی، کارشناس بازار سرمایه، با بیان این مطلب، نسبت به چشم‌انداز بازار سرمایه افقی روشن را ترسیم می‌کند. وی برای این مهم وقوع چند عامل اثرگذار طی ماه‌های آینده را الزامی می‌داند.
این کارشناس در همین رابطه به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «چرخش بازار سرمایه انتظارات از میزان بازدهی‌های بورسی را افزایش داده است. اما نکته‌ای که نباید از آن غافل ماند این است که با توجه به وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور، بازار تا چه میزانی از محرکهای لازم برای بازگشت سرمایهگذاران برخوردار است. در این مورد به‌وضوح باید عنوان کرد که بازار تا حدودی از فضای منفی غالب در ماه‌های قبل فاصله معناداری گرفته اما هم‌اکنون این فاصله به اندازه‌ای نیست که بتواند ورود چشمگیر سرمایه به تالار شیشهای را تضمین کند.»
وی اظهار می‌کند: «این موضوع نشان می‌دهد بورس تهران که همچنان با ریسک بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌اعتمادی دست‌وپنجه نرم می‌کند، تا چه حد تحت تاثیر ریسکهای بزرگ اقتصادی و سیاسی است. این وضعیت مقاومت در محدوده‌های بالاتر شاخص کل و شاخص هم‌وزن در بازار سرمایه را رقم خواهد زد که امری طبیعی محسوب می‌شود. بر همین اساس به نظر می‌رسد در سطوح فعلی شاهد عرضه‌های بیشتری از سوی سهامداران باشیم.» مددی چشم‌انداز بازار سرمایه نسبت به بازارهای رقیب را مثبت ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «از سوی دیگر شدت گرفتن تورم اقتصادی در سطح جامعه، افزایش قیمت ارز و انتشار صورت‌های مالی شرکت‌ها در بهار تا حدودی از نگرانی‌ها می‌کاهد؛ به طوری که تحلیل‌ها از تداوم روند تعادلی بازار حکایت می‌کند.» وی عوامل متعددی را در روند افزایشی کنونی عنوان می‌کند و معتقد است: «مواردی که منجر به سلب اعتمادسازی از بازار سهام شود، می‌تواند به عنوان سرعت‌گیر روند صعودی را متوقف کند. تجربه ماه‌های گذشته نشان می‌دهد هر گاه بازار خیز صعودی برداشته، برخی اقدامات و سیاست‌گذاری‌ها ترمز معاملات را کشیده است. عدم ورود سیاست‌گذار بورسی به ورطه اقدامات نسنجیده و تصمیمات ناگهانی، یکی از موارد مهم و اثرگذاری است که پیامدهای منفی بر این بازار خواهد داشت. این در حالی است که بازار سرمایه نسبت به بازارهای رقیب در وضعیت مطلوب‌تری به سر می‌برد.» به گفته وی، تغییراتی که در برخی قوانین و تعرفه‌ها ایجاد می‌شود، در کنار ریسکهای خارج از بازار، اگر به وحدت رویه و ثبات در سیاست‌گذاری‌های درست تبدیل شود، مجددا می‌تواند منجر به بازگشت اعتماد سرمایهگذاران و ورود منابع جدید به این بازار شود. دخالت نابجا در بازار بارها وضعیت ناخوشایندی را در معاملات ایجاد کرده که با توقف این رویه، بازگشت بازار به مدار تعادلی سرعت بیشتری خواهد گرفت.» این کارشناس با اشاره به استراتژی معاملاتی سهامداران در روزهای آتی خاطرنشان می‌کند: «با توجه به اینکه سرمایهگذاران بورسی شرایط باثباتی را در این بازار متصور نیستند، با دید کوتاه‌مدت وارد بازار می‌شوند. اما در صورتی که پشتوانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بنیادی حمایت‌کننده از رشد قیمت سهام و شرایط مطلوب شرکت‌ها از نظر ارزش‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری ادامه یابد، به نظر می‌رسد سرمایهگذاران بیشتری برای دید میان‌مدت و حتی بلندمدت وارد بازار شوند.»
وی به نقش حقوقی‌ها در روند تعادلی بازار اشاره می‌کند و می‌گوید: «از موضوعات مهم این روزهای بازار سهام، بررسی رفتار حقوقی‌ها در بازار است. در ادامه باید دید آیا حقوقی‌ها در محدوده‌های فعلی فروشنده هستند یا خریدار. معاملات روز گذشته نیز نشان داد که میزان تقاضا از سوی حقوقی‌ها نسبت به عرضه پیشی گرفته است که این عمل از سوی آنها نکته مثبتی محسوب می‌شود.»
سردرگمی برخی سهام
مصطفی محبی‌مجد، دیگر کارشناس بازار سرمایه، نیز معتقد است که فضای مبهم بر بازار حاکم است. او یکی از این ابهامات را سرنوشت برجام می‌داند. او به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «اکنون یکی از مهم‌ترین موانع رشد بازار، بحث برجام است. سرنوشت برجام و بلاتکلیفی آن باعث شده سهامداران با تردید به بازار نگاه کنند.» این کارشناس بازار سهام اظهار می‌کند: «همچنان که زمان جلو می‌رود شاخص به لحاظ زمانی در تنگنا قرار می‌گیرد و سهم‌ها نیاز دارند که مسیر خود را تعیین کنند؛ به گونه‌ای که یا باید اصلاح کنند یا ادامه روند رشد ملایم را در پیش بگیرند. اما وقتی تکلیف برجام روشن نشود و ندانیم سیاست خارجی کشور به چه صورت است و به موجب آن وضعیت اقتصادی کشور چه می‌شود، کار برای سهامداران سخت خواهد بود و عدم اطمینان در بازار حاکم می‌شود.» او همچنین احتمال رشد قیمت دلار و برگزاری مجامع شرکت‌های بورسی را محرکهای بازار می‌داند و توضیح می‌دهد: «یکی از محرکهای بازار، نرخ ارز است. از آنجا که به نظر می‌رسد دلار از سایر بازارهای سرمایه‌گذاری جا مانده است، با رشد دلار، بازار سرمایه هم رشد خواهد کرد. همچنین محرک دیگر برگزاری مجامع شرکت‌ها و سودهای تقسیمی است که می‌تواند برای بازار جذاب باشد.» محبی‌مجد فضای کلی بازار را مبهم ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «البته وضعیت صنایعی که از اصلاح قیمت‌ها منتفع می‌شوند بهتر خواهد بود و این شرکت‌ها معاملات بهتری خواهند داشت، ولی برای گروه‌هایی چون پالایشی، بانکی و خودرویی هنوز فضا مبهم است و از روند معاملات این گروه‌ها کاملا مشخص است که هنوز وارد روند ثانویه نشده‌اند. معاملات این گروه‌ها بعد از رشدی که از کف زمستان سال گذشته داشتند، مدتی است با تردید انجام می‌شود.» او با بیان این مساله که برای اینکه این تردید از بین برود و قبل از اینکه به روند نزولی تبدیل شود، نیازمند شفا‌ف‌سازی در بازار هستیم، عنوان می‌کند: «وضعیت شرکت‌های صنعت فولاد هم همین است. یعنی بازار می‌تواند برای آنها اخبار به شدت عالی داشته باشد و در مقابل هم این احتمال وجود دارد که خبرهای به شدت بد داشته باشد. مثلا یکی از خبرهای بد این است که قطعی برق داشته باشند. خبر مثبت و اثرگذار هم اینکه تقسیم سود شرکت‌های فولادی افزایش پیدا کند. بنابراین ما هر دو روی سکه را داریم و نه تاییدی و نه تکذیبی درباره هیچ‌کدام از اینها هنوز صورت نگرفته است. بنابراین هر کدام که قوت بیشتری گیرد معاملات را به سمت خودش می‌برد.»
این کارشناس بازار سهام درعین‌حال یادآور می‌شود: «اکنون اوضاع مانند یک سال و نیم گذشته بد نیست و نقدینگی تمایل دارد که وارد بازار شود. اما وارد شدن پول به بازار دلیل محکم می‌خواهد. بنابراین نیازمندیم که شفاف‌سازی‌هایی که بر آنها تاکید شد انجام شود.»
