در دومین نشست خبری رئیس سازمان بورس و اوراق‌بهادار تشریح شد
برنامه ۱۴۰۱ سکاندار بورس
از سازمان بورس در سال‌جاری چه کارنامهای بهجای ماند؟
چگونگی بازگشایی گره بورس
مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق‌بهادار در پاسخ به سوال «دنیای‌اقتصاد» مبنی‌بر اینکه گفته شده افزایش دامنه‌نوسان به‌صورت تدریجی خواهد بود، آیا این روش از بازگشایی به‌صورت مدون در بازار سرمایه صورت می‌گیرد؟ در گذشته نیز اعلام شد، از شرکت‌های بزرگ بازار که دارای بازارگردان هستند بازگشایی دامنه‌نوسان کلید خواهد خورد، با این حال در سال۱۴۰۱ آیا رفع محدودیت شامل حال شرکت‌های کوچک و متوسط بازار هم می‌شود، گفت: پیشنهاد شده که در ابتدا شرکت‌های بزرگ و در ادامه سایر شرکت‌ها با بازگشایی دامنه‌نوسان همراه شوند. استراتژی سازمان بورس و اوراق‌بهادار بدین ترتیب است که از تاریخی معین به‌صورت تدریجی بازگشایی دامنه‌نوسان در کشور شروع شود. افزایش یک‌درصدی یقینا به‌صورت متقارن در مقاطع ۳ماهه بوده که مورد بازبینی هم قرار خواهد گرفت. تلاش بر این مهم است که رفع محدودیت بخش عمده بازار سرمایه (بورس تهران و فرابورس ایران) را در بر بگیرد. در بازار پایه نیز به‌صورت مجزا تصمیم‌گیری می‌شود، اما در بازار اصلی سعی بر این است که بخش عمده‌‌‌‌‌‌ای از بازار موردتوجه قرار بگیرد. از رئیس سازمان بورس پرسیده شد مدیران بورسی از سقف ۱۰درصدی متقارن تا پایان سال۱۴۰۱ خبر می‌دهند، آیا این مهم به شرایط سیاسی و اقتصادی گره زده خواهد شد؟ آیا در مسیر حذف کامل این محدودیت هستیم، مجددا سقف و کف خواهیم داشت؟ آیا پروسه بازگشایی در پایال سال‌آتی از دستور کار خارج می‌شود؟ وی در پاسخ به این سوالات عنوان کرد: بازگشایی دامنه‌نوسان از اوایل سال۱۴۰۱ شروع می‌شود و حد و حدود بازگشایی نیز با توجه به بازخورد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دریافتی از بازار تعیین خواهد شد. دامنه‌نوسان یکی از مولفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اثرگذار در بازار سرمایه به‌شمار می‌رود و میزان فعالیت سهامداران خرد، میزان اثر صندوق‌های سرمایهگذاری در بازار، میزان فعالیت بازارگردان‌‌‌‌‌‌ها؛ همگی در فرآیند تعادل بخشی به بازار مهم ارزیابی میشوند، بنابراین میزان بازگشایی دامنه‌نوسان با توجه به ارزیابی مجموع عوامل ذکر‌شده صورت می‌گیرد، چراکه دامنه‌نوسان به خودی خود نمی‌تواند بازار را به تعادل برساند. باید مجموع عوامل بیان‌شده و سایر عوامل اثرگذار در تصمیم‌گیری‌‌‌‌‌‌ها لحاظ شوند. در این میان باید به میزانی دامنه‌نوسان افزایش پیدا کند تا بازار متعادل شود تا صفوف خرید و فروش را در جریان معاملاتی شاهد نباشیم، با این‌حال بازگشایی دامنه‌نوسان را به عوامل سیاسی و اقتصادی گره نخواهیم زد، اما تلاش می‌شود که با درنظر گرفتن چنین عواملی در بازه‌‌‌‌‌‌های متلاطم بازار و موارد خاص تصمیم‌گیری‌‌‌‌‌‌های لازم صورت بگیرد.
تحولات ۱۴۰۰ از دریچه آمار
عشقی در ادامه عنوان کرد: تجهیز منابع را می‌توان یکی از رسالت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مهم بازار سرمایه کشور برشمرد. از ابتدای۱۴۰۰ تاکنون به‌رغم نوساناتی که تجربه شد حدود ۶۰۰هزار میلیارد‌تومان در موضوع تجهیز منابع با روش‌های مختلف (سرمایه‌‌‌‌‌‌ای و بدهی) در بازار داشتیم. در حوزه اوراق بدهی محاسبات از رقم ۲۲۴هزار میلیارد‌تومانی حکایت دارند که در مجموع کل تامین‌مالی صورت‌گرفته در بازار سرمایه را به رقم حدودی ۶۰۰هزار میلیارد‌تومانی می‌‌‌‌‌‌رساند. انتشار اوراق در بازار و میزان نقدینگی جذب‌شده در سال‌جاری نشان می‌دهد که نزدیک به ۱۰۰هزار میلیارد‌تومان اوراق تسویه‌شده است که دولت این مبلغ را به سیستم مالی کشور (بانک‌ها و صندوق‌های سرمایهگذاری) واریز کرده است. فروش اوراق نقدی حدود ۸۳هزار میلیارد‌تومان بود و حدود ۱۴هزار میلیارد‌تومان مازاد بر مبالغی که منتشر شد بازپرداخت به سیستم مالی نیز صورت گرفت.
استراتژی انحصارزدایی
عشقی ادامه داد: یکی از فعالیت‌های جدی سازمان بورس از آبان ماه تاکنون به انحصارزدایی از فعالیت‌های ارائه خدمات در بازار سرمایه بازمی‌گردد. ۱۲ سال هیچ‌‌‌‌‌‌گونه مجوزی در راستای تاسیس شرکت کار‌گزاری از سوی سازمان صادر نشد. از آبان‌ماه ۸مجوز موافقت‌اصولی کار‌گزاری و یک مجوز نیز پیش از این موعد صادر شد که در مجموع طی سال۱۴۰۰ تعداد ۹ مجوز در این راستا صادر شده است. از این تعداد موافقت‌اصولی‌‌‌‌‌‌ها یک مجوز به تاسیس شرکت کار‌گزاری انجامید و نخستین کار‌گزاری پس از ۱۲سال به‌ثمر نشست.
وی افزود: ۲۹ مجوز تاسیس یا تبدیل نهاد مالی به‌عنوان شرکت سرمایهگذاری هلدینگ به ثبت رسیده است. تعداد ۱۵ موافقت‌اصولی صندوق سرمایهگذاری، ۲۹ مجوز تاسیس صندوق و ۲۵مجوز فعالیت صندوق‌های سرمایهگذاری طی سال اخیر صادر شده است. در حوزه نهاد‌‌‌‌‌‌های مالی خدمات‌‌‌‌‌‌دهنده نیز ۸ موافقت‌اصولی تاسیس شرکت سبد‌‌‌‌‌‌گردانی و ۳ شرکت مشاور سرمایهگذاری صادر شد. تعداد ۶ عدد از مجوز‌‌‌‌‌‌های موافقت‌اصولی به تاسیس شرکت سبدگردان منجر شد. یک موافقت‌اصولی شرکت تامین سرمایه نیز به ثبت رسیده است. ۴ مجوز فعالیت شرکت سبدگردان و ۲ مجوز فعالیت پردازش اطلاعات مالی در بازار صادر شده است. رویکرد سازمان بدین‌گونه است که با افزایش مجوز‌‌‌‌‌‌های نهاد‌‌‌‌‌‌های مالی بتواند خدمات بهتر و موثری را به جامعه سهامداران ارائه کند. امیدواریم در حوزه صندوق‌ها نیز برای ذائقه‌‌‌‌‌‌های مختلف سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران صندوق‌های مختلفی راهاندازی و صدرو مجوز تاسیس صورت بگیرد.
ارتباط با لایه‌‌‌‌‌‌های مختلف بازار
عشقی با اشاره به ضرورت تشکیل اتاق فکر مدیریتی نیز عنوان کرد: سازمان بورس به دلیل گستره فعالیت و میزان اثر‌‌‌‌‌‌گذاری خود با نهاد‌‌‌‌‌‌های مختلف نشست‌های مستمری در راستای تصمیم‌گیری درخصوص اقدامات در سطوح مختلف اتاق فکر را تشکیل داده است. جلسه شورای مشورتی سازمان شامل افراد صاحب‌‌‌‌‌‌نظر، روسای پیشین این نهاد از دهه ۸۰ و غیره در این شورا حضور دارند. اکنون با فعالان قدیمی بازار، شرکت‌های کار‌گزاری، شرکت‌های تامین سرمایه، نهاد‌‌‌‌‌‌های مالی نشست‌های مستمری در حال بر‌گزاری است. در سطح کلان هم در حوزه وزارت اقتصاد و ستاد اقتصادی دولت مواردی که نیاز به تصمیم‌گیری دارند جلسات به‌صورت موردی تشکیل می‌شود. با قوه‌قضائیه هم کارگروه سامان‌‌‌‌‌‌دهی پرونده‌‌‌‌‌‌های بازار سرمایه را طبق دستوری که رئیس قوه ابلاغ کردند به‌صورت مستمر در حال پیگیری است. همکاری نزدیک سازمان بورس و قوه‌قضائیه منحصر به پرونده‌‌‌‌‌‌های بازار سرمایه نیست و با کمکی که سازمان‌های زیرنظر قوه به سازمان بورس می‌توانند داشته باشند، اعم از دستگاه‌های فعال در حوزه ثبت همانند اداره ثبت احوال و ثبت شرکت‌ها، به‌صورت الکترونیکی یقینا به تسهیل فرآیند‌‌‌‌‌‌های بازار سرمایه از جمله ثبت صورت جلسات و افزایش سرمایه‌‌‌‌‌‌ها کمک می‌کند. بر این اساس اتاق فکر به‌صورت متمرکز نه با چند نفر بلکه با لایه‌‌‌‌‌‌های مختلف بازار در ارتباط است. گفتنی است که تمام تصمیماتی که در هیات‌مدیره سازمان بورس درخصوص موضوعات کلان بازار سرمایه گرفته می‌شود ابتدا در جلسات اتاق فکر مطرح و بررسی می‌شود. وی گفت: با توجه به مصوبات موجود از ۱۵ فروردین‌ماه سال۱۴۰۱ عمق مظنه برای همه سهامداران نمایش داده می‌شود. ریس سازمان با اشاره به سایر اقدامات در راستای بهبود ریزساختارها و کارکردهای تامین‌مالی در بازارسرمایه اظهار کرد: جذب سرمایه ۱۰۰ میلیارد‌تومانی استارت‌آپ‌ها از بازار سرمایه، پذیرش نخستین معدن طلای بازار سرمایه در فرابورس، راهاندازی اداره میز صنعت و رتبه‌‌‌‌‌‌بندی ناشران در سازمان بورس و راهاندازی تابلوی معاملات قراردادهای آتی نفتا و متانول در بورس انرژی را می‌توان از اقدامات سازمان بورس در سال‌جاری برشمرد.
سود ۹۹ سهامداران عدالت پرداخت شد
عشقی عنوان کرد: سال۱۳۹۹ حدود ۱۳۲ شرکت سود ۲۵میلیون نفر را پرداخت کردند، در سال‌جاری نیز تقریبا ۲۸۶ شرکت سود خود را از طریق سجام تا آخر هفته جاری پرداخت می‌کنند، با این‌حال بازار سرمایه دارای ۴۳میلیون و ۶۶۵هزار و ۳۲۱ نفر سهامدار عدالت بوده که یا در سجام ثبت‌‌‌‌‌‌نام کرده‌‌‌‌‌‌اند یا شماره شبای بانکی خود را از طریق سامانه سهام عدالت در اختیار این نهاد قرار داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. گفتنی است واریز سود سهام عدالت این افراد در حال انجام است. برای پرتفوی ۴۹۲هزار‌تومانی ۵میلیون و ۳۲۰هزارو ۳۹۹ ریال، برای پرتفوی ۵۳۲هزار تومانی نیز رقم ۵میلیون و ۷۵۲هزارو ۹۴۴ ریال و برای پرتفوی یک‌میلیون تومانی رقم ۱۰میلیون و ۸۱۳هزار و ۸۷۱ ریال سود در نظر گرفته‌شده، واریز می‌شود.
سازمان بورس سیگنال خرید و فروش نمی‌دهد
عشقی درخصوص عرضه سهام سرخابی نیز عنوان کرد: سازمان بورس سهم هیچ شرکتی را برای خرید و فروش پیشنهاد نمی‌دهد، بنابراین در مورد استقلال و پرسپولیس هم هیچ توصیه‌‌‌‌‌‌ای را برای خرید آن نداریم. در صورتی‌که توصیه به خرید از سوی ارکان بازار سرمایه صورت‌گرفته باشد، یقینا برخورد خواهد شد. رویکرد سازمان بورس و دیگر ارکان فقط ایجاد شفاف‌‌‌‌‌‌سازی است.
ابهامات مالیاتی صندوق‌ها
رئیس سازمان بورس درباره معافیت صندوق‌های سرمایهگذاری از مالیات نیز بیان کرد: با توجه به قانون صندوق‌های سرمایهگذاری باید معاف از مالیات باشند و این اقدام مورد حمایت سازمان خواهد بود، با این‌حال ابهاماتی در این‌خصوص وجود دارد که تعامل با سازمان امور مالیاتی می‌تواند در رفع آن مثمرثمر واقع شود.
منابع در مسیر صندوق تثبیت
عشقی به صندوق تثبیت بازار سرمایه و واریزی‌‌‌‌‌‌های صورت‌گرفته اشاره کرد و افزود: پیگیری برای واریزی‌‌‌‌‌‌ها در حال انجام بوده و انتظار می‌رود مطالبه ۵۱۰میلیارد‌تومانی صندوق تثبیت نیز واریز شود.
خودرو در راه بورس‌کالا؟
وی درباره سرانجام عرضه خودرو در بورس‌کالا نیز ابراز کرد: یکی از خودروسازان درخواست خود را برای عرضه خودرو در بورس‌کالا ارائه کرد که این مهم در هیات پذیرش بررسی می‌شود، در صورتی‌که شرایط لازم فراهم شود عرضه خودرو سال‌آینده در بورس‌کالا صورت می‌‌‌‌‌‌پذیرد. این در حالی است که برای پذیرش کالاهای مختلف در بورس‌های کالایی هیچ محدودیتی وجود ندارد، بنابراین متقاضیان دارای کالا می‌توانند، در صورتی‌که شرایط پذیرش و استانداردهای لازم را داشته باشند، امکان‌پذیرش در بورس‌های کالایی را پیدا کنند. در این میان سازمان بورس و اوراق‌بهادار تاکید دارد، سهام شرکت‌هایی که در بازار سهام معامله میشوند، محصولات آنها نیز باید در بورس‌کالا مورد عرضه قرار گیرد. در صورتی‌که داد و ستد همه محصولات در بورس‌کالا انجام شود، افراد خبره بازار می‌توانند پیش از انتشار صورت‌های مالی و کارکردهای ماهانه شرکت‌ها شروع به تحلیل و بر این اساس تصمیم‌گیری کنند که یقینا چنین رویداد‌‌‌‌‌‌هایی به‌معنای شفافیت حداکثری از مسیر بازار سرمایه خواهد بود. در صورتی‌که اقدامات لازم صورت پذیرد در سال آینده می‌توان شاهد عرضه خودرو در بورس‌کالای ایران بود.
سند تحول دولت برای بازار
به گفته عشقی سند تحول دولت چند روزی می‌شود که ابلاغ شده و بیش از ۵۰درصد از موضوعات موردنظر این سند در برنامههای آتی سازمان بورس است. موضوعات مربوط به نظارت بر بازار و ایجاد برخی از زیرساختارها نیز موردتوجه در این سند قرار گرفته است. با اینکه سند تحول دولت پتانسیل خوبی را برای بازار سرمایه به همراه خواهد داشت اما مواردی در سند مطرح‌شده که در برنامههای سازمان بورس قرار ندارند، بنابراین باید چنین مواردی موردتوجه قرار گیرد.
