بررسی تحولات روزهای اخیر بازار سهام نشان می‌دهد که در حال حاضر فراز و فرود قیمت‌ها مطابق با وضعیت معمول در تمامی روندهای خنثی است. می‌توان این امر را ناشی از این واقعیت دانست که بازار هم‌اکنون بیش از هر وقت دیگری معطل نتیجه مذاکرات برجامی و اخبار احتمالی است که از آن به بیرون درز خواهد کرد. لازم به یاد‌آوری است که وضعیت کنونی قیمت‌ها در روز گذشته در حالی رقم خورده که بازار سهام شنبه را با اخبار حاصل از دور بعدی مذاکرات احیای برجام آغاز خواهد کرد. از این رو بی‌راه نخواهد بود اگر بگوییم که با توجه به گفته‌های قبلی مقامات مذاکره‌کننده از طرفین برجام احتمالا فعالان بازار سرمایه چندان در خصوص به ثمر نشستن مذاکرات یاد شده خوش‌بین نیستند. بر این اساس معاملات هفته جاری در شرایطی خاتمه یافت که در طول یک هفته اخیر قیمت دلار در بازار آزاد هر چند موقت اما توانست تا کانال ۳۱‌هزار تومانی پیشروی کند. این مساله اگرچه تاثیر ملموس و عینی بر فعالیت شرکت‌های فعال در بازار سرمایه ندارد با این حال می‌تواند از حیث روانی برای بازار سهام مهم باشد. دلیل چنین اهمیتی در همبستگی بالای (بیشتر از یک واحد) قیمت دلار و شاخص‌‌‌های بازار سرمایه نهفته است. البته در حال حاضر افزایش قیمت ارز در بازار آزاد در شرایطی رخ داده که اختلاف قیمت در سامانه نیما با بازار آزاد به حدود ۷‌هزار تومان رسیده است. برخی از فعالان بازار سهام بر این باور هستند که به فرض ماندگاری قیمت در محدوده یاد شده می‌توان امیدوار بود در نهایت قیمت ارز در سامانه نیما هم افزایش پیدا کند. با این حال از بررسی روند اخبار در طول روزهای گذشته هیچ دلیل قانع‌کننده‌ای برای به وقوع پیوستن سریع این تصور به دست نیامده است. طی روزهای گذشته اظهارنظرهای مسوولان اقتصادی کشور به خوبی نشان داده که بدنه اقتصادی دولت افزایش قیمت ارز را مناسب تلقی نمی‌کند و احتمالا در روزهای آینده نیز با روش‌های مختلف به مقابله با آن خواهد پرداخت. از این رو شاید امید داشتن به این مساله در شرایط کنونی چندان منطقی نبوده و از احتمال بالایی برخوردار نباشد.

   بازگشایی خودرویی‌‌‌ها

اما اتفاق مهمی که طی روز گذشته در بازار سهام روی داد این بود که خودرویی‌ها بالاخره پس از تقریبا یک ماه غیبت به گردونه معاملات بازار سرمایه بازگشتند. لازم به یادآوری است که تعلیق این نمادها پس از آن روی داد که نمادهای یاد شده به منظور لزوم شفاف‌سازی در خصوص تغییرات قیمت خودرو متوقف شدند و در همان حین دولت از نرخ‌های جدید اعلام شده در این صنعت عقب‌نشینی کرد تا توقف این نمادها به تعلیق تغییر وضعیت دهد، تعلیقی که تاریخ انقضای آن روز گذشته بود. اعداد و ارقام ارائه شده در صورت‌های مالی سه خودرو‌ساز بزرگ کشور حکایت از آن دارد که در حال حاضر این شرکت‌ها جمعا زیان انباشته‌‌‌ای به مبلغ ۸۰‌هزار میلیارد تومان دارند. این در حالی است که اگر قیمت‌گذاری دستوری در این صنعت اعمال نمی‌شد احتمالا خودرو‌‌‌سازها هم‌اکنون به جای زیان سنگین، سود انباشته داشتند. به هر روی اگرچه در این گزارش مجال پرداختن به مضرات این شیوه قیمت‌گذاری نیست اما آنچه قابل ذکر است این است که بازار در حال حاضر پس از یک ماه با قیمت‌های جدید مواجه شده که در مقایسه با قیمت‌های بازار آزاد در عمل فرقی با وضعیت قبلی نداشتند. آن‌طور که وزیر اقتصاد در ماه‌های قبل قول داده بود قرار بود نحوه مداخله دولت در قیمت فروش خودروها به نحوی تغییر کند که هم منافع سرمایه‌گذاران تامین شود و هم زمینه بهبود بازار سهام و حذف رانت فراهم شود و این در حالی است که قیمت‌های منتشر شده بر روی تارنمای کدال خبر از افزایش بیش از ۱۰‌درصدی محصولات خودروسازان می‌‌‌داد.  به هر روی معاملات روز گذشته در حالی خاتمه یافت که در دقایق پایانی معاملات بازار سهام «خودرو» و «خساپا» قابل معامله شدند. در این روز ایران‌خودرو به تنهایی ۱۲۳۸ واحد بر رشد شاخص بورس اثر گذاشت و نماد معاملاتی سایپا هم اگرچه در میان بیشترین تاثیرگذاران برشاخص نبود، اما افزایش قیمت حدود ۴‌درصدی را تجربه کرد.

   در آینه اعداد

معاملات روز گذشته در حالی خاتمه یافت که از مجموع ۳۳۵نماد معامله شده، قیمت پایانی ۲۲۴ سهم (۶۷‌درصد) مثبت بود و در مقابل ۱۰۰ سهم (۳۰‌درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار ۲۶ نماد (۸‌درصد) صف خریدی به ارزش ۳۶‌میلیارد تومان تشکیل دادند. اما در مقابل شاهد شکل‌‌‌گیری صف فروش در ۸ نماد بورسی (۲‌درصد) به ارزش ۶۸‌میلیارد تومان بودیم. تغییر ترکیب صفوف خرید و فروش طی روزهای گذشته و همزمان با تغییر جهت شاخص‌ها حکایت از این واقعیت دارد که به‌رغم افزایش صفوف فروش در روزهای منفی نمی‌توان جهت‌گیری روانی بازار را منفی دانست، چراکه به محض مثبت شدن بازار این صف‌‌‌ها جای خود را به صفوف خرید می‌دهند. همین امر به خوبی نشان می‌دهد که بازار بیش از اینکه در عمق تصمیمات خود فروشنده باشد، منتظر فرصت مناسب برای خوش‌بین شدن است. این مساله را می‌توان تا حدی درخالص خرید حقوقی نیز دید. روز گذشته برآیند تمامی معاملات بازار سهام خروج ۳۰ میلیارد تومانی پول حقیقی از گردونه معاملات این بازار بود که با توجه به کاهش روند آن و تقریبا ثباتی که در روزهای گذشته داشته نمی‌توان آن را به معنای وضعیت نامطلوب این بازار دانست، اگرچه ارزش معاملات خرد همچنان پایین است و رسیدن رقم آن به محدوده ۲۰۴۵‌میلیارد تومان در روز گذشته در عمل تفاوت قابل‌توجهی با روزهای گذشته نداشته است. بنا بر این در چنین شرایطی تنها چیزی که می‌توان با اطمینان در خصوص آن نظر داد این است که انتظار بازار تا مشخص شدن عواملی نظیر نتیجه مذاکرات احیای برجام و برنامه مالی دولت ادامه خواهد داشت.