عملکرد بنگاه‌های اقتصادی در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ واکاوی شد
ریز نمرات تابستانی منتخبان بورس
کارنامه تابستانه صنایع منتخب بورس
در چند روز گذشته شاهد ترافیک گزارش عملکرد فصلی و ۶ماهه شرکت‌ها روی سامانه کدال بودیم. گرچه گزارش‌های منتشر شده نسبت به مدت مشابه سال قبل از افزایش سودآوری برخی شرکت‌ها خبر می‌دهد اما عمده گزارش‌ها از انتظار فعالان بازار ضعیف‌‌‌تر بود و موجبات نگرانی اهالی بازار سرمایه را فراهم آورد. بررسی وضعیت عملکرد شرکت‌ها در نیمه نخست ۱۴۰۰ نشان می‌دهد افزایش سود اکثر صنایع ناشی از افزایش نرخ فروش بوده است. این وضعیت بیشتر در مورد شرکت‌های صادرات‌محور صادق است به طوری که در این دسته از شرکت‌ها بخش مهمی از سود به واسطه تفاوت نرخ ارز نیمایی با پیش‌بینی نرخ دلار در بودجه حاصل شده است. به گفته تحلیلگران، مشکلات اساسی صنایع از جمله تحریم‌ها، هزینه‌های بالای تولید و قیمت‌گذاری دستوری وضعیت ناخوشایندی را برای برخی صنایع ترسیم می‌کند. در این میان خودروسازان همچنان اوضاع مناسبی ندارند و سایه قیمت‌گذاری دستوری را می‌توان به وضوح در عملکرد نیمه نخست این صنعت مشاهده کرد.
اگرچه گزارش‌های برخی شرکت‌های صادراتی نسبت به سایر صنایع بهتر است اما نمی‌توان از پیامد مخرب قطعی‌های برق بر عملکرد صنایع مرتبط به راحتی عبور کرد. برگردیم به تابستان جنجالی که بورس را با حواشی بسیاری مواجه کرد. در میانه تیر ماه شاهد قطعی برق و مشکلات ناشی از آن در شرکت‌های سیمانی و به تبع آن کاهش حجم عرضه سیمانی‌ها بودیم. بخش فولاد و سیمان آن روزها با معضل قطعی برق مواجه شدند و ادامه این مسیر و زنجیره مرتبط با فولاد، ساخت‌وساز و پروژه‌‌‌های عمرانی ضربه مهلکی دید. در این میان برخی کارشناسان نسبت به افزایش هزینه اکثر صنایع و حتی شرکت‌های تولیدی در گزارش‌های منتشرشده هشدار می‌دهند و این وضعیت را برای ادامه ریل حرکتی صنایع مشکل‌ساز عنوان می‌کنند.
شرکت‌های بورسی از ابتدای سال با فراز و فرود بسیاری همراه بوده‌اند اما گزارش‌های تحلیلگران با توجه به وضعیت صنایع نشان می‌دهد قیمت‌ها در بورس در صورت حل مشکلات و با وجود افزایش ذاتی قیمت سهام، در بیشتر نمادها در میان‌مدت صعودی خواهد بود.
امیدواری به فلزات اساسی
حسن برادران‌هاشمی، کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه در گزارش‌های منتشر شده مطابق با پیش‌بینی‌ها شرکت‌های صادرات‌محور وضعیت بهتری را ترسیم کردند، می‌‌‌گوید: اگر نگاهی اجمالی به گزارش‌های منتشر شده در صنایع مختلف داشته باشیم در گروه فلزات اساسی شاهد گزارش‌های خوب و بعضا فراتر از انتظار بودیم.
در این گروه‌ها به دلیل قطعی‌های پی‌درپی برق در تابستان انتظار می‌رفت شاهد گزارش‌های مطلوبی نباشیم. در این گروه دو لیدر «فولاد» و«فملی» گزارش مناسبی ارائه دادند، به‌طوری که فولاد در ۶ماهه سود ۱۲۱۰ریالی اعلام کرده که ۲۳۲درصد نسبت به مدت مشابه افزایش داشته است. همچنین فملی که با افزایش قیمت جهانی مس اوضاع مناسبی دارد در ۶ماه ۱۲۴۰ریال سود ساخته که ۱۵۸درصد نسبت به ۶ماه سال قبل افزایش داشته است در سایر نمادهای این گروه نیز «فوکا» با افزایش ۸۹درصدی سود ۶۸۵ریالی، «فخاس» با افزایش ۷۹درصدی سود ۱۴۹۲ریالی، «ارفع» که افزایش سرمایه ۳۳درصدی داشته با افزایش۵۱درصدی سود ۱۱۱۷ریالی، «فخوز» با افزایش ۸۵درصدی سود ۱۳۴۴ریالی و «هرمز» با افزایش ۱۰۸درصدی نسبت به ۶ماه اول سال گذشته سود ۱۷۵۹ریالی را به ثبت رسانده‌اند که نشان‌دهنده گزارش عملکرد مطلوب در این صنعت است.
وضعیت متفاوت خودروسازان
برخلاف این گروه، صنعت خودروسازی با وجود کاهش زیان در میان لیدرها اما همچنان اوضاع مناسبی در گزارش‌ها ترسیم نمی‌‌‌کند. مشکلات اساسی این صنعت تحریم‌ها، هزینه‌های بالای تولید و قیمت‌گذاری دستوری است. لیدر این گروه ایران خودرو در ۶ماه زیان ۱۶۵ریالی داشته که البته نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش ۴۵درصدی زیان را نشان می‌دهد.
همچنین سایپا در این مدت زیان ۱۴۹ریالی (به ازای هر سهم) را ثبت کرده که نسبت به زیان ۱۲۹ریالی ۶ماه اول سال قبل افزایش ۱۵درصدی زیان داشته است. همچنین «خبهمن» که افزایش سرمایه سنگین ۱۲۴۶درصد داشته در ۶ماه ۱۴ریال زیان اعلام کرده که کاهش ۷۹درصدی داشته است. در گروه خودرویی‌ها بیشتر نمادهای بازار افت قیمت بسیاری را به سهامداران تحمیل کرده‌اند اما با توجه به این که سهام این شرکت‌ها در منطقه کف قیمتی قرار دارد بعید به نظر می‌رسد شاهد افت معنادار قیمت سهام این گروه در هفته‌های آینده باشیم.
بانکی‌ها زیر تیغ تحریم‌ها
گروه بانکی نیز گزارش‌های نسبتا ضعیفی ارائه دادند که مهم‌ترین دلیل آن نیز تحریم‌های بانکی است. البته برخی نمادها مانند بانک سینا گزارش خوبی ارائه کردند. «وسینا» در ۶ماه ۱۴۲ریال سود ساخته که ۱۹۱درصد نسبت به مدت مشابه افزایش داشته است. همچنین بانک گردشگری ۱۹۱ریال سود با افزایش ۸۰درصد داشته است. بانک خاورمیانه با سود ۲۷۰ریال افزایش ۱۳درصدی داشته است. در مقابل بانک‌های ملت و صادرات گزارش بسیار ضعیفی داشته‌اند به‌طوری که «وبملت» ۱۴۷ریال سود با کاهش ۵۶درصد، «وبصادر» ۹ریال سود با کاهش ۹۷درصد، «ونوین» سود ۲۸۵ریال با کاهش ۳۱درصد و «وملل» سود ۲۲ریال با کاهش ۹۰درصد گزارش کرده‌اند. گروه بانکی نیز افت قیمتی زیادی را تجربه کرده‌اند و به نظر نمی‌رسد با توجه به رسیدن قیمت‌ها به محدوده‌های حمایتی کاهش قیمت زیادی را تجربه کنند.
دلار نیمایی به داد چه صنایعی رسید؟
در گروه پالایشگاهی و پتروشیمی مطابق انتظارات گزارش‌های مناسبی را مشاهده کردیم. بخشی از سود این شرکت‌ها به دلیل افزایش نرخ ارز نیمایی و تفاوت نرخ تسعیر ارز بوده است. در این دو صنعت «شصفها» با سود ۴۹۳۸ریال در ۶ماه ۱۰۰درصد افزایش داشته، «شبصیر» با سود ۹۲۶۲ریال، ۳۳۵درصد افزایش، «شغدیر» با سود ۶۷۸۶ریال، ۲۰۶درصد افزایش، «جم» که افزایش سرمایه ۳۰درصدی داشته با سود ۲۶۹۴ریال، ۱۰۲درصد افزایش، «شگویا» با سود ۸۰۹ریال، ۱۵۹درصد، «زاگرس» با سود ۱۸هزار و ۴۲۲ ریال، افزایش ۷۰درصد، «شبندر» با سود ۹۷۵۲ریال، ۱۲۲درصد و «بوعلی» با شناسایی سود ۵۴۸۵ریال در ۶ماه ۱۵۴درصد افزایش سود داشته‌اند. سایر نمادهای صنعت نفت نیز با افزایش سود همراه بودند. البته در برخی نمادها مانند «شپنا» و «شفن» گزارش‌ها کمتر از انتظار اهالی بازار بود. در نمادهای وابسته به نفت نیز قیمت نمادها نسبت به سایر بازار در ۶ماه رشد داشته و این گزارش‌ها می‌تواند دلیل رشد قیمت را توجیه کند.
تحریم و کرونا دو روی سکه داروسازان
در گروه داروسازان نیز شاهد گزارش‌های متفاوتی بودیم. در این گروه در ۶ماه «دتوزیع» ۲۰۶درصد، «دکیمی» ۶۲درصد، «داسوه» ۹۸درصد، «دزهراوی» که افزایش سرمایه ۲۸درصدی داشته ۱۱۳درصد، «دشیمی» با افزایش سرمایه ۷۸درصدی، ۷۷درصد افزایش سود داشته است. در مقابل «دتولید» ۹۵درصد کاهش سود، «دسبحا» ۸۱درصد کاهش سود و «داوه» ۷۰درصد کاهش سود اعلام کردند. گروه دارویی همچنان درگیر ارز ۴۲۰۰تومانی و قیمت‌گذاری دستوری است. با این حال شیوع بیماری کرونا باعث افزایش مقادیر فروش در شرکت‌های دارویی شده است.
وضعیت رو به رشد برخی صنایع
در صنعت دستگاه‌های برقی، «بترانس» در ۶ماهه ۶۸ریال سود ساخته است. البته «بترانس» در سه‌ماهه تابستان نسبت به بهار رشد ۱۳۵درصدی سود را داشته است. در این گروه «بموتو» نیز گزارش خوبی داده همچنین «بسویچ» رشد ۳۱درصدی و «بشهاب» رشد ۱۵درصدی داشته‌اند. در گروه رایانه نیز گزارش‌های رو به رشدی را شاهد بودیم؛ «های وب» که قرارداد اسپانسری آن با باشگاه استقلال لغو شد در ۶ماه سود ۹۶۶ریال با ۱۰۲درصد افزایش داشته است. همچنین نماد «سپ» که افزایش سرمایه ۶۷درصدی داشته در گزارش ۹ماهه ۵۱درصد افزایش سود داشته، «پرداخت» نیز ۳۷درصد و نماد سیستم نیز ۳۸درصد افزایش سود نسبت به بازه زمانی سال قبل داشته‌اند. در سایر صنایع بازار هم اوضاع کم و بیش مانند صنایع بررسی شده است.
افزایش هزینه شرکت‌ها
مهدی افنانی، کارشناس بازار سرمایه نیز با بررسی عملکرد گزارش‌های ۶ ماهه شرکت‌ها به نکات مختلفی اشاره می‌کند و معتقد است گزارش‌های منتشر شده با گزارش‌های پیشین صنایع تفاوت‌های چشمگیری دارد. افزایش هزینه اکثر صنایع و حتی شرکت‌های تولیدی در گزارش‌های منتشرشده قابل تامل است. در این میان حتی می‌توان عنوان سردمدار افزایش هزینه‌ها را به بانک ملت اختصاص داد. عددی که در گزارش هزینه‌های این بانک آمده به قدری عجیب است که محاسبات تحلیلگران را با مخاطره مواجه کرده است. افزایش هزینه‌ها در بیشتر شرکت‌ها خودنمایی می‌کند. بخشی از این شرایط به وضعیت نامناسب اقتصادی کشور و عدم‌بهره‌وری شرکت‌ها بازمی‌گردد.
یکی دیگر از موضوعات مهمی که در گزارش عملکرد شرکت‌ها خودنمایی می‌کند، کاهش سود فصل تابستان نسبت به فصل بهار است. به عنوان مثال در برخی گروه‌ها همچون پالایشی‌ها کاهش ۱۰ تا ۲۰درصدی سود نسبت به ۳ماه فصل بهار را مشاهده می‌کنیم. بخشی از این اتفاق به ابهامات قیمتی سهام و برخی دیگر نیز به ابهامات سیاست‌های کلان اقتصادی و سیاسی کشور برمی‌گردد. درمجموع غیر از گروه فلزات اساسی سایر صنایع در مسیر کاهشی سودآوری نسبت به فصل بهار قرار دارند. سومین نکته‌ای که در گزارش‌ها به چشم می‌خورد، موضوع انتظارات است. همان‌طور که می‌دانیم بعد از روی کار آمدن دولت جدید مباحثی مربوط به حمایت دولت از برخی صنایع همچون پالایشی‌ها به گوش رسیده و به نظر می‌رسید اتفاقات مثبتی در این گروه رخ دهد اما گزارش «شپنا» و «شبندر» نشان می‌دهد نرخ سود این شرکت‌ها برخلاف انتظار نه تنها افزایش نیافته حتی کاهشی نیز بوده که باعث نگرانی فعالان بازار شده است. بر همین اساس تحلیلگران توصیه می‌کنند برای برون‌رفت از وضعیت فعلی، مدیران جدید سازمان بورس با پیشنهادهای مشخص به وزارتخانه‌های نفت و صمت ابهامات موجود در برخی سیاستگذاری‌های دولتی را برطرف کنند.
مشکل سیمانی‌ها و قطعی برق
بهترین گروه‌های این دوره فلزات اساسی و برخی پتروشیمی‌ها هستند. در این میان سیمانی‌ها به دلیل قطعی برق در تابستان و کاهش حجم تولید عملکرد قابل قبولی نداشتند.
بررسی گزارش شرکت‌ها در ۶ماه اول ۱۴۰۰ نشان می‌دهد در میان گروه‌های مختلف، صنایع فلزی عملکرد نسبتا قابل قبولی طی این مدت از خود نشان دادند. در این گروه به طور مشخص فولاد مبارکه حاشیه سود مطمئنی را برای سهامداران خود ساخته است. اما آنچه در میان گزارش‌ها قابل رویت است بدشانسی خودروسازان است و به نظر می‌رسد مشکلات این صنعت همچنان ادامه دارد.
اگر مشکلات صنایع در حوزه تامین برق و گاز مانند ماه‌های قبل ادامه یابد نمی‌توان چشم‌انداز مثبتی برای صنایع متصور بود. اما با توجه به وضعیت نرخ تورم و گزارش بانک مرکزی در مورد عبور از رکود اقتصادی شاید بتوان در پایان ۱۲ماه شاهد تغییرات مثبتی در این بازار بود.
