«دنیای‌اقتصاد» در گفت‌وگو با کارشناسان بررسی کرد
اما و اگر احیای شاخص دو میلیونی
بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه معتقدند اگر روندی که بازار در چند ماه اخیر طی کرده ادامه داشته باشد و اتفاق غیرمترقبه‌ای نیفتد، رسیدن به شاخص دو میلیونی رویای دور از دسترسی نیست و حتی تا پایان سال می‌توان به این عدد رسید. با این حال همین کارشناسان تاکید دارند که باید بین عدد شاخص و قیمت سهم‌ها تفاوت قائل شد چرا که شاخص با حرکت کردن سهمهای شاخص‌ساز به آسانی رشد می‌کند. به گفته آنان سهمهای بنیادی و همچنین برخی شاخص‌ساز‌های بازار با شاخص یک میلیون و ۴۴۵ هزار واحد هم به سود رسیده‌اند و حتی اگر به سود نرسیده باشند، حداقل از ضرر خارج شده‌اند اما سهمهای کوچک بعید است به این زودی از ضرر خارج شوند.
راه کوتاه سهام بنیادی در رسیدن به اوج
حسن رضایی‌پور، کارشناس بازار سرمایه: برای پاسخ به این سوال که سهامداران چه زمانی شاخص دو میلیونی را دوباره می‌بییند ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که باید ارتباط نمادها را با شاخص بسنجیم. امروز که شاخص به عدد یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد نزدیک شده سهمهای بنیادی بازار برای بسیاری از سرمایه‌گذاران به سود رسیده‌اند. متاسفانه سال گذشته شاهد سفته‌بازی‌هایی در بازار بودیم که بیشتر مردم (به ویژه تازه‌واردها) هم به دلیل نگاه کوتاه‌مدت جذب این نمادها شدند و متاسفانه بیشترین مشکل سرمایه‌گذاران هم، امروز با این نمادهاست. اگر امسال روند رشد شاخص را با سال گذشته مقایسه کنیم می‌بینیم که این رشد در حال پیروی کردن از روندی منطقی است؛ یعنی اگر شیب شاخص را نسبت به سال گذشته بسنجیم می‌بینیم که این شیب منطقی حرکت می‌کند. سرمایه‌گذاران تجربه سال گذشته را پیش روی خود دارند، چه آنهایی که ضرر کردند و چه آنهایی که ضررهایشان برگشته، اکنون با دید منطقی به بازار نگاه می‌کنند و این باعث شده که دیگر مانند سال گذشته شاهد سبزبودن شاخص در دو هفته متوالی نباشیم و اکنون روند اینگونه شده که شاخص چند روز مثبت است و بعد از چند روز منفی می‌شود و اصلاح و استراحت می‌کند و دوباره با همان شیب منطقی حرکت می‌کند.
این‌ها نشانه‌های خیلی خوبی برای بازار است. اما باید به این نکته نیز توجه داشت که عدد شاخص به نسبت وزن توزیع شده و نمادهای بزرگ روی شاخص تاثیر بیشتری دارند. هنوز سهمهای غیر‌شاخص‌ساز از بازار عقب هستند. طبیعی است برای رسیدن به سال گذشته نیاز است که این سهم‌ها هم حرکت کنند. از دید بازار هنوز نگرانی و ترس از قیمت‌گذاری دستوری وجود دارد که این مساله باید اصلاح شود. منطقی‌تر این است که شاخص هم‌وزن را ملاک قرار دهیم. چون با حرکت یکی، دو سهم شاخص درصدی بالا و پایین می‌رود اما آنچه می‌توان با اطمینان گفت این است که سهم‌هایی که بنیاد و ساختار خوبی ندارند شاید خیلی سریع‌تر به عدد پارسال برسند.
راه سخت تا شاخص دو میلیونی
علیرضا تاجبر، کارشناس بازار سرمایه: باید به این نکته توجه داشت در گذشته که شاخص به عدد دو میلیون و ۷۸ هزار واحد رسید با شتاب بسیار سریعی به این عدد رسید و همین مساله باعث حضور گروهی مردم و توده‌ای آنان در بازار شد. علاوه بر این در بخش‌هایی از بازار هم حباب وجود داشت و همچنان هم در بخشی از بخش‌ها حباب تخلیه نشده و برخی از سهم‌ها هستند که با فروش سنگین مواجهند و هنوز حباب این سهم‌ها گرفته نشده است. ولی در سال‌جاری چند مساله وجود دارد: یکی اینکه شرکت‌های صادرکننده و شرکت‌هایی که نرخ‌های آنان به نرخ‌های جهانی وابسته است به دلیل افزایش نرخ‌های جهانی سودآوری بیشتری داشته‌اند و سودآوری آنها جهش داشته است. از سوی دیگر در بازارهای موازی بازار سرمایه هم مباحث مالیاتی مطرح است و شاهد حباب در این بازار هستیم که این مسائل مطمئنا در اقبال مردم به بازار سرمایه اثرگذار خواهد بود. اما الان خیلی زود است که از شاخص دو میلیونی صحبت کنیم؛ شاخص دو میلیونی هنوز هم با این سودآوری شرکت‌ها خیلی زیاد است، با وجود اینکه یکسری از شرکت‌ها هم به تازگی وارد بازار شده‌اند. با این حال می‌شود درباره شاخص یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحدی تا پایان سال صحبت کرد. البته اقتصاددانان به دلیل مسائل پولی که در کشور جاری است تورم بالایی را پیش‌بینی می‌کنند و این تورم ممکن است هر عددی را برای شاخص رقم بزند. ولی اگر این تورم را در نظر نگیریم با این شرایط و با این P/ E که بازار دارد رسیدن به شاخص دو میلیونی خیلی سخت است. با این حال روند صعودی بازار حتما تا پایان سال صعودی پیش‌بینی می‌شود و مطمئنا از سایر بازارها هم سوددهی بالاتری دارد.
امکان تحققشاخص دو میلیونی
حسام حسینی، کارشناس بازار سرمایه: باید دید شاخص دو میلیونی آن زمان (سال گذشته) با چه واقعیت‌های اقتصادی رقم خورده بود. اگر دلار ۴ هزار تومانی و شاخص ۱۰۰ هزار واحدی اواخر سال ۹۶ را مبنا قرار دهیم می‌توان گفت شاخص نسبت به دلار رشد ۲۰ برابری داشته است. رشد ۲۰ برابری شاخص نسبت به رشد ۶ برابری دلار نشان می‌دهد که بازار سهام خیلی جلوتر حرکت کرده است. بعد از آن، اتفاقی که به بازار کمک کرده و موجب رشد بازار سرمایه شده، رشد کامودیتی‌هاست؛ یعنی اگر رشد کامودیتی اتفاق نمی‌افتاد چه بسا شاخص از کف یک میلیون و ۹۰ هزار واحدی هم پایین‌تر می‌‌‌آمد. بنابراین رشد کامودیتیها خیلی به رشد شاخص بورس کمک کرد. علاوه بر این حباب شاخص دو میلیونی به قدری بزرگ بود که اگر رشد کامودیتی نبود حتی این کف یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی هم به بازار کمک نمی‌کرد و بازار جمع نمی‌شد. قیمت کامودیتیها حدود ۵۰ درصد نسبت به اوایل تابستان سال گذشته رشد داشته است و آن زمان قیمت کامودیتیها پایین بود. ما قطعا شاخص دو میلیونی را خواهیم دید چون برای کشوری که دائما تورم دارد و پول ملی‌اش دائما در حال بی‌ارزش شدن است رسیدن به این عدد شاخص عجیب نیست ولی اینکه زمان آن کی خواهد بود چشم‌انداز سیاسی تعیین‌کننده است. قطعا چشم‌انداز سیاسی کشور هم به برجام وابسته است.
تورم را در کشور ما کاهش ارزش پول ملی تحمیل می‌کند. مشکلات تورمی کشور ما مشکل عرضه و تقاضای کلاسیک نیست که جایی عرضه کم شده باشد و تورم در کالا داشته باشیم. تورم ما به گونه‌ای است که کاهش ارزش پول ملی تورم را تحمیل می‌کند. ارزش پول ملی هم به موضوعات سیاسی گره خورده است. اگر ما بتوانیم برجام را تا پاییز امسال احیا کنیم می‌توان احتمال داد که دلار از سقف‌های قبلی عبور نکند و در نتیجه شاخص بازار سرمایه هم به دو میلیون نمی‌رسد. اما اگر تا پاییز برجام احیا نشود، با عبور دلار از سقف قبلی، بورس هم به سمت سقف جدید می‌تواند حرکت کند. با این حال تحقق شاخص دو میلیونی برای امسال سخت است. چون تجربه ثابت کرده که شکستن و عبور از محدوده‌های نزدیک به مقاومت‌های بزرگ به این راحتی نیست. یعنی ممکن است امسال دلار از سقف‌های قبلی‌اش هم بالاتر برود ولی بورس از سقف خودش بالاتر نرود. از سوی دیگر حبابی که بورس سال گذشته تجربه کرد به قدری از بازارهای موازی جلوتر بود که به این معنی نیست که اگر بقیه دارایی‌ها به سقف برسند، بورس هم به سقف می‌رسد. برای همین به نظر می‌رسد تا رسیدن به سقف قبلی یعنی شاخص دو میلیونی هنوز زمان نیاز است و عبور شاخص بورس از دو میلیون هزار واحد منوط به قیمت دلار است و نیاز دارد که دلار در رقم بالایی قیمت بخورد تا عبور شاخص کل از سقف دو میلیون واحد توجیه‌پذیر باشد. برای همین چون امسال بعید است این اتفاق رخ دهد، شانس خیلی ضعیفی وجود دارد که شاخص از یک میلیون و ۷۰۰ هزار واحد عبور کند. نگاه خوش‌بینانه برای بازار سرمایه این است که تا پایان سال برجام احیا نشود و دلار هم قیمت بالایی داشته باشد، آن زمان احتمال عبور شاخص از سقف قبلی وجود دارد. در غیر این صورت چنین احتمالی نیست.
شاخص دو میلیونی عدد عجیبی نبود
علیرضا عسگری مارانی، کارشناس بازار سرمایه: شاخص تحت‌تاثیر سهمهای شاخص‌ساز حرکت می‌کند و برای تحلیل وضعیت سهم‌ها باید به این نکته مهم توجه کرد. با اینکه در این مدت شاخص رشد داشته اما هنوز برخی از سهم‌ها یک‌سوم قیمت خود در زمان شاخص دو میلیونی را تجربه نکرده‌اند. بنابراین اگر پیش‌فرض را روی چنین سهم‌ها و همچنین سهامی که توسط دولت به مردم فروخته شد، بگذاریم بعید است به این زودی عدد و رقم در شاخص دو میلیونی را تجربه کنند و از زیان خارج شوند مگر اینکه مسائل سیاسی و بین‌المللی مقداری آرام شود و از آن طرف هم تیم اقتصادی دولت یک تیم همدست باشد و مجلس هم با این تیم اقتصادی-صنعتی همخوانی داشته باشند.
