شاخص سهام پس از ۱۰ روز نزول کرد
نفس‌گیری بورس در مسیر صعود؟
اولین منفی بعد از انتخابات
روز گذشته بورس تهران شاهد عقبگرد قیمت‌ها بود و شاخص کل این بازار که در ۱۰ روز معاملاتی قبل به شکلی آهسته و پیوسته بر مدار صعودی حرکت می‌کرد، در نهایت مغلوب فروشندگان شد و در حالی که انتظار می‌رفت یک روز دیگر نیز در کارنامه تیرماه ۱۴۰۰ با پیشروی قیمت‌ها به پایان برسد، نماگر یاد شده موفق به گذر از سطح یک میلیون و ۲۵۰ هزار واحد نشد. این در حالی است که طی روزهای گذشته رشد قیمت دلار همچنان حامی بازار سهام بود. خوش‌بینی به فصل مجامع و گزارش‌های سه ماهه سال جاری که کم‌کم روی تارنمای کدال خواهند نشست نیز جزو عواملی هستند که بر مبنای آن نمی‌توان اوضاع بازار سرمایه را ارزیابی کرد. با این حال باید توجه داشت که بدبینی‌ها به بازار سرمایه همچنان به قوت خود باقی است و در شرایطی که نه آینده برجام مشخص شده و نه دولت آینده از هویت اعضای تیم اقتصادی خود پرده برداشته نمی‌توان انتظار خوش‌بینی از فعالان بازار سهام داشت.
به موجب همین عوامل بود که روز شنبه سرمایه‌گذاران در بورس، شاخص این بازار را به میزان ۸۷/ ۰ درصد به عقب راندند. بر این اساس روز گذشته دما‌سنج اصلی بازار در حالی معاملات روز شنبه را به پایان برد که در سطح یک میلیون و ۲۴۶ هزار واحد متوقف شده بود.
شناسایی سود حقیقی‌ها
عوامل یاد شده سبب شد تا در طول معاملات روز شنبه شاهد خروج پول حقیقی از بورس باشیم. در این روز ۲۹۵ میلیارد تومان از پول سرمایه‌گذاران خرد از چرخه معاملات سهام خارج شد. بیشترین ورود به پول به گروه محصولات شیمیایی صورت گرفت و گروه بانکی نیز با از دست دادن ۱۰۰ میلیارد تومان از پول سرمایه‌گذاران حقیقی رکورد‌دار خروج پول از این بازار بود. این‌طور که به نظر می‌آید در روزهای گذشته و همزمان با ضعیف‌تر شدن تقاضا در بازار سهام، فعالان خرد این بازار تصمیم گرفته‌اند بخشی از دارایی خود را پس از کسب سودی معقول یا نزدیک شدن به نقاط سر به سر از دام زیان احتمالی رها کنند. از این خصیصه در بازارهای مالی عمدتا با عنوان شناسایی سود یاد می‌شود که در بازارهایی نظیر بورس و فرابورس امری مسبوق به سابقه است. این وضعیت زمانی شکل می‌گیرد که فعالان یک بازار متناسب با افق سرمایه‌گذاری خود در شرایط افزایش قیمت‌ها، به تدریج دست به نقد کردن دارایی خود می‌زنند.
این مساله باعث شده تا در شرایطی همانند وضعیت بورس افق سود سرمایه‌گذاران کاهش پیدا کند. در حالی که سال قبل، همین‌موقع سرمایه‌گذاران هیچ علاقه‌ای به فروش دارایی نداشتند و حتی ۵۰ درصد نیز چندان عدد جذابی برای کسب سود به نظر نمی‌آمد، حالا حتی کسب ۱۰ درصد در بازار کنونی برای بسیاری جذاب بوده و سبب می‌شود خریداران سهام در صورت کسب سود حتی به این مقدار نیز دارایی خود را بفروشند. در چنین شرایطی طبیعی است که شاخص بورس نیز پس از برخاستن از سطح یک میلیون و ۹۵ هزار واحدی، رسیدن به محدوده یک میلیون و ۲۵۰ هزار واحد را به فال نیک بگیرد و در‌صدد شناسایی سود در این بازار برآید. دقیقا به همین دلیل است که ارزش معاملات خرد نیز در این بازار کم کم رو به کاهش گذاشته و در حالی که در کمتر از پنج روز کاری قبل به بیش از ۵ هزارمیلیاردتومان رسیده بود، مجددا در محدوده ۴ هزار میلیارد تومان نوسان می‌کند. بر این اساس ارزش معاملات خرد در روز گذشته نیز در همین حدود بود و به ۴۵۹۲ میلیارد تومان رسید.
یک‌گام به جلو
از آمار معاملات که بگذریم، بازار سرمایه در روز گذشته شاهد انتشار خبرهای مهم نیز بود. نخست آنکه خبر بازگشت آتی سکه که در سال‌های گذشته بسیاری از فعالان ریسک‌پذیر بازار سرمایه را به خود جلب می‌کرد، روز گذشته مورد توجه فعالان بازار سهام نیز قرار گرفت. چرا که این ابزار به عنوان یک امکان مناسب در شرایط فراز و فرود بازار سهام سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر را به خود جلب می‌کرد و مانع از ورود سرمایه آنها به بازارهای دیگر می‌شد. با این حال می‌توان مهم‌ترین خبر بازار سرمایه در این روز را افزایش نیم درصدی دامنه نوسان در هر ماه دانست که در این روز از سوی رئیس سازمان بورس به رسانه‌ها ابلاغ شد. بر این اساس مقرر شده به منظور بازتر شدن دامنه نوسان و کاهش احتمال اشباع عرضه و تقاضا در این بازار در هر ماه نسبت به ماه گذشته دامنه نوسان نیم درصد افزایش یابد تا آن‌طور که رئیس سازمان بورس می‌گوید «در نهایت به مرحله‌ای برسیم که انگار دامنه نوسان وجود ندارد». بر اساس آنچه او به رسانه‌ها گفته «عمده کشورها دامنه نوسان تعریف می‌کنند، اما این دامنه آنقدر وسیع و باز است که به ندرت سهام در بورس می‌توانند به اندازه آن دامنه نوسان پیدا کنند. در واقع می‌توان گفت دامنه نوسان عملا وجود ندارد.»
«دنیای‌اقتصاد» نیز تاکنون بارها از این تغییر در بازار سهام حمایت کرده است، چرا که باز شدن دامنه نوسان آن هم در شرایطی که در تمامی بازارهای مالی دنیا چنین چیزی به این شکل که در ایران هست وجود ندارد امری مبارک و گامی رو به جلو است. آنچه آقای رئیس در سخنان خود به آن اشاره نکرده، این است که سقف این تغییر تا چه محدوده‌ای تعیین شده است؟ آن نیز در شرایطی که استنباط مردم از این مساله که حس کنند اصلا دامنه نوسان وجود ندارد، متفاوت است.
