نماگر اصلی تالار شیشه‌ای پایان هفته‌ای منفی را با رشد ۴۵/ ۰ درصدی به پایان رساند
شاخص درمانی بورس خسته
فروکش عرضه در بزرگان
شاخص کل بورس تهران به عنوان مهم‌ترین نماگر بازار سرمایه در ایران اثر روانی بسیاری بر فعالان این بازار دارد و به‌رغم انتقادات بسیاری اعم از نحوه محاسبه و مسائلی نظیر تصویر نادرستی که از وضعیت بازار به سهامدار القا می‌کند، اما همواره مورد توجه فعالان بورسی قرار داشته و گویا با تغییر رنگ، احساسات سهامداران را نیز تغییر می‌دهد. به دنبال این مساله بسیاری از فعالان بازار سعی کرده‌اند در دوره‌های خاصی، تحرکات معناداری را از شاخص یاد شده استنباط یا حتی برای سطوح مختلف آن تحلیل تکنیکال ارائه کنند. البته این مساله چندان هم بی‌تاثیر نبوده؛ در واقع طی سال‌های گذشته همه‌گیری تاثیر شاخص بورس بر فعالان بازار سرمایه سبب شده نوسانات نماگر یاد شده به واقع بر نحوه عملکرد بازار نیز اثر بگذارد. عصر روز دوشنبه بود که پیشنهادهای وزارت اقتصاد برای آنچه تقویت و رونق بازار سرمایه خوانده می‌شود به تصویب شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی رسید و برای اجرا منتظر تایید نهایی ماند. همین خبر کافی بود تا در اولین روز کاری پس از آن یعنی روز چهارشنبه از صف فروش نمادهای بزرگ بازار کاسته شود. از این رو شاخص صنایع بزرگ کامودیتی بورس تهران شامل گروه فلزات اساسی، چند رشته‌ای صنعتی و محصولات شیمیایی با افزایش همراه شد و صنایع غیردلاری بزرگ نظیر بانک‌ها نیز روزی مشابه را تجربه کردند. این شرایط سبب شد در کنار رشد ۴۵/ ۰ درصدی شاخص کل، شاخص ۳۰ شرکت بزرگ بورس تهران با افزایش ۵/ ۱ درصدی همراه شد. سهام کوچک بازار اما همچنان با صف‌های فروش سنگینی دست و پنجه نرم می‌کنند و روز چهارشنبه نیز نتوانستند تحرکی نشان دهند. به این ترتیب نماگر هموزن بورس تهران با افت ۰۴/ ۰ درصدی به کار خود پایان داد.
بال پرواز کالایی‌ها
فارغ از اثر روانی مصوبات روز دوشنبه بر افزایش تقاضا در سهام کالایی، روز گذشته قیمت فلزات در بازار جهانی نیز توجه سهامداران را به خود جلب کرد. رکوردشکنی قیمتی فلز سرخ در بازارهای جهانی ادامه دارد، به طوری‌که در معاملات دیروز بازار جهانی بهای هر تن مس با عبور از ۱۰هزار دلار به اوج قیمتی خود پس از آگوست ۲۰۱۱ رسید. جنت یلن، وزیر دارایی آمریکا که با اظهارنظر خود بازار جهانی را تکان داده بود، مجبور به شفاف‌سازی شد. روز سه‌شنبه وزیر دارایی آمریکا اعلام کرد برای جلوگیری از داغ شدن بیش از حد اقتصاد (افزایش بیش از اندازه تقاضا) احتمالا باید در آینده نرخ‌های بهره را بالا ببرند. دیروز اما شفاف‌سازی کرد و گفت منظورش از آنکه شاید نیاز باشد نرخ بهره را افزایش دهند این نبوده که چنین کاری را پیشنهاد یا پیش‌بینی می‌کند. در واقع او می‌گوید اگر تورم از کنترل خارج شود، بانک مرکزی ابزارهایی برای مقابله با آن دارد. پس از این شفاف‌سازی و با خوش‌بینی به بازگشت سریع تقاضا در پساکرونا، کامودیتی‌ها به حول و حوش سقف‌های خود در یک دهه گذشته صعود کردند. بانک آمریکا اخیرا پیش‌بینی مس ۱۳ هزار دلاری دارد و گلدمن ساکس هم ۱۵ هزار دلار را هدف ۴ سال آتی مس می‌داند. همین رشد قیمتی کافی بود که تقاضا برای سهام فلزی در بورس تهران افزایش یابد. روز چهارشنبه پس از بانکی‌ها، این زیرمجموعه‌های گروه فلزات اساسی بودند که با افزایش میانگین قیمت ۷/ ۲ درصدی صدرنشین شدند.
حقیقی‌ها همچنان می‌فروشند
حتی رشد شاخص کل نیز نتوانست مانع خروج سهامداران خرد شود. روز گذشته سهامی به ارزش ۲۷۳ میلیارد و ۳۶۸ میلیون تومان از سبد سهام حقیقی‌ها به پرتفوی سهامداران عمده بورس تهران منتقل شد. به این ترتیب در نیمه اول بهار ۱۴۰۰ در مجموع شاهد ثبت خالص فروش ۸ هزار و ۱۹۰ میلیارد تومانی از سوی حقیقی‌ها بودیم. در این میان روز گذشته تنها گروهی که مورد توجه سهامداران خرد قرار گرفت، گروه شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی بود که در آن سهامی به ارزش ۳ میلیارد و ۳۶۶ میلیون تومان در مسیر حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد. حقیقی‌ها در دیگر گروه‌ها اما فروشنده بودند. بیشترین خالص فروش این دسته از معامله‌گران اما در گروه فرآورده‌های نفتی با ثبت رقم ۵۹ میلیارد و ۳۲۳ میلیون تومان رقم خورد. پس از آن بانکی‌ها بودند که در لیست فروش سهامداران خرد قرار گرفتند و شاهد انتقال سهامی به ارزش ۴۰ میلیارد و ۶۱۹ میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بودند. سه گروه کالایی دیگر یعنی فلزات اساسی، محصولات شیمیایی و کانه‌های فلزی نیز جمعا با خالص خرید ۶۷ میلیارد و ۳۷۰ میلیون تومانی حقیقی‌ها مواجه شدند.
بورس چهارشنبه از دریچه آمار
در روزی که شاخص کل بورس تهران با رشد ۴۵/ ۰ درصدی همراه شد، از ۳۰۰ نماد معامله شده، قیمت پایانی ۳۹ سهم(۱۳ درصد) مثبت بود و در مقابل ۱۴۶ سهم(۶/ ۴۸ درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار ۶ نماد(۲ درصد) صف خریدی به ارزش ۱۳ میلیارد تومان تشکیل دادند. اما در مقابل شاهد شکل‌گیری صف فروش سنگین در ۲۲۴ نماد بورسی(۶/ ۷۴ درصد) به ارزش ۲۷۹۱ میلیارد تومان بودیم. نماد معاملاتی «ساراب» با حجم ۲/ ۳ میلیون سهمی بیشترین حجم صف خرید و نماد «خساپا» با حجم ۵/ ۱۴۱ میلیون سهم سنگین‌ترین حجم صف فروش‌های بورسی را دارا است.
در فرابورس ایران اما در روزی که آیفکس رشد ۰۵/ ۰ درصدی را ثبت کرد، ۱۱۸ نماد معامله شدند که در این میان قیمت پایانی ۱۰ سهم(۴/ ۸ درصد) مثبت و ۶۸ سهم(۶/ ۵۷ درصد) منفی بود. در این بازار تنها یک نماد «شصدف» (یک درصد) صف خریدی به ارزش ۷/ ۱ میلیارد تومان تشکیل داد اما ۹۵ نماد (۵/ ۸۰ درصد) نیز با صف فروشی به ارزش ۱۳۴۷ میلیارد تومان مواجه شدند. نماد معاملاتی «وسبحان» با حجم ۵۰ میلیون سهم بیشترین حجم صف فروش را داشت.
بازار پایه نیز روز چهارشنبه میزبان دادوستد ۹۶ نماد بود. در این میان ۱۴ سهم (۵/ ۱۴ درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد دادوستد ۵۷ سهم(۳/ ۵۹ درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز ۱۱ نماد (۴/ ۱۱ درصد) صف خریدی به ارزش ۳۸ میلیارد تومان شکل دادند و صف فروش در این بازار به ۷۵ نماد(۷۸ درصد) با ارزشی بالغ بر ۷۱۸ میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد. «وسالت» با حجم ۶۱ میلیون سهم بیشترین حجم صف خرید و «وسدید» با حجم ۶/ ۱۱۶ میلیون سهم سنگین‌ترین حجم صف فروش‌ها را داشت.
تداوم روند نوسانی بازار
بهروز شهدایی/ کارشناس: بازار سرمایه در دست‌انداز حمایتی قرار دارد. هفته گذشته سیاست‌گذار از اجرای طرح‌هایی برای تزریق منابع مالی جدید به بورس با هدف حل بحران بازار سهام و مشکلات روند معاملات خبر داد این در حالی است که از همان ابتدا در مورد میزان کارآیی مصوبات حرف و حدیث زیاد بود. همان‌طور که قابل پیش‌بینی بود سرمایه‌گذاران نسبت به طرح‌ها و مصوبات اعلام شده استقبال چندانی نشان ندادند و اجرای طرح‌ها را مسکنی موقت بر درد‌های بازار ذکر می‌کنند. اما از سوی دیگر متولیان بورسی معتقدند اجرای بسته حمایتی می‌تواند بازار را متعادل و گره آن را باز کند. بازار سرمایه در شرایط عجیبی به سر می‌برد. در حالی که از منظر متغیرهای اقتصادی اوضاع به نفع بورس است اما سرمایه‌گذاران بی‌توجه به این واقعیت ترجیح می‌دهند سرمایه خود را از بازار خارج کنند. بر همین اساس سهم‌های بزرگ و فاندامنتالی از پتانسیل بالایی برای رشد قیمت برخوردارند و هم اکنون از نظر قیمت در بهترین وضعیت ممکن به‌سر می‌برند. اما جو هیجانی و حاکی از بی‌اعتمادی که در بازار حاکم است باعث شده سرمایه‌گذاران با تاخیر فراوان نسبت به این وضعیت واکنش نشان دهند. بررسی معاملات روزانه نشان می‌دهد هجوم سرمایه‌گذار برای عرضه از ترسی نشات می‌گیرد که عوامل اقتصادی کمتری در آن دخیل است اما عملکرد قوی در بازار دارد و ترازوی عرضه را سنگین‌تر می‌کند. در همین راستا باید عنوان کرد عوامل بسیاری در به وجود آمدن این ترس دخیل هستند. حرکت ارز در سراشیبی و احتمال ریزش ادامه‌دار قیمت دلار نگرانی سرمایه‌گذاران را به دنبال داشته است. با این اوصاف اگر قیمت دلار در محدوده ۲۰ هزارتومان هم نوسان کند دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. بررسی ماه‌های قبل نشان می‌دهد زمانی که شاخص خیز خود را برای صعود پی در پی برداشته بود قیمت دلار زیر ۱۵ هزار تومان در نوسان بود و در آن قیمت‌ها بازار رشد شارپی خود را آغاز کرد. با توجه به این موضوع و حتی نوسان قیمت دلار به زیر محدوده ۲۰ هزار تومان به نظر نمی‌رسد جای نگرانی برای به تعادل رسیدن بازار وجود داشته باشد. بنابراین ترس بازار از ریزش قیمت دلار ترسی است که پایه و اساس اقتصادی ندارد. برآوردها نشان می‌دهد فعالان بورسی نسبت به سرمایه‌گذاران بازارهای موازی یکی از بی‌اعتماد‌ترین سرمایه‌گذاران این روزها محسوب می‌شوند. تحقق نیافتن وعده‌های مسوولان نسبت به بهبود بازار سهام، سرمایه‌گذار را حتی نسبت به مصوبات و جلسات سیاست‌گذاران بی‌اعتماد کرده است برهمین اساس همان‌طور که مشاهده کردیم از یک طرف سیاست‌گذار مصوبه جدید می‌دهد و از طرف دیگر صف فروش تشکیل می‌شود. این چرخه از سال قبل آغاز شده و به نظر می‌رسد حداقل تا دوماه بازار با آن دست و پنجه نرم کند.
سایه دلارو مذاکرات بر سهام
شایان کرمی/ کارشناس: سرنوشت بورس ۱۴۰۰ با انتخابات ریاست جمهوری گره خورده، این در حالی است که ریزش قیمت دلار به کانال ۲۱ هزار تومان و پایداری این شرایط پیش از انتخابات شرایط نوسانی را برای بازار سرمایه به وجود آورده است و شرایط موجود را سخت‌تر از آنچه تصور می‌شود پیش می‌برد، به طوری که در حال حاضر با وجود رشد قیمت کامودیتی‌ها و قیمت بازارهای جهانی، بازار در وضعیت نابسامانی به‌سر می‌برد. گرچه در این میان قیمت سهام بانکی به دلیل نرخ تسعیر و قیمت صنایع فلزی به دلیل رشد قیمت جهانی در وضعیت بهتری هستند اما در سایر گروه‌ها شاهد افت قیمت هستیم و به نظر می‌رسد که در هفته‌های آتی نیز این روند ادامه داشته باشد و شاهد ورود نقدینگی به بازار نباشیم. بررسی شاخص از منظر تکنیکال نیز نشان می‌دهد احتمال ریزش شاخص و جولان شاخص در کف یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی بیش از پیش وجود دارد. افتی فرسایشی همراه با خروج نقدینگی که کاهش قیمت ارز و التهابات حاکم بر فضای سیاست خارجی کشور می‌تواند بر سرعت حرکت منفی شاخص نقش تاثیرگذاری بازی کند. از این رو چشم‌انداز مثبتی برای بازار طی هفته‌های آینده پیش‌بینی نمی‌شود. روند فعلی بازار نشان می‌دهد عقب‌گرد و نوسان شاخص بر مدار نزولی حداقل تا یک ماه آینده ادامه داشته باشد. در این میان برخی گروه‌ها همچون بانکی‌ها و فلزات می‌توانند شرایط بهتری را نسبت به سایر گروه‌ها تجربه کنند. برهمین اساس شرکت‌های کوچک‌تر تحت‌تاثیر افت نرخ ارز ممکن است با ریزش قیمت بیشتری مواجه شوند و شاخص از نظر تکنیکالی روندی رو به افت را طی خواهد کرد و متغیری برای رشد بازار دیده نمی‌شود. راهکارهای بنیادی زیادی برای بهبود وضعیت بازار وجود دارد و سیاست‌گذار بورسی برای بهبود شرایط بحرانی بازار از هفته گذشته دست به دامن آن شده است. اقداماتی که بارها در مورد پروسه طولانی اثر‌گذاری آن بر بازار به سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیرندگان هشدار داده شده است. از این‌رو در چنین شرایطی سرمایه‌گذاران خرد که جمعیت زیادی از فعالان بورسی را تشکیل می‌دهند بی‌توجه به اقدامات اخیر ترجیح می‌دهند از این بازار خارج شوند.
به دنبال اوج‌گیری بحث‌های مربوط به توافق‌های بین‌المللی ایران و احیای برجام، سرمایه‌گذاران واکنش‌های متفاوتی نسبت به گشایش‌های اقتصادی و سیاسی نشان می‌دهند اما با توجه به اینکه احیای برجام کاهش بیشتر قیمت دلار را رقم می‌زند، در کوتاه‌مدت به تعادل رسیدن بازار سرمایه تحت‌تاثیر این عامل اقتصادی با افت قیمت مواجه می‌شود. اگرچه در درازمدت، احیای برجام، احیا و رونق بازار سهام را به دنبال خواهد داشت اما در وضعیت فعلی نمی‌توانیم منتظر تغییراتی مثبت درکوتاه‌مدت و میان‌مدت باشیم.
