به این ترتیب به نظر می‌رسد در دو هفته گذشته که دماسنج اصلی این بازار رشد حدود ۱۳ درصدی را ثبت کرده، ۱۰ درصد از نقدینگی خارج شده را باز پس گرفته است. باید دید این روند ادامه‌دار خواهد بود یا تنها یک واکنش مقطعی به سبزپوشی سهام است.

عملکرد بازیگران سهام در صنایع بورسی

در هفته منتهی به ۵ آذرماه، از ۳۹ صنعت فعال بورسی ۲۰ گروه با خالص خرید مثبت سهامداران خرد همراه شدند و در مقابل شاهد خروج این دسته از بازیگران سهام از ۱۹ صنعت بورسی بودیم. در این میان گروه فرآورده‌های نفتی با بیشترین اقبال حقیقی همراه شدند. پالایشی‌ها در هفته‌ای که گذشت شاهد ورود ۴۴۸ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان پول حقیقی به سهام زیرمجموعه خود بودند. چهار سهم اصلی این گروه به‌عنوان دومین صندوق ETFدولتی تحت عنوان پالایشی یکم به مردم واگذار شده‌اند و با وجود تخفیف ۳۰ درصدی در نظر گرفته شده اما در دوره اصلاحی بورس تهران، حتی این تخفیف نیز از دست رفت و همچنان خبری از بازگشایی صندوق مزبور نیست. این هفته اما شاهد رشد قیمت سهام پالایشی بودیم که زمزمه‌هایی را نیز به همراه داشت که این رشد قیمت را زیر سوال می‌برد و آن را هدفی برای رضایت مردمی عنوان می‌کردند. به هر روی در هفته جاری شاهد اقبال حقیقی‌ها به گروه فرآورده‌های نفتی بودیم تا این صنعت به اولویت نخست سهامداران خرد تبدیل شود.

خودرویی‌ها دومین گروهی بودند که در هفته منتهی به آذرماه در مجموع شاهد انتقال سهامی به ارزش ۲۱۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومانی در مسیر حقوقی به حقیقی بودند. در این گروه سهام گروه بهمن با بیشترین ورود سرمایه حقیقی به میزان ۲۲۶ میلیارد تومان همراه شد. پس از آن «خساپا» بود که شاهد انتقال سهامی به ارزش ۹۴ میلیارد و ۲۸۰ میلیون تومان در مسیر حقوقی به حقیقی بود.

و اما گروه چند رشته‌ای ‌صنعتی که یکی از غول‌های بورسی را در خود جای داده است. این گروه در دوره اصلاح بازار سهام هر چند با افت بیش از ۴۵ درصدی مواجه شد اما فعالان بازار معتقدند با توجه غیبت دو ماهه «شستا» از افت بیشتر مصون ماند. حال با توجه به بازگشت این نماد در کانون توجه سهامداران حقیقی قرار گرفتند. هر چند «شستا» بعد از بازگشایی با افت قیمت مواجه شده اما بررسی‌ها نشان می‌دهد شاهد ورود ۲۲۴ میلیارد و ۷۹۰ میلیون تومان نقدینگی خرد بوده است تا در مجموع این گروه با انتقال سهامی به ارزش ۲۰۶ میلیارد و ۵۱۳ میلیون تومان به زیرمجموعه‌های گروه چندرشته‌ای صنعتی باشیم. سه گروه قندوشکر، بانک و مواد دارویی نیز طی هفته‌ای که گذشت در مجموع با اقبال ۳۹۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان سرمایه‌های حقیقی همراه شدند.

در آن سوی بازار اما پتروشیمی‌ها با بیشترین خروج سرمایه‌گذاران خرد مواجه شدند؛ به‌طوری‌که در مجموع این هفته سهامی به ارزش ۳۲۲ میلیارد تومان از سبد سهام حقیقی‌ها خارج و به پرتفوی حقوقی‌ها افزوده شد. «تاپیکو» و «پترول» در اولویت نخست بازیگران حقیقی برای فروش قرار گرفتند.

این روند در گروه فلزات اساسی با جابه‌جایی سهامی به ارزش ۱۳۶ میلیارد و ۵۴۰ میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی دنبال داشت. سهام زیرمجموعه این گروه در هفته گذشته به افت ۷/ ۱ درصدی تن دادند. فولادی‌ها طی روزهای اخیر با ابهامات و چالش‌های فراوانی در خصوص قیمت‌گذاری دستوری فولاد مواجه شدند. طبق شیوه‌نامه جدید تنظیم بازار فولاد، مبنای قیمت پایه عرضه فولاد در بورس کالا از ۹۵ درصد فوب صادراتی ایران به ۸۰ درصد قیمت فوب منطقه CIS تغییر کرد. ضمن اینکه اعلام شده کل تولیدات فولاد ابتدا باید در بورس کالا عرضه شوند و در صورتی که طی سه معامله متوالی برای نیمی از عرضه، ‌تقاضا وجود نداشت، قیمت ۵ درصد دیگر کاهش می‌یابد. امری که طبیعتا کاهش درآمد حاصل از فروش شرکت‌های فولادی را به‌دنبال دارد. همین چالش‌ها سبب شد تا در هفته گذشته شاهد خروج پول حقیقی از صنعت مزبور باشیم. روز سه‌شنبه اما محمد نهاوندیان، معاون اقتصادی رئیس‌جمهور در پی اعتراضات به ایرادات شیوه‌نامه تنظیم بازار فولاد جلسه‌ای با انجمن فولاد، اتاق بازرگانی و بورس کالا ترتیب داد تا شیوه‌نامه مذکور اصلاح شود که تا حدودی سهامداران فولادی را امیدوار کرد.

دو سیگنال مثبت برای ادامه رشد سهام

سوالی که شاید ایجاد شود این است که چرا ورود و خروج سرمایه‌های خرد تا این اندازه اهمیت دارد و به سیگنالی برای روند کلی سهام تبدیل شده است. واقعیت این است که در یک و نیم سال گذشته این هجوم نقدینگی تازه‌نفس و سرگردان بود که موجبات رشد ۱۸۰ درصدی نماگر اصلی بورس تهران در سال ۹۸ و بیش از ۳۰۰ درصدی آن در چهار ماه نخست سال‌جاری را فراهم آورد و به جرات می‌توان گفت که هیچ عامل بنیادی توجیه‌کننده این ابرنوسان قیمت‌ها نبود. سرمایه‌گذاران حقیقی عموما به‌دنبال حفظ ارزش سرمایه ریالی خود بوده و به‌دلیل فضای تورمی که بر اقتصاد کشور سایه افکنده است، این بازار را به‌عنوان مامنی برای رسیدن به هدف خود شناسایی کرده‌اند. از این رو سرمایه‌گذار خرد عموما با میل و رقبت خود در این بازار سهامدار می‌شود و همین ورود نقدینگی می‌تواند به رشد قیمت سهام بینجامد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در حالی در چهار، پنج ماه نخست سال ۹۹ به صورت میانگین روزانه ۱۲ هزار میلیارد تومان نقدینگی در بازار به گردش در می‌آمد که با آغاز اصلاح قیمت‌ها این رقم به کمتر از ۸ هزار میلیارد تومان کاهش پیدا کرد. در ۱۱ روز معاملاتی اخیر اما مجددا شاهد رشد ارزش معاملات خرد سهام در کلیت بازار هستیم؛ به‌طوری‌که در برخی روزها این متغیر مهم تا ۱۸ هزار میلیارد تومان افزایش داشته و میانگین ۱۱ روزه آن به ۱۱ هزار میلیارد تومان رسیده است. پایدار این دو رقم یعنی رشد ارزش معاملات خرد سهام و خالص خرید حقیقی‌ها را می‌توان به‌عنوان سیگنالی برای ادامه مسیر صعودی سهام قلمداد کرد.

محرک‌های آتی بورس کدامند؟

جدا از رشد ارزش دادوستد سهام و ورود سرمایه‌های حقیقی به گردونه معاملات بورس تهران، قیمت جهانی کالاها و فلزات نیز همواره مورد رصد بورس‌بازان قرار داشته است. جایی که حدود ۶۰ درصد از کل ارزش بازار در اختیار صنایع بزرگ کامودیتی‌محور است که بخشی از تولیدات خود را در خارج از کشور به فروش می‌رسانند و نه تنها  نوسان نرخ دلار در داخل بلکه روند قیمتی فلزات در بازار جهانی را بر عملکرد این شرکت‌ها اثرگذار است. در این میان طی دو هفته اخیر بازارهای جهانی با بهبود قابل توجه قیمت فلزات همراه شده‌اند. مس در معاملات روز جمعه (ساعت۱۵) از ۷۴۰۰ دلار بر هر تن نیز عبور کرد و در مرز ورود به میانه این کانال قرار گرفت که بیشترین سطح قیمتی این فلز از ابتدای مارس ۲۰۱۳ بوده است. محرک اصلی در بازار مس، جدا از تقاضای بالای چین و تضعیف دلار... خوش‌بینی سرمایه‌گذاران به دوره انتقال به انرژی سبز در دوران ریاست‌جمهوری بایدن است که محرک تقاضای مس خواهد شد. جو بایدن در کارزار انتخاباتی وعده داده است طی چهار سال ریاست‌جمهوری خود حدود ۲تریلیون دلار سرمایه‌گذاری سبز انجام دهد و این هزینه را صرف بهبود زیرساخت‌ها، ایجاد سیستم حمل‌و‌نقل عمومی بدون گازهای گلخانه‌ای و ایجاد مشاغل بر پایه انرژی پاک کند. فناوری سبز برای انتقال برق از طریق سیم‌کشی و ایجاد زیرساخت‌های برقی به شدت متکی به مس است و می‌تواند بخش بزرگی از تقاضای بازار را پوشش دهد. رشد قیمت مس اما برخی از شرکت‌های بورسی را نیز منتفع خواهد کرد. دیگر فلزات نیز هفته‌ای مثبت را پشت سر گذاشتند و شاهد خروج نقدینگی از پناهگاه امن دلار به چرخه‌های تجاری بودیم. در این میان از یکسو اخبار مربوط به ساخت واکسن کرونا، روشن‌تر شدن آینده اقتصاد جهانی و افزایش امید به ریکاوری اقتصاد و از سوی دولت آمار مربوط عملکرد بهتر از انتظار PMI آمریکا بود.