در نظر سنجی «دنیای‌اقتصاد» بررسی شد
پایان نوسان‌گیری یا فشار بر نقدشوندگی؟
اقدامات درست نه به‌عنوان نیاز امروز بازار بلکه به‌عنوان یک ضرورت در بورس از سالیان قبل مطرح بود (البته مهم‌ترین درخواست‌های تحلیلگران همچنان بی‌پاسخ مانده است). اما تصمیمات نادرست نه از جهت نحوه اثرگذاری بر بازار که از نظر عدم تطابق با سازو کار بورس و علوم مالی، منافع بازار را در کوتاه مدت و بلند مدت تحت‌الشعاع قرار داده است. شاید اصرار برخی مقامات دولتی در جذاب نشان دادن بورس به‌عنوان یک گزینه سهامداری بود که کارمقام ناظر را دشوار کرد تا با اخذ تصمیماتی به هر ترتیب مانع از افت سنگین در بورس شود؛ از دو پاره کردن زمان معاملات تا اقدام اخیر در راستای گذاشتن محدودیت فروش. پیش از این «دنیای بورس» در یک نظرسنجی با حضور تحلیلگران دو بخش کردن زمان معاملات را بررسی کرد. نتایج آن نیز بر نامناسب بودن این اقدام از سوی تحلیلگران چه در کوتاه مدت و چه در بلند مدت تاکید کرد. مقام ناظر نیز در نهایت تسلیم نظر تحلیلگران و اهالی بازار شد. حالا در تازه ترین موارد اعلام محدودیت فروش توسط مقام ناظر نظرات مخالف و موافق زیادی داشته است. مدیر عملیات شرکت بورس اعلام کرد از روز شنبه هفته گذشته تا اطلاع ثانوی، زمان سپرده شدن سهام از t+۰ به t+۱ تغییر می‌کند. بنابراین انجام معامله روز مجاز نیست. به این ترتیب فروش سهام خریداری شده در همان روز امکانپذیر نخواهد بود. احتمالا هدف مقام ناظر کوتاه کردن دست نوسان‌گیران از بازار بوده است با این حال به نظر برخی تحلیلگران تصمیماتی از این دست با ذات بازار سرمایه در تضاد است و در نهایت در کوتاه مدت و بلند مدت بازار را تحت الشعاع قرار می‌دهد. روند بازار در روز پس از اعلام این خبر به شدت منفی شد و از نظر تحلیلگران بخشی از آن تحت تاثیر این خبر یا شاید سیگنال‌هایی بود که این خبر مخابره می‌کرد. در مقابل هستند افرادی که نوسان‌گیری روزانه بازار را عاملی در جهت ضایع شدن حقوق دیگر سهامداران آن هم در مقطع کنونی عنوان می‌کنند. دنیای بورس در یک نظر سنجی با حضور تحلیلگران به بررسی این اقدام مقام ناظر در محدودیت فروش پرداخته است که در ادامه با هم می‌خوانیم.
محدودیت فروش به زیان بازار است: ۷۱ درصد از کارشناسان شرکت‌کننده در نظر سنجی، این اقدام را چه در کوتاه مدت و چه در بلندمدت به زیان بازار دانسته‌اند. این دسته از تحلیلگران معتقدند واژه نوسان گیر و سفته باز در ادبیات مالی ما امری منفی است اما واقعیت این است که در تمامی بورس‌های جهان و به‌طور کلی در تمامی بازارها این دسته از معامله‌گران حضور دارند و بخشی از داد و ستد بازار توسط این افراد انجام می‌شود. باید توجه داشت حضور این نوسان گیران در برخی موارد به پویایی بازار و قدرت نقدشوندگی کمک زیادی می‌کند. محدودیت فروش هر چند به منظور بازگشت تعادل به بازار است اما نمی‌توان با اقداماتی از این دست نقدشوندگی در بازار را تحت‌الشعاع قرار داد. باید توجه داشت این اقدام به هر ترتیب یک محدودیت داد وستدی است و بر خلاف آزادی در خرید و فروش در بازار را به‌عنوان یک اصل مهم است. نحوه اثرگذاری این محدودیت‌ها نیز غالبا بر خلاف مقصود مقام ناظر است.تجربه نشان داده است محدودیت‌هایی از این دست چه در کوتاه مدت و چه در بلندمدت به زیان بازار است. چرا که سیگنال عدم ارزندگی سهام را می‌دهد و عنوان می‌کند مقام ناظر می‌خواهد به زور بازار را حفظ کند و در نهایت در عمل خروج معامله‌گران از بازار را سبب می‌شود. به اعتقاد این افراد مقام ناظر با انجام تغییراتی در دامنه نوسان و حجم مبنا بسیار زودتر می‌تواند به هدف خود یعنی بازگشت تعادل به بازار کمک کند. افزایش دامنه نوسان و حذف حجم مبنا خواسته این مقطع بورس نبوده است. بلکه سال‌هاست ضرورت آن از سوی تحلیلگران گوشزد می‌شود. مقام ناظر اما تا کنون گوش شنوای این درخواست‌ها نبوده است و در اقداماتی نادرست در مسیری حرکت می‌کند که می‌تواند منتج به بی اعتبار کردن بورس شود.
راهکاری مناسب در کوتاه مدت : ۱۹ درصد تحلیلگران حاضر در نظر سنجی نیز محدودیت فروش سهام خریداری شده درهمان روز را در مقطع فعلی ضروری عنوان کرده‌اند اما آن را دربلند مدت به زیان بازار می‌دانند. این افراد می‌گویند در فضای کنونی بازار سهام به شدت هیجانی است و برخی از افراد با انجام نوسان‌گیری روزانه به این هیجانات دامن می‌زنند. سهمی را می‌خرند و با کوچک‌ترین نوسانی می‌خواهند آن را بفروشند. درست است که نوسان گیران به هر ترتیب در بازار خواهند بود اما در مقطع حساس فعلی باید دست آنها را برای کاهش هیجانات در بازار کوتاه کرد.
بازار سهامدار واقعی می‌خواهد: ۱۰ درصد از تحلیلگران معتقدند این امر برای بازار چه در کوتاه مدت و چه در بلند مدت ضروری است.این افراد معتقدند بخشی از هیجان ایجاد شده در بازار در مقطع حساس اخیر تحت تاثیر این نوسان‌گیران روزانه بوده است. این دسته از تحلیلگران می‌گویند یک معامله‌گر که هنوز برای سهام خود پولی نپرداخته است، نباید قادر به فروش سهامی باشد که در همان روز خریداری کرده است.چرا که نیاز بازار سهامداران واقعی است.از این رو این اقدام برای دفاع از منافع سهامداران به‌طور کلی ضروری است.هر چند تا حدودی نقدشوندگی را محدود می‌کند اما منافع آن بیشتر از تبعات منفی آن خواهد بود.
سخنی با مقام ناظر: هر اقدامی در بازار سهام مخالفان و موافقانی دارد. اما باید دید خواسته اکثر اهالی بازار چیست. نتایج این نظر سنجی نشان داده است که غالب تحلیلگران محدودیت‌هایی از این دست را حتی در کوتاه مدت نیز به نفع بازار نمی‌دانند بلکه آن را نوعی دخالت و دستوری کردن بورس به حساب می‌آورند که پویایی و قدرت نقد شوندگی بازار را کاهش می‌دهد.باید حضور دسته‌های مختلف سهامداران در بورس از نوسان گیران روزانه گرفته تا سهامداران با دید بلندمدت بالای یک سال را به رسمیت شناخت و با اقداماتی درست زمینه تعمیق بازار را فراهم کرد. حتی اگر محدود کردن فروش سهام خریداری شده در همان روز بتواند بازار را به مدار تعادل بازگرداند اما در بلند مدت بورس با این گونه محدودیت‌ها در مسیری که به نفع سهامداران و اقتصاد کشور است حرکت نخواهد کرد.
