بانک؛ پنجمین صنعت بزرگ بازار سرمایه
صنعت بانک در ایران تاثیرپذیری محدودی از نوسانات بازار جهانی و تغییر قیمت‌ها دارد و این مهم بر مزایای سرمایه‌گذاری در آنها می‌افزاید. درمجموع بانکی‌ها نسبت ریسک به بازدهی مناسبی برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کنند.از گذشته تا‌کنون، بانک و بورس دو گزینه پیش روی سرمایه‌گذاران برای کسب بازدهی و محلی برای جذب سرمایه‌ها بوده است و افراد با توجه به چشم‌انداز آتی و میزان ریسک‌پذیری و انتظار درآمدی که دارند از هرکدام از این گزینه‌ها متناسب با شرایط استفاده می‌کنند. با افزایش تعداد بانک‌ها در بازار سهام، وابستگی و چسبندگی این دو بازار به یکدیگر افزایش یافته و هر نوع تصمیم یا تغییری در وضعیت بازار سهام و پول با اثرات مثبت و منفی برای هردو بازار همراه است. به عنوان مثال کاهش نرخ سود بانکی و بهبود وضعیت شاخص بورس در سال اخیر، منجر به جذب سرمایه جدید و جابه‌جایی پول از سپرده‌های بانکی به سایر بازارها ازجمله سرازیر شدن بخشی از آن به بازار سرمایه شده است.
طبق آمار موجود شاخص کل بورس تهران از ابتدای سال جاری تا اواسط مردادماه بازدهی ۲۷۹ درصدی نصیب سهامداران کرده است. این در حالی است که شاخص صنعت بانکی رشدی بیش از ۳۱۶ درصد در بازه زمانی مذکور داشته است. این موضوع، نشان‌دهنده توجه سهامداران به این گروه و اهمیت بالای آن در بازار سرمایه است. صنعت بانکداری با ارزش بازار بالغ بر ۵۹۰ هزار میلیارد تومان پنجمین صنعت بزرگ بازار سرمایه محسوب می‌شود و قریب به ۷/ ۶درصد از سهم بازار را در اختیار دارد. در سه ماه اخیر رقابت تنگاتنگی میان صنایع بانکی و پالایشی به لحاظ ارزش بازار شکل‌گرفته و حضور پررنگ بانک‌های بزرگ و حجم‌های معاملاتی سنگین، این گروه را در مرکز توجه بازار قرار داده است.
نگاهی به «وبملت»: در میان بانک‌های فعال در بازار سهام، بانک ملت با ارزش بازار بالغ بر ۱۳۵ هزار میلیارد تومان، بزرگ‌ترین بانک به شمار می‌رود که ۲۳ درصد از کل ارزش بازار این صنعت را نیز به خود اختصاص داده است. وبملت از ابتدای سال تا ۱۵ مرداد ۱۳۹۹، بازدهی ۲۱۷ درصدی نصیب سهامداران کرده است. بانک ملت با ارزش بازاری ۱۳۵ هزار میلیارد تومان بزرگ‌ترین نماد در این صنعت محسوب شده که ۲۳ درصد از ارزش بازاری ۵۹۰هزارمیلیاردی گروه بانکی را تشکیل می‌دهد. گفتنی است بانک ملت از ابتدای سال جاری تا پایان تیرماه۸۷ هزارو ۴۸۱ میلیارد ریال درآمد از محل تسهیلات اعطایی کسب کرده و تراز بانک ۳۷هزارو ۴۶۷ میلیارد ریال مثبت بوده است.
بانک مذکور در سال مالی گذشته سود خالص ۲۵ هزارو ۱۱۰میلیارد ریالی ساخته است. آخرین گزارش صورت سود و زیان مربوط به سه‌ماهه ۹۹ از رشد ۴۷ درصدی درآمدهای بانک حکایت دارد که بخش اعظم این رشد مربوط به رشد درآمدهای غیر مشاع است. گرچه رشد هزینه‌ها در این بانک با افزایش ۵۸ درصدی نسبت به مدت مشابه همراه شده ولی هزینه‌های مالی و مطالبات مشکوک‌الوصول رشد کمتری نسبت به سایر اقلام هزینه‌ای داشتند که نکته مثبتی است.
مروری بر روند تجارت، پاسارگاد، صادرات و پارسیان: بانک تجارت و پاسارگاد در تقسیم‌بندی با ارزش‌های بازاری ۸۰ الی ۸۶هزار میلیارد تومان، سهم‌های ۶/ ۱۴ و ۱۴ درصدی از کل صنعت را به خود اختصاص دادند. بانک صادرات و پارسیان نیز هرکدام با نسبت ۳/ ۱۲ و ۵/ ۱۱ درصد از کل گروه در رتبه‌‌های بعدی قرار دارند. دو نماد ملت و تجارت به ترتیب با ۵/ ۱ و یک درصد از ارزش کل بازار، جزو نمادهای بزرگ و شاخص ساز محسوب می‌شوند.
بانک تجارت مسیر سختی را طی دو سال اخیر برای رسیدن به تراز مثبت پشت سر گذاشته است. درآمدهای مشاع این بانک نسبت به سال قبل رشد ۳۰ درصدی داشته و نقش مهمی در رشد کل درآمدهای بانک ایفا کرده است. سود خالص ۲ هزارو ۳۱۴ میلیارد ریالی، دستاورد این بانک در سال مالی ۹۸ بوده است. همچنین شاهد رشد ۴۱۳ درصدی قیمت سهام این بانک در بازار نیز بوده‌ایم.
بررسی بازدهی ۱۰ بانک دیگر: در میان بانک‌های بهابازار، بازدهی‌های قابل‌توجه در بانک‌های کوچک‌تر به چشم می‌خورد. اخبار افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها توانسته تنور معاملات را در این گروه و نمادها داغ کند.
پنج بانک گردشگری، دی، پارسیان، سینا و اعتباری ملل به ترتیب بازدههای ۲۲۸۸، ۲۱۵۶، ۱۱۴۶، ۱۱۲۲ و ۱۱۱۰ درصدی در یک سال اخیر داشته‌اند. از آن سو پنج بانک اقتصاد نوین، ملت، پست‌بانک، خاورمیانه و کارآفرین نیز به ترتیب با ۲۳۲، ۳۲۰، ۴۱۰، ۴۸۱ و ۶۴۷ درصدی پایین‌ترین بازدههای سالانه را به خود اختصاص داده‌اند. اگر بخواهیم تمرکز خود را به بازه کوتاه‌مدت منعطف کنیم، بانک دی و گردشگری نمایش بهتری روی تابلو داشتند و بازدهی بالای ۶۰۰ درصد در بازه سه‌ماهه اگر عجیب نباشد ولی خالی از ابهام نیست.
بانک‌ها با اولویت دارایی: اگر از منظر دارایی‌ها بخواهیم بانک‌ها را زیر ذره‌بین ببینیم، پارسیان در صدر لیست بانک‌ها قرار می‌گیرد؛ چرا که بالغ‌بر ۱۵۸ هزار میلیارد تومان دارایی تا پایان سال ۹۸ داشته است و بانک‌های دیگر نظیر گردشگری، ملل، دی و سینا نیز در جایگاه‌های بعدی قرار می‌گیرند. تجدید ارزیابی دارایی‌های بانک‌های مذکور مهم‌ترین نیرومحرکه رشد آنها شده و توانسته سال خوبی را برای آنان رقم بزند. البته حاشیه سود خالص ۳۴ درصدی نیز پتانسیل دیگر پارسیان است که آن را جزو بانک‌های مطلوب در این نسبت قرار داده است.
نقش بانک‌ها در «دارا یکم»: اگر از نگاه کلان صنعت بانکداری را مورد ارزیابی قرار دهیم می‌توان اثر سیاست‌های دولتی را بر آنها در نظر گرفت. یکی از سیاست‌های اقتصادی دولت که اثر مستقیمی بر صنعت بانک دارد، گسترش خصوصی‌سازی و اتخاذ تصمیم واگذاری بخش بزرگی از سهام شرکت‌های دولتی به عموم مردم است. در گام نخست سهام متعلق به دولت از سهام بانک‌های صادرات، ملت، تجارت و همچنین شرکت‌های بیمه البرز و بیمه اتکایی امین از طریق ایجاد صندوق سرمایه‌گذاری با عنوان صندوق واسطه‌گری مالی یکم به افراد حقیقی واگذار و خوشبختانه اقبال گسترده‌ای از دارایکم شد. حضور نمادهای بانکی بزرگ و ارزنده در سبد دارایی دارا یکم در این استقبال بی‌تاثیر نبود. نظام بانکی سنتی در کشور خالی از نقص نیست و عدم اعتبار سنجی دقیق علمی، باعث شده نسبت مطالبات معوق به‌کل تسهیلات از میانگین جهانی بسیار بالاتر باشد و بخش مهمی از مطالبات بانک‌ها سوخت شود. گرچه توجه جامعه به بازار سرمایه جلب شده و غالبا افراد از بازار پولی رویگردان شده‌اند ولی این عدم توجه با بازدهی‌های نجومی در بازار سرمایه جبران شده و افراد ترجیح دادند از سرمایه‌گذاری بدون ریسک خودداری کنند.
