هشت صاحب‌نظر در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» مطرح کردند
تردید بورس در مرز میلیونی
بورس تهران هر چند روز گذشته باز هم با رشد شاخص کل همراه شد و بیست و یکمین روز مثبت را رقم زد اما دیروز شرایط متفاوتی بر بازار سهام حاکم بود. به این ترتیب در پایان معاملات روز سه‌شنبه بورس تهران، نماگر اصلی تالار شیشه‌ای تنها 15/ 0 درصد رشد کرد که البته این رشد اندک را نیز مرهون یکی از نمادهای تازه‌وارد بازار بود. افزایش عرضه سهام که از همان دقایق ابتدایی معاملات آغاز شد عمدتا از شناسایی سود بعد از رشد قابل‌توجه قیمت سهم‌ها به ویژه در سال جدید و البته تاثیر روانی نزدیک شدن شاخص به مرز یک میلیون واحد نشات می‌گرفت. با این حال همچنان خریداران صحنه را خالی نکرده‌اند و به‌دنبال هر کاهش قیمتی سریعا دست به‌کار می‌شوند. این دوئل میان خریداران و فروشندگان روز گذشته نیز ادامه پیدا کرد و نتیجه آن ثبت رکورد جدید ارزش معاملات خرد سهام و رسیدن این متغیر به مرز 16هزار میلیارد تومان بود. «دنیای اقتصاد» نظر 8 کارشناس بازار سهام را در این باره جویا شده است. در این میان قریب به اتفاق کارشناسان بر طبیعی بودن این روند تاکید دارند و یک میلیون واحد را مرزی روانی برای معامله‌گران بازار سهام قلمداد می‌کنند. با این حال هر یک از این فعالان بازار سهام نظرات متفاوتی درخصوص ادامه مسیر شاخص کل دارند.
تمام دلایل استراحت بازار سهام
عظیم ثابت: در روزهای اخیر شاهد صف‌های سنگین در اکثر نمادهای بنیادی بازار بودهایم. منظور از سهام بنیادی، نمادهایی است که سودآوری آنها قیمت را توجیه می‌کند و در واقع Forward P/ E (نسبت قیمت به درآمد پیشرو) آنها در سطوح مناسبی قراردارد یا حداقل پایین‌تر از P/ E کل بازار است. دلایل دیگری نیز می‌توان درخصوص توجه بازار به این نمادها بر شمرد:
1- اکثر افراد تازه‌وارد به توصیه فعالان قدیمی بازار، سرمایه‌های خود را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری سپرده‌اند و این صندوق‌ها نیز تنها نمادهای بنیادی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند.
2- شاخص 30 شرکت برتر در سال 98 کمترین بازدهی را نسبت به سایر شرکت‌های بازار داشته است.
با توجه به دلایل مذکور از ابتدای فروردین ماه شاهد هجوم نقدینگی به سمت گروه بانک، فلزات اساسی و تک سهم‌های بنیادی در سایر گروه‌ها مثل پتروشیمی، دارویی، غذایی و قندی بودهایم. البته یکی دیگر از دلایل اقبال بازار به گروه بانک و پالایشی‌ها برنامه دولت برای عرضه ETFهای شرکت‌های این گروه‌ها بوده است. بر همین اساس و با هجوم نقدینگی صف‌های سنگینی در این گروه‌ها و نمادها شکل گرفت که در مقاطعی سنگینی بیش از حد صف‌های این نمادها بازار را به این سمت کشاند تا بدون توجه به بنیادی بودن یا توجیه‌پذیر بودن قیمت‌های فعلی آنها به‌دنبال خرید هر نمادی باشد که قابل خرید است. اما رفته‌رفته با افزایش ارزش سهم‌ها در پرتفوهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری و فاصله گرفتن ارزش بازاری این سهم با ارزش ذاتی آنها شاهد افزایش عرضه‌ها در این گروه‌ها و نمادها بودهایم که کاملا منطقی است.
اما متاسفانه افراد تازه‌وارد به بازار این‌طور گمان می‌کنند که باید حتما سهم‌ها با صف‌های خرید سنگین و ممتد همراه باشند و تحمل متعادل شدن بازار را ندارند. از این‌رو به سرعت واکنش‌های هیجانی را از خود به نمایش می‌گذارند. شاخص نیز با تمام اتفاقات بالا به مرز روانی یک میلیونی خود نزدیک شده است که قطعا این امر یکی دیگر از دلایل افزایش عرضه‌ها در بازار بوده است. در روزهای آتی با دست به دست شدن قیمت‌ها و کاهش فشار عرضه در بازار در صورت ادامه ورود نقدینگی همچون روزهای قبل انتظار داریم شاخص به آرامی از این مرز روانی عبور کند و پس از تثبیت در محدوده‌های بالاتر از یک میلیون مجددا با افزایش تقاضا در بازار می‌توان اهداف بالاتر را برای شاخص متصور بود اما در صورتی‌که ورود نقدینگی در این سطوح روند کاهش به خود بگیرد، احتمالا شاخص نیازمند زمان بیشتری برای عبور از این محدوده است.
مقاومتی ساخته و پرداخته ذهن
حمیدرضا مهرآور: مقاومت روی کانال یک میلیون واحد ساخته و پرداخته ذهن است که در بازار سرمایه ایران مبنای علمی ندارد. به‌طور طبیعی روند پرشتاب شاخص بورس نیاز به اصلاح دارد که در کوتاه‌مدت تجربه خواهد شد. این اصلاح می‌تواند بر روی کانال یک میلیون واحد یا بعد از عبور از این کانال رخ دهد. بازار سهام به‌دلیل روند پرشتاب شاخص بورس که اخیرا با آن مواجه هستیم و نیز افزایش شدید قیمت‌ها نیازمند استراحت کوتاه‌مدتی است که حتما اتفاق خواهد افتاد اما زمان این اصلاح را نمی‌توان به‌طور دقیق اعلام کرد.
مقاومت روانی ابرکانال جدید
علیرضا تاجبر: همان‌طور که انتظار می‌رفت شاخص کل بورس تهران دیروز موفق به عبور از سد یک میلیون واحد نشد. در واقع مقاومت شاخص در عدد یک میلیون صرفا یک مقاومت روانی مرتبط به قاعده اعداد رند بوده و شرایط فعلی بازار و ورود بیش از پیش نقدینگی، موید عبور از این مقاومت است. البته در این برهه شاهد افزایش حجم معاملات و تغییر سهامداری خواهیم بود که منجر به کاهش شیب صعودی بازار می‌شود.
دو هفته سرنوشت‌ساز برای بورس تهران
حسام حسینی: در 2 سال اخیر با رشد اعجاب‌انگیر حدود هزار درصدی شاخص بورس و همچنین کسب بازده دلاری 300درصد، شاهد هجوم عموم مردم به بازار سرمایه هستیم. این رفتار به وضوح تداعی‌کننده هجوم عموم مردم در چرخه‌های حباب کلاسیک است، لذا روزهای شیرین و صعودهای پی‌درپی و بدون استراحت، لاجرم با ریزش‌های عمیقی در پایان این رشد قابل‌توجه و حباب کلاسیک پیش‌بینی می‌شود. در مقطع فعلی که شاخص کل با سقف روانی یک میلیون روبه‌رو است و دو موضوع می‌تواند برای تداوم یا عدم تداوم رشدهای اخیر و عبور از یک میلیون واحد مهم باشد.
مورد اول، میزان ثروت به ارزش روز تعدیل‌شده با شاخص، برای پول‌های وارد شده به بازار سرمایه است. در 2 سال اخیر اگرچه عدد اسمی ورود پول بیش از 70 هزار میلیارد تومان است اما تعدیل ارقام ورودی روزانه با رشد شاخص در مقاطع مختلف این دو سال حکایت از یک گلوله برفی 200 هزار میلیارد تومانی دارد. این گلوله برفی که به تناسب شتاب بیشتر قیمت‌ها با سرعت بیشتری نیز بزرگ‌تر می‌شود، در روزهای متلاطم باید با تزریق‌های بسیار بزرگ‌تری برای حفظ خودش پایدار بماند. حال آنکه متوسط ورود پول در روزهای اخیر حدود 2 هزار میلیارد تومان یعنی تنها یک درصد این گلوله برفی است. مورد دیگر، تامین مالی دولت و همچنین چشم‌انداز فروشندگان سهام عدالت در ماه‌های پیشرو است. ثروت روز دارندگان سهام عدالت بیش از 400 هزار میلیارد تومان است و به گفته وزیر اقتصاد بیش از 90درصد متقاضیان تاکنون روش مستقیم را انتخاب کرده‌اند. در واقع بخش قابل‌توجهی از این اشخاص با توجه به سطح درآمدی پایین احتمالا فروشندگان بالقوه ماه‌های آینده باشند. از سوی دیگر خود دولت جهت تامین مالی هزار تریلیونی از بازار اعلام آمادگی کرده است. پر واضح است اگرچه در دو سال اخیر بیش از 70 هزار میلیارد نقدینگی به بازار سرمایه سرازیر شده اما قیمت‌های فعلی و همچنین فروشندگان بالقوه ماه‌های آتی به نوعی یک عدم تعادل بین قدرت خریداران و فروشندگان را ترسیم می‌کند. در پایان، این 2 هفته باقی‌مانده تا انتهای اردیبهشت و میزان توفیقات دولت در فروش ETF مالی بسیار حائز اهمیت است چراکه در صورت عدم‌فروش و اقبال مناسب از این ETF، سهام موجود در این صندوق به‌صورت مستقیم در بازار عرضه خواهد شد که به معنی وجود یک عرضه بسیار قابل‌توجه جهت پاسخ‌دادن به تقاضا است.
عبور از یک میلیون
مهدی کباری: شاخص بورس از کانال یک میلیون واحد عبور می‌کند اما به‌نظر می‌رسد در کوتاه‌مدت اصلاحی را تجربه خواهد کرد. حجم خریدار و نقدینگی که وارد بازار شده خیلی از مقاومت‌ها را شکسته است و اگر قرار باشد شاخص بورس مقاومتی را بر روی کانال یک میلیون واحد داشته باشد، به‌دلیل ورود حجم گسترده نقدینگی به بازار کوتاه‌مدت خواهد بود.
عوامل تشدید رفتار هیجانی بورس‌بازان
نوید قدوسی: عوامل مختلفی مانند شناسایی سود بعد از رشد چشمگیر اخیر شاخص و نزدیک شدن به کانال یک میلیونی واحد به‌عنوان یک مقاومت مهم دیروز بر معاملات سهام اثر گذاشت. در این میان انتشار اخبار و سخنانی مبنی بر احتمال اصلاح خود به ایجاد جو روانی در بین سهامداران دامن زده است. در واقع اگر هم قرار بود فشار فروش در بازار رخ ندهد، به‌دلیل صحبت‌های مطرح شده شاهد افزایش عرضه در معاملات بازار خواهیم بود. در این میان ضعف زیرساخت معاملاتی و سایت شرکت بورس به سبب نشان دادن قیمت‌های متفاوت نیز رفتارهای هیجانی را تشدید کرده است. با وجود این راهی تا کانال یک میلیون واحد باقی نمانده و شاخص به‌راحتی از این کانال عبور خواهد کرد که در این مسیر خبرهایی همچون کاهش نرخ سود بین بانکی می‌تواند در نقش محرک ظاهر شود.
واکنش هیجانی آماتورها به مرز یک میلیون
پشوتن مشهوری‌نژاد: درحال‌حاضر شاخص سهام تنها 2 درصد تا فتح یک ابرکانال جدید فاصله دارد. در این میان اما با وجود اینکه سقف تکنیکال شاخص نیز روی یک میلیون و 200 هزار واحد قرار دارد، اما واکنش روانی کوتاه‌مدت از جانب آماتورها و تازه‌واردها سبب تشدید عرضه‌ها طی معاملات روز گذشته شد که انتظار می‌رود به‌زودی فروکش کند. در عین حال باید توصیه کرد تا معامله‌گران از رفتارهای هیجانی پرهیز کنند چراکه در این مواقع تنها تازه‌واردها و کم‌تجربه‌ها هستند که سهام خود را می‌فروشند و هیچ معامله‌گر حرفه‌ای چنین خطایی را مرتکب نمی‌شود.
نیاز بازار سهام به استراحت شاخص
حمیدمرتضی کوشکی: تداوم رشد ارزش معاملات در کنار رشد شاخص بورس از محدوده 500 هزار واحد تا محدوده 995 هزار واحد حکایت از این دارد که هرگونه تحرکات منفی در زیر مقدار یک میلیون واحد کاملا منطقی است، چراکه چنین سطحی از نظر روانی بار سنگینی دارد و امکان شکست آن نیز با توجه به سیاست‌های دولت محتمل خواهد بود. اینکه دیروز ما شاهد یک روز منفی بودیم کاملا منطقی بوده و شاید بشود گفت اصلا نیاز بوده است.
