کرونا ویروس و لزوم بازنگری در مجامع عمومی سالانه
در این میان بنگاه‌های اقتصادی به‌دلیل قوانین و مقررات متعدد و بسیار با چالش‌های زیادی نیز روبه‌رو هستند. یکی از مواردی که در حوزه شرکت‌ها و راهبری آنها مطرح بوده و اهمیت بسزایی دارد، برگزاری مجامع سالانه شرکت‌ها است. با توجه به پیش‌بینی‌های صورت گرفته توسط پزشکان و محققان، امکان رخت بربستن ویروس کووید-۱۹ آسان نبوده و زمانبر است. از طرفی مجامع بسیاری از شرکت‌ها با توجه به سال مالی آنها و برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در اوایل سال جدید باید برگزار شود. سوال مهم این است که با توجه به شرایط جدید برگزاری مجامع عمومی که به‌طور معمول با حضور سهامداران و سایر ارکان شرکت صورت می‌گیرد به شکل گذشته مقدور است؟ آیا باید در شکل برگزاری مجامع تغییر حاصل شود یا به تعویق بیفتد؟
در پاسخ به این سوالات نگاهی به رفتار نهادهای ناظر کشورهای مختلف می‌تواند تا حدودی منجر به اخذ تصمیم مناسب شود. در این رابطه کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا به‌دنبال بررسی این مورد بوده است که با هماهنگی بین شرکت‌ها و سهامداران تاریخ برگزاری یا مکان آن را تغییر دهند. راهکار دیگر امکان برگزاری جلسه مجمع عمومی سالانه شرکت‌ها به‌طور «مجازی» یا «ترکیبی» است که در ادامه تشریح می‌شود.
۱-تغییر در زمان و مکان برگزاری مجامع
در پاسخ به تعداد روزافزون شرکت‌هایی که به‌دنبال تعدیل برنامه‌های مجمع عمومی سالانه خود بوده‌اند، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا اعلام کرد شرکت‌هایی که قبلا آگهی خود را برای برگزاری مجمع سالانه ارسال کرده‌اند، می‌توانند بدون نیاز به ارسال نامه مجدد به سهامداران، تاریخ، زمان یا مکان جلسه خود را تغییر داده و اقدامات زیر را انجام دهند:
۱-تهیه بیانیه تغییر زمان یا مکان
۲-ارسال اطلاعیه مرتبط با تغییر زمان و مکان برگزاری در سایت ادگار
علاوه بر موارد فوق، SEC پیشنهاد می‌کند به شرکت‌هایی که تاکنون اطلاعیه و نامه‌ای برای برگزاری نفرستاده‌اند به تجدیدنظر و ارزیابی مجدد در زمان و مکان برگزاری مجمع عمومی و امکان برگزاری آن بپردازند و اینکه آیا ضرورت دارد برآورد مجدد در این رابطه داشته باشند یا خیر.
۲- برگزاری مجامع به‌صورت «مجازی» و «ترکیبی»
کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا در اقدامی دیگر به تهیه دستورالعملی پرداخته است که امکان برگزاری مجامع شرکت‌ها را به‌صورت مجازی یا ترکیبی مهیا می‌کند. از نظر آنها جلساتی که فقط از طریق ارتباط از راه دور صورت می‌گیرد، جلسات «صرفا مجازی» گفته می‌شود. جلساتی نیز که هم از طریق ارتباط از راه دور و هم حضور فیزیکی صورت می‌گیرد، جلسات ترکیبی نامیده می‌شود. درخصوص مجامع صرفا مجازی، SEC تاکید دارد که شرکت‌ها باید به امکانات لجستیکی سهامداران و وسایل ارتباطی آنها نیز توجه داشته باشند و اطمینان یابند که امکان استفاده برای تمام آنها وجود دارد.
۳- ارائه پیشنهادات سهامداران
با توجه به محدودیت‌های سفر و سایر مشکلات متعدد دیگر که به اجبار در اثر ویروس جدید اعمال شده است، SEC شرکت‌ها را تشویق کرد تا در حد مجاز طبق قوانین ایالتی، از طریق وسایل ارتباطی و سایر روش‌ها رای سهامداران به شکل مناسب گرفته شده و پیشنهادات و انتقادات خود را بدهند.
درخصوص موارد فوق، در کانادا نیز دستورالعملی مشابه دستورالعمل SEC توسط بورس اوراق بهادار این کشور تهیه و ابلاغ شده است.
۴-ویروس کرونا و محیط ایران
صرف‌نظر از ورود بدون دعوت ویروس کووید-۱۹، با نگاهی گذرا به دستورالعمل‌های موجود در محیط ایران، می‌توان دریافت که از منظر قوانین و مقررات، راهکار مشخص و مشابه کمیسیون بورس و اوراق بهادار وجود دارد هرچند که تاکنون اجرای آن با کمی اهمال همراه بوده است. مطابق ماده ۳۰ دستورالعمل حاکمیت شرکتی سازمان بورس و اوراق بهادار(۱۳۹۷) «شرکت باید با تایید سازمان امکان حضور در مجامع عمومی شرکت و اعمال حق رای را به طریق الکترونیکی فراهم آورد.»
نکته مهم درخصوص دستورالعمل فوق، نبود زیرساخت‌های کافی و مناسب برای شرکت‌ها و سهامداران است. متاسفانه بسیاری از افراد و حتی شرکت‌ها توان استفاده از این امکان را ندارند تا مانند رویه SEC مجامع به‌صورت مجازی و از راه دور عمل شود. اگرچه این موضوع می‌تواند عاملی برای افزایش انگیزه شرکت‌ها و حرکت آنها به سمت مسیرهای جدید و الکترونیکی شدن مجامع و برخی جلسات باشد، با این وجود در این برهه راهکار سهل و ممکن به حساب نمی‌آید.
به‌عنوان راهکار دیگر و با توجه به واقعیت موجود، پیشنهاد می‌شود مانند نحوه عمل دیگر کشورها، برگزاری جلسات و مجامع با تاخیر در زمان برگزاری و تعویق آنها صورت بگیرد چرا که حضور در مجامع مانند سنوات گذشته و اجتماع افراد مخاطرات بسیاری به همراه دارد. تعویق مجامع شرکت‌ها و تغییر زمان برگزاری آنها با ایجاد هماهنگی بین ارکان راهبری شرکت و مقام ناظر به‌خصوص در شرکت‌های ثبت شده در بازار سرمایه می‌تواند صورت بگیرد. اگرچه این امر ضرورت دارد که به موقع و در زمان مناسب انجام شود.
