تازه‌ترین رویدادهای نمادهای پرریسک فرابورسی بررسی شد
ماجرای یک انحلال اختیاری در بازار پایه
نماد شرکت «سولیران» (فسلیر) بیش از ۶ ماه است که بسته شده و برای چندمین بار آگهی ادامه تعلیق آن سه‌شنبه گذشته روی کدال منتشر شد. این شرکت که در سال ۱۳۴۳ در زمینی ۲۰ هکتاری در جاده (قدیم) کرج تاسیس شد، سال‌ها به‌عنوان بزرگ‌ترین سازنده سازه‌های فلزی سبک و سنگین و به‌ویژه سوله در ایران (و حتی مدتی در خاورمیانه) بود. اما به تدریج با رشد و ارتقای فناوری سازه‌های فلزی، کارگاه‌ها و کارخانه‌های فراوانی به‌عنوان رقیب این شرکت به میدان آمدند که مدیریت دولتی فسلیر نتوانست به موقع خود را با شرایط جدید تطبیق دهد. وضعیت به‌گونه‌ای شد که بزرگ‌ترین شرکت خاورمیانه در دهه‌های قبل، در ابتدای دهه ۹۰ شمسی به کمتر از یک درصد سهم بازار سازه‌های فلزی قانع بود تا با تمام ظرفیت کار کند، اما باز هم نمی‌توانست از عهده آن برآید. اگر این نکته را هم در نظر بگیریم که حجم عملیات عمرانی سازمان تامین اجتماعی و شرکت‌های زیرمجموعه‌اش به تنهایی تکافوی چند برابر ظرفیت این شرکت را می‌داد، متوجه خواهیم شد که اراده یا توانی برای ایجاد هم‌افزایی با سازمان مزبور در این شرکت وجود نداشت. مدیران این شرکت تا یکی دو سال پیش، حتی روی خوشی به حضور سهامداران در مجامع هم نشان نداده و بارها سهامداران را در روز مجمع به شرکت راه نمی‌دادند. برای این کار هم به قانون تجارت استناد می‌کردند که سهامدار باید روزهای قبل از برگزاری مجمع، برگه ورود دریافت کند. گرچه استناد به قانون تجارت از لحاظ ظاهری اشکالی نداشت اما سال‌هاست که به‌صورت عرفی چنین تشریفاتی کنار گذاشته شده و هیچ شرکتی به این شکل با سهامدار برخورد نمی‌کند، به ویژه آنکه برای رفت و آمد به سولیران و دریافت برگه ورود، نزدیک‌ترین سهامداران یعنی پایتخت‌نشینان هم باید حداقل یک نصف روز وقت خود را صرف کنند. البته با شکایت سهامداران به نماینده سازمان بورس و تذکر وی به مدیران شرکت، مدتی است این مشکل حل شده است. مجمع فوق‌العاده فسلیر در اول آبان‌ماه سال گذشته برای بررسی وضعیت شمولیت ماده ۱۴۱ قانون تجارت و تصمیم درباره ادامه کار شرکت تشکیل شد. در این جلسه مطرح شد هیات مدیره تقاضای انحلال شرکت را دارند، ولی نماینده سازمان بورس در آن جلسه به ماده‌ای از اساس‌نامه شرکت اشاره کرد که طبق آن باید هیات‌مدیره گزارشی درباره دلایل تصمیم انحلال ارائه دهند. قرار شد تا آماده شدن این گزارش جلسه مجمع با تنفس دو هفته‌ای دوباره برگزار شود، ولی پس از چندبار تنفس که مجمع فوق‌العاده را تا نیمه آذرماه به درازا کشاند، ظاهرا گزارش انحلال آماده نشد و در آخرین جلسه فوق‌العاده با نظر سهامدار عمده، مقرر شد اجازه فروش برخی از دارایی‌های مازاد شرکت به هیات‌مدیره داده شود تا با وجه آن نسبت به اصلاح ساختار مالی یعنی عمدتا تسویه بدهی‌های شرکت اقدام شود. در نامه شفاف‌سازی که از سوی سهامدار عمده (شستا) در آخرین روزهای سال گذشته روی کدال قرار گرفت، به این نظر حسابرس شرکت اشاره شده بود که استاندارد حسابرسی مشخصی برای گزارش انحلال وجود ندارد که براساس آن حسابرس نظر بدهد. شاید همین نظر حسابرس دستاویزی برای تاخیر در تهیه این گزارش بوده، اگرچه در همین نامه اشاره شد که گزارش انحلال تهیه و به حسابرس برای اظهار نظر داده شده است. فسلیر زیرمجموعه «سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی» (شستا) است که هفته پیش خبر عرضه اولیه دقیقه نودی‌اش، تاثیر زیادی بر معاملات بازار گذاشت و هسته‌های معاملاتی بورس و فرابورس را درگیر خود کرد. یکی از مدیران شستا مدتی پیش در مصاحبه‌ای گفت که از چندصد شرکت شستا همگی سودده شده‌اند و تنها تعداد انگشت‌شماری زیان‌ده باقی مانده‌اند که درمورد آنها تصمیم مناسب گرفته خواهد شد. احتمالا یکی از آن شرکت‌های انگشت‌شمار همین سولیران است که تصمیم به انحلال آن گرفته‌اند. براساس صورت‌های مالی حسابرسی نشده دوره ۹ ماهه منتهی به پایان آذرماه، سولیران بیش از (۲۳۸) تومان زیان انباشته به‌ازای هر سهم دارد. با توجه به موارد مشابه قبلی بعید به نظر می‌رسد نماد این شرکت در بازارپایه باز شود، مگر آنکه انحلال آن منتفی شود.
بازارپایه هفته گذشته یک میهمان جدید داشت. «توسعه بین‌المللی صنعت گردشگری پدیده شاندیز» با نماد گتوشا در تابلوی نارنجی بازارپایه درج شد و همزمان اطلاعیه‌های مالی آن روی کدال قرار گرفت. پدیده شاندیز یکی از پرحاشیه‌ترین شرکت‌های دهه اخیر ایران لقب گرفت که بیشتر فعالان اقتصادی درباره آن کم و بیش اطلاعاتی دارند. البته شرکتی که سهام آن به نام پدیده شاندیز و با تبلیغات فراوان تلویزیونی به مردم عادی فروخته شد گتوشا نبود، بلکه یکی از زیرمجموعه‌های گتوشا به نام شرکت سهامی خاص «ابنیه و ساختمان پدیده شاندیز» بود. اولین تخلف در این زمینه فروش سهام یک شرکت سهامی خاص به عموم بود که در بلبشوی مدیریتی دولت وقت، کسی معترض آن نشد. سهام چند صد تومانی عرضه‌شده به تدریج و با گذشت چند سال به رقم ۱۲ هزارتومان رسید و در همین اثنی نهادهای نظارتی حساس شده و محدودیت‌هایی را در خرید و فروش سهام ایجاد کردند. پس از آن هم برای مسوولان این پروژه بزرگ پرونده‌ای تشکیل شد که نهایتا رای قطعی دادگاه آن در سال گذشته صادر شد. براساس رای دادگاه بخشی از زیان سهامداران ابنیه با اختصاص سهام هلدینگ بالاسری یعنی گتوشا که متعلق به بنیان‌گذار مجموعه پدیده بود جبران شد. در واقع سهامداران ابنیه، سهامدار گتوشا هم شدند که ممکن است از منتظران برای فروش سهام خود همزمان با بازگشایی نماد باشند. سهام زیرمجموعه گتوشا که به‌طور خلاصه «ابنیه» نامیده می‌شود، چند سالی است که در سامانه‌ای که یکی از زیرمجموعه‌های گتوشا طراحی کرده، معامله می‌شود. برای شروع معاملات گتوشا باید منتظر تصمیم فرابورس در گشایش نماد ماند. مدیرعامل گتوشا هم اخیرا به یکی از فعالان بورس سپرده شد که سابقه مدیریت در برخی از کارگزاری‌ها و شرکت‌های حقوقی را در پرونده خود دارد. «بانک صادرات» (وبصادر) و «موسسه مالی اعتباری ملل» (وملل) هم از طلبکاران پروژه‌های پدیده شاندیز بودند که براساس حکم دادگاه به‌جای طلبشان، سهامدار گتوشا شدند. برای آنکه حضور بانک‌ها در مدیریت مجموعه گتوشا مغایرتی با قانون عدم بنگاهداری بانک‌ها نداشته باشد، ظاهرا مصوبه‌ای در جلسه سران سه قوه برای مستثنی کردن این مورد به تصویب رسید. گفته می‌شود فرابورس برای بازگشایی منصفانه نماد گتوشا از برخی از نهادهای مالی بازار سرمایه خواسته است، گزارشی از ارزش این نماد تهیه کنند که در صورت صحت راه حل خوبی برای کشف قیمت مناسب نمادهای بازار پایه است.
نماد توسعه مربوط به «موسسه اعتباری توسعه» پس از پنج سال که بدون وقفه باز بود و به‌جز در مواقع تغییرات بازار توافقی (پایه) برای هیچ رویداد شرکتی یا مجمعی بسته نشده بود، روز یکشنبه متوقف شد و تمام معاملات حدود ۲ میلیونی آن باطل شد. استناد ناظر برای تعلیق نماد هم، بند هفتم از ماده ۱۳ «دستورالعمل معاملات فرابورس» است که مدتی است تقریبا برای تعلیق همه نمادهای فرابورسی به‌کار می‌رود. در این بند به سه دلیل برای تعلیق نماد اشاره شده که از جمله «ظن دستکاری در قیمت» است که با توجه به دامنه نوسان یک درصدی بعید است مصداقی داشته باشد. دو بند دیگر این ماده «ظن تغییر مدیریت کنترلی» و «نیاز به بررسی وضعیت شفافیت اطلاعاتی ناشر » است که با توجه به تعیین هیات سرپرستی برای تعیین تکلیف موسسه در سال گذشته، احتمال دومی بیشتر است. تعلیق نماد حداکثر تا ششم اردیبهشت ادامه دارد، مگر آنکه دوباره تمدید شود.
«بانک گردشگری» (وگردش) اخیرا خبرهایی از فروش بخشی از دارایی‌های تملیکی و سرمایه‌گذاری‌هایش را منتشر کرد. از جمله ساختمانی در خیابان وزرای تهران را که سال گذشته در ازای طلب مشتریانش تملیک کرده بود، با سود ۷۰ میلیارد تومانی به‌صورت نقد و اقساط به فروش رساند. همچنین نامه دیگری درباره فروش یکی از سرمایه‌گذاری‌های این بانک با سود ۱۲۰۰ میلیارد تومانی منتشر شد. البته این دارایی در سال ۹۶ هم یک بار فروخته شده بود و پس از حدود سه سال و ناتوانی خریدار از پرداخت اقساط، در اسفند پارسال معامله فسخ (اقاله) و به شرکت دیگری فروخته شد. بدیهی است با توجه به موج تورمی یکی، دو سال اخیر و رشد قیمت کارشناسی این سرمایه‌گذاری، سود قابل توجهی شناسایی شد. باید ببینیم فروش این دارایی تا پیش از موج تورمی (احتمالی) بعدی به نتیجه می‌رسد یا خیر که البته در هر دو حالت، صورت‌های مالی این بانک را زینت خواهد داد.
در روزهایی که گونه جدید ویروس کرونا برگزاری مجامع شرکت‌های بورسی را با محدودیت مواجه کرده است، «گسترش صنایع پیام» (لپیام) توانست مجمع سالانه دوره منتهی به آذرماه ۱۳۹۷ خود را با یک‌سال تاخیر در روز نهم فروردین برگزار کند. یکی از محدودیت‌های اعلام شده برای برگزاری مجامع شرکت‌های بورسی حضور حداکثر ۱۵ نفر در مجمع است که این شرط احتمالا با هماهنگی سهامداران تامین شد. لپیام برای سال مالی مزبور، اضافه شدن حدود (۱۲) تومان زیان به‌صورت‌های مالی را مورد تایید قرار داد تا مجموع زیان انباشته‌اش به ازای هر سهم به بیش از (۴۰) تومان برسد. مدیران لپیام قصد داشتند مجمع منتهی به پایان آذر ۱۳۹۸ را در آخرین موعد مجاز یعنی روز ۳۱ فروردین برگزار کنند که چون صورت‌های مالی حسابرسی شده آماده نبود، آن را لغو کردند. با برگزاری این مجمع لپیام آماده ارتقا از بازار نارنجی به بازار زرد خواهد بود. براساس صورت‌های مالی حسابرسی نشده منتهی به پایان آذر ۱۳۹۸ به ازای هر سهم ۱۲۵ ریال سود شناسایی شده که عمدتا ناشی از فروش سرمایه‌گذاری‌ها به‌صورت سهام در بورس بوده است. نماد لپیام پس از مجمع سالانه بازگشایی شد و با وجود دوبار کشف قیمت با رشد قیمتی حدود ۱۵ درصد و حجم حدود ۵/ ۱ میلیونی در بازگشایی دوم مورد تایید ناظر قرار نگرفت و نهایتا روز بعد با محدودیت نوسان بازگشایی شد. مدیران سازمان بورس دامنه بازگشایی نمادهای بازار پایه را که قبلا براساس یک توافق نانوشته کمتر از ۳۰ درصد بود، مدتی است به شدت محدود کرده و تنها به تغییرات تک‌رقمی و ترجیحا همان دامنه نوسان محدود روزانه رضایت می‌دهند.
نماد شرکت «مهندسی و ساختمان صنایع نفت» (شساخت) که از زیرمجموعه‌های «صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت» است، سه‌شنبه هفته گذشته در تابلوی زرد بازگشایی و در قیمت ۲۷۰۰ تومان ۷۵ میلیون سهم معامله شد. ناظر فرابورس که اخیرا در رشد قیمتی هنگام بازگشایی نمادهای بازارپایه تنها به رشدهای تک‌رقمی رضایت می‌داد، این کشف قیمت ۲۷ برابر قیمت اسمی را تایید کرد.
در نماد فنرژی مربوط به شرکت «گسترش صنایع انرژی آذرآب» شاهد تنزل از تابلوی زرد به نارنجی بودیم که به‌خاطر عدم اظهار نظر حسابرس نسبت به‌صورت‌های مالی دوره منتهی به پایان آذر ماه ۱۳۹۸ رخ داد. این صورت‌های مالی روز چهارشنبه دو هفته قبل روی کدال قرار گرفت و کمیته درج فرابورس در جلسه روز شنبه هفته قبل، تغییر تابلو را به تصویب رساند. فنرژی روز سوم اردیبهشت را برای برگزاری مجمع سالانه تعیین کرده است. پیش از این درباره فنرژی و شرکت بالاسری آن یعنی «صنایع آذرآب» (فاذر) گفته بودم.
artava@chmail.ir
