چرا نرخ سود اخزا افزایش یافت؟
الگوی پایان سال بازار بدهی
هر دو مرحله از این اوراق هم جزو اوراق با سررسید کوتاهمدت (زیر یکسال) بودند. نکته جالب توجهی که در روند بازدهی اوراق خزانه محسوس و قابل مشاهده است، افزایش آرام و تدریجی نرخها از روزهای پایانی بهمن به اینسو است. میانگین نرخ سود موثر اوراق خزانه که از اواخر شهریور امسال در کانال ۲۰ درصد قرار گرفته بود و در بازه چهارماهه بدون تغییر معنادار غالبا در همین محدوده نوسان میکرد، در سه هفته پایانی بهمن ماه (از هشتم تا بیست و هشتم) بهصورت مستمر در محدوده ۱۹ درصد قرار داشت. سپس از ۲۹ بهمن این نرخ دوباره وارد کانال ۲۰ درصد شد تا اینکه در پایان معاملات روز شنبه به عدد ۷/ ۲۰ درصد ارتقا یافت. به همین نسبت، کف و سقف نرخهای بازدهی هم افزایش داشت. برای مثال، در نوزدهم بهمن که میانگین نرخها به ۷/ ۱۹ درصد تنزل کرد، اعداد بازدهی اوراق خزانه در فرابورس بین ۱۷ تا ۲۰ درصد نوسان داشت. این محدوده در پایان معاملات شنبه - چنانکه در سطور بالا هم به آن اشاره شد - بین ۱۸ تا ۲۲ درصد بود. به نظر میرسد افزایش سطح عمومی نرخهای بازدهی در بین اوراق خزانه اسلامی نتیجه تشدید عرضه و عقبنشینی تقاضاست که خود را به شکل کاهش قیمت در اوراق و ارتقای سطح بازدهی نشان میدهد. معمولا در اواخر هر سال، بهدلیل نیاز سرمایهگذاران به نقدینگی، سمت عرضه بر قیمت اوراق سنگینی میکند و در نتیجه نرخهای بازدهی طی یک روند تدریجی شروع به رشد میکنند. سیر صعودی نرخ اوراق با درآمد ثابت طی معاملات اسفندماه با توجه به مختصات ارائه شده عرضه و تقاضا عموما یک پدیده طبیعی بهشمار میرود. در سال ۹۶ میانگین نرخ بازدهی اوراق از عدد ۲۰ درصد در ابتدای اسفند به کانال ۲۳ و حتی ۲۴ درصد هم رسید. سال گذشته نیز شاهد صعود تدریجی نرخها در اسفندماه بودیم. بهطوری که شاخص بازدهی در این بازار از ۲۱ درصد شروع کرد و تا ۲۳ درصد در اواخر اسفند پیش رفت. این روند تا آغاز سال بعد معمولا طی میشود و با افزایش نرخها، جذابیت خرید در بین سرمایهگذاران بزرگمقیاس یا اصطلاحا حقوقی بازار بیشتر شده و در نهایت نرخها به سمت پایین تعدیل میشوند. این روند در شرایطی رخ میدهد که انتظاری جهت تغییر سیاستهای پولی و کاهش یا افزایش نرخ سود سپردههای بانکی بهعنوان نرخ بازدهی بازار رقیب وجود نداشته باشد. در غیر این صورت، هر سیگنالی درخصوص تغییر نرخ سود بانکی (همچون سال ۹۶) میتواند نرخ اوراق خزانه را هم به تلاطم بیندازد. جالب است که الگوی تغییر مسیر سیاستهای پولی طی روزهای اخیر اوراق بدهی را در سطح جهان به تلاطم انداخته است. اوراق خزانه آمریکا هفته گذشته در پی کاهش اضطراری نرخ بهره دلار، با هجوم سرمایهها مواجه شدند و با افزایش رقابت خرید، نرخ بازدهی آنها تا سررسید به سطوح پایینی تنزل کرد.