پرش ۱۰ هزار واحدی بورس
انبوه پول‌های ریسک‌پذیر هر روز با اشتیاق و ولع بیشتری به فعالیت در بازار سهام می‌پردازند و به ازای هر سهم متقاضی قیمت‌های بالاتری هستند. در ابتدای هفته جاری که سهام بنگاه‌های بزرگ غالبا زیر فشار عرضه قرار گرفت، این فرضیه تقویت شد که احتمالا شیوع فزاینده ویروس کرونا به اقصی نقاط دنیا بازار جهانی را در بازگشایی هفتگی روز دوشنبه تحت‌الشعاع قرار دهد و سهام وابسته در بورس تهران که بخش عمده بار شاخص را بر دوش می‌کشند، در معرض عرضه‌های جدی‌تر بگذارد. با وجود این، دماسنج اصلی بورس تهران زیر سیطره گفتمان دارایی‌محوری از فضای کرونازده بازار جهانی راه خود را جدا کرد و دیروز هم ضمن جهشی ۱۰ کانالی به رکوردی تازه دست یافت. کمبود عرضه و تمایل فراگیر برای خرید سهام طی روز گذشته منجر به جهش ۵/ ۲ درصدی شاخص کل و ثبت رکورد ۴۳۸ هزار واحدی در کارنامه بورس شد. بازار زمین‌داران و املاک‌فروشان و ارزیابی‌های مرتبط با آن همچنان در بورس تهران داغ است و کمتر معامله‌گری در تصمیم‌گیری خود به متغیری چون سود آتی سهم اهمیت می‌دهد. در این میان، افزایش مستمر ورود اعضای جدید بورسی در کنار روند صعودی نرخ‌های ارز و رونق معاملات بورس‌کالا هم درحال ارسال سیگنال به خریداران بورسی است.
چرا صعود سهام به توازن رسید؟
در معاملات روز دوشنبه برخلاف انتظار بسیاری از معامله‌گران شاهد رشد متوازن شاخص‌های سهام بودیم. هم شاخص کل به رشد ۵/ ۲ درصدی دست یافت و هم نماگر هم‌وزن در ادامه پیشروی‌های تند و افسارگسیخته ۶/ ۲ درصد صعود کرد. این در حالی است که در اغلب جلسات معاملاتی اخیر شاهد رشد سریع‌تر نماگر هم‌وزن به دلیل مازاد تقاضا در سهام قریب به اتفاق شرکت‌های مستقل از تحولات بازار جهانی بودیم. اما معامله‌گران بورس تهران دیروز با وجود بازگشایی منفی بازارهای آسیایی و سقوط شاخص‌های سهام چین در اولین واکنش به انتشار مرگبار ویروس کرونا، بی‌آنکه تحولات بازار جهانی را جدی بگیرند، اقدام به خریدهای وسیع و قدرتمند در اغلب سهم‌ها کردند. در این موج افزایشی بزرگان کامودیتی‌محور بازار هم از زیر فشار تحولات جهانی مسیر خود را جدا کردند و همگام با سایر صنایع بورسی در رشد بازار سهیم شدند.
در این میان، سرایت امواج تجدید ارزیابی دارایی‌ها به غول‌های کالایی و به‌طور مشخص سهام شرکت ملی مس ایران (فملی) عامل مهمی بود که توزیع نقدینگی را از روز یکشنبه به نفع سهام سودمحور بازار تغییر داد و سبب شد تا بزرگان گروه فلزات اساسی یک‌بار دیگر در جذب سرمایه‌ها موفق عمل کنند. حتی شفاف‌سازی شرکت ملی مس ایران و عدم تصریح در مورد تجدید ارزیابی دارایی‌های خود که از روز یکشنبه در بازار شایع شد، نتوانست تغییری در مسیر تقاضا ایجاد کند. با سرایت گفتمان دارایی‌محوری به معاملات سهام کالایی، گروه فلزات طی روز گذشته عنوان بیشترین ارزش معاملات را در بین صنایع بورسی تصاحب کرد. میزان تقاضای بالقوه به حدی قوی است که هر شکلی از جریان اطلاعات حول تجدید ارزیابی‌ها را بدون توجه به درجه اعتبار و صحت پیشخور می‌کند. این موضوع در دو روز اخیر برای سهام شرکت‌هایی که تا به‌حال بر‌اساس سودآوری ارزیابی و معامله می‌شدند و نسبت‌های قیمت به درآمد پایینی دارند مطرح شده و کانون داغ معاملات را دستخوش تغییر کرده است. اگرچه فروشندگان در این گروه‌ها از هر فرصتی برای عرضه سهام خود استفاده می‌کنند، اما جذابیت خبر، مازاد تقاضا را برای این طیف از سهام به ارمغان آورد.
علاوه بر این، دیروز سیگنال دیگری هم از بیرون به بورس تهران ارسال شد که تقاضا در غول‌های کامودیتی‌محور را به واکنش واداشت. به عبارت دیگر، انتشار خبر رونق معاملات محصولات پایه در بورس‌کالا زمینه‌ای فراهم کرد که متقاضیان در گروه فلزات و به‌طور خاص در سهام فولادمبارکه اصفهان تحرکات بیشتری را صورت دهند و بیشترین حمایت از شاخص کل را رقم بزنند. استقرار نرخ دلار بازار آزاد در میانه کانال ۱۳ هزار تومانی و صعود نرخ نیمایی دلار به بالای ۱۲ هزار تومان در تلاقی با بهبود قیمت جهانی ورق‌های فولادی منجر به رشد تقاضا و ثبت رکورد جدید قیمتی برای محصولات فولادمبارکه شد. در مهم‌ترین معاملات بورس‌کالا طی روز گذشته هر تن ورق گرم B فولادمبارکه، به‌طور میانگین با قیمت ۵ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان معامله شد. این قیمت حدود ۳ درصد بالاتر از سقف قبلی قیمت این محصول در اردیبهشت ماه سال‌جاری به حساب می‌آید. همچنین هر تن ورق گرم C این شرکت که در اردیبهشت امسال بالاترین سطح قیمتی خود را (معادل ۹/ ۵ میلیون تومان) تجربه کرده بود طی روز گذشته به رکورد ۳/ ۶ میلیون تومان دست یافت.
اهمیت رکوردها در معاملات محصولات فولادی در شرایط نامطلوب بازار جهانی، نشانه این است که روند صعودی نرخ‌های ارز و مشخصا ورود دلار نیمایی به منطقه ۱۲ هزار تومان از سوی فعالان بازارهای رسمی و در اینجا بورس‌کالا پذیرفته شده است. از این‌رو، می‌تواند نه‌تنها برای گروه فلزات که برای ارزش تمامی سهم‌هایی که به نوعی با نرخ‌های ارز رابطه دارند حائز اهمیت جدی باشد. این موضوع به‌طور خاص برای بنگاه‌هایی مثل بانک‌ها که از دارایی‌های ارزی نسبی قابل‌توجهی برخوردارند هم احتمالا مورد توجه اهالی بورس تهران قرار دارد.
چهره دوگانه بازار جهانی
بسیاری از فعالان بورس تهران روز گذشته منتظر بازگشایی بازار جهانی بودند. جایی‌که نگاه‌ها همچنان به اقتصاد و آمار ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از شیوع گسترده ویروس کرونا دوخته شده است. مهم‌ترین اتفاق بازار جهانی در بازگشایی، پیوستن سرمایه‌گذاران چینی به معاملات پس از بازگشت از تعطیلات سال نو چینی بود. در بازگشایی این هفته، اولین واکنش بازارهای مالی به مرگ بیش از ۳۶۰ نفر بر اثر ابتلا به ویروس کرونا و اعمال محدودیت‌های دولتی و نهایی کاهش فعالیت‌های اقتصادی در چین، ثبت بزرگ‌ترین افت پنج سال اخیر، یعنی سقوط بیش از ۸ درصدی شاخص‌های سهام این کشور طی روز گذشته بود. تنها با اعمال محدودیت توسط دولت چین بر حجم فروش‌ها و منع باز شدن موقعیت‌هاى فروش جدید بود که این ریزش‌ها تا حدى کنترل شدند. در این میان، بلومبرگ خبر از کاهش ۲۰ درصدی تقاضای چین در بازار نفت داد.
سقوط سهام چین درحالی رقم خورد که در بازارهای کالایی شاهد رفتار متفاوتی با تقاضای قوی‌تر بودیم. قیمت فلزات رنگینی همچون مس و روی که تا انتهای هفته قبل ریزش‌های شدیدی را تجربه کرده بودند، رشد بیش از یک درصدی قیمت را در بازگشایی بازارهای آسیایی طی روز گذشته تجربه کردند و موقتا از کف‌های قیمتی فاصله گرفتند. نفت هم که ریزش ۱۳ درصدی را پس از بروز نگرانی از کرونا تجربه کرده بود، از سوی معامله‌گران چینی تحت فشار معناداری در روز گذشته قرار نگرفت تا به این ترتیب، از سوی کامودیتی‌ها شاهد تهدید جدی در بورس تهران نباشیم. با وجود این، افزایش ابتلا به این ویروس چینی در نقاط مختلف دنیا عملا سایر وجوه فعالیت‌های اقتصادی را تحت‌الشعاع قرار داد و به‌نظر می‌رسد تا برقراری آرامش توجه معامله‌گران بورس تهران به همان مساله تجدید ارزیابی‌ها معطوف بماند. نکته مهم در مورد سهام کامودیتی‌محور این است که پس از تجربه کف‌های قیمتی اخیر در بازار فلزات و فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی، دریافت هر پالس مثبت از بازار جهانی می‌تواند موج جدیدی از تقاضا در وابستگان بورسی در پی داشته باشد.
نبض پول‌های خرد در کجا می‌زد؟
با وجود تحرکات چشمگیر معامله‌گران بورسی در سهام گروه فلزات، عنوان بیشترین جذب پول‌های خرد در معاملات دیروز به سهام گروه پالایشی اختصاص یافت. فعالان حقیقی بورس تهران طی روز گذشته مالکیت ۵۰۰ میلیارد تومان از سهام را به نام خود تغییر دادند که سهم گروه پالایشی از این جابه‌جایی‌ها به بیش از ۷۰ میلیارد تومان رسید. سهام بانک‌ها و خودرویی‌ها با جذب ۶۰ میلیارد تومان تقاضای جدید از سوی فعالان خرد در رتبه‌های دوم و سوم این فهرست قرار گرفتند. فلزات اساسی با وجود وسعت تحرکات در جذب منابع خرد، حتی از گروه‌های کوچک‌تر همچون ساختمانی‌ها و گروه مهندسی(رمپنا) جا ماند و در نهایت رتبه ششم صنایع بورسی را از این منظر به دست آورد. در مقیاس شرکت‌ها هم، گروه مپنا، بانک تجارت و سایپا کانون‌های داغ جذب نقدینگی از سوی سرمایه‌گذاران حقیقی بودند. در بین بازگشایی‌های جالب‌توجه، سهام شرکت سیمان ایلام پس از ثبت افزایش سرمایه به جریان معاملات بازگشت و جهش ۳۶ درصدی قیمت را تجربه کرد. سهام گروه لاستیک‌سازان هم در این موج همه‌جانبه صعودی عنوان بیشترین رشد روزانه شاخص را به نام خود زدند. نکته‌ای که در پایان معاملات دیروز هم توجهات را به خود جلب کرد، مازاد قابل‌توجه تقاضا در بازار بود. هر چند در طول دادوستدهای دیروز حدود ۴ هزار میلیارد تومان سهم در سطح معاملات خرد دست به دست شد امابازهم ۶۱۵ میلیارد تومان تقاضا در پشت صف مجال خرید سهم را نیافت تا عملا نابرابری نیروها در بازار سهام ادامه یابد. به نظر می‌رسد ورود مستمر و چشمگیر سرمایه‌گذاران جدید که خود را در ارتش میلیونی عرضه اولیه اخیر نشان داد همچنان اولین قدرت تعیین‌کننده در معادلات کنونی بورس تهران است و برای اقامت ماندگار در بازار سرمایه منتظر عرضه سهام شرکت‌های بزرگ‌تر است.
