ثمره مالی و علمی «میدکو» در اقتصاد کشور
پس از یازده سال تقریبا عمده پروژه‌های شرکت به‌ثمر نشسته است و موعد برداشت میوه‌های سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده فرارسیده است. در این بین پشتوانه مالی که از سمت بانک پاسارگاد برای توسعه این هلدینگ به‌کار گرفته شد در شرایط کنونی می‌تواند اثرات آن را در این بانک به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم منعکس کند. بر این اساس به‌واسطه افزایش سودآوری شرکت‌های زیرمجموعه بانک (سهامدار هلدینگ) می‌توان انتظار انعکاس رشد سودآوری هلدینگ را در وضعیت مالی بانک پاسارگاد داشت و همچنین با به بهره‌داری رسیدن پروژه‌های هلدینگ صنعتی و معدنی خاورمیانه موعد بازپرداخت تسهیلات اخذشده در سال‌های گذشته به بانک نیز فرارسیده است که به تقویت بنیه مالی مجموعه مالی پاسارگاد کمک خواهد کرد.
سهم «میدکو» از تولید ناخالص داخلی
یکی از مشکلات عمده‌ای که اقتصاد ایران با آن مواجه است وابستگی شدید کیک اقتصاد به نفت و مشتقات نفتی است. توسعه معادن و فلزات یکی از مسیرهای مناسب برای کاهش وابستگی به نفت و افزایش تنوع در سبد تولید ناخالص داخلی بوده که طی سال‌های اخیر بر شتاب رشد آن نیز افزوده شده است. در این میان «میدکو» و گروه مالی پاسارگاد به‌عنوان بخش‌خصوصی در جهت افزایش سهم بخش معدن در تولید ناخالص داخلی کشور نقش مهمی را ایفا کرده‌اند. در مسیر کاهش وابستگی GDP کشور به نفت و تنوع سبد اقتصادی کشور، «میدکو» تا حدود یک درصد به تولید ناخالص داخلی کشور افزوده است. علاوه بر این با احتساب ظرفیت کامل فولاد و مس می‌توان گفت که میدکو می‌تواند ارزآوری حدود ۲ میلیارد دلاری را برای کشور داشته باشد.
اهمیت تنوع سبد اقتصادی کشور و خروج از اقتصاد تک‌بعدی با وابستگی شدید به نفت و مشتقات نفتی در شرایط کنونی بیش از همیشه مشخص می‌شود. تنوع سرمایه‌گذاری همیشه یک موضوع با اهمیت است که عدم توجه به آن می‌تواند ریسک زیادی را برای سرمایه‌گذار ایجاد کند. در اینجا نیز اگر اقتصاد کشور وابستگی زیادی به یک بخش داشته باشد آسیب‌پذیری بیشتری خواهد داشت. در این راستا حضور بخش‌خصوصی در مسیر توسعه سنگ‌آهن، فولاد، مس و زغال‌سنگ را باید به فال‌نیک گرفت. عمده پروژه‌های میدکو طی سال‌های اخیر به بهره‌برداری رسیده است و همچنان نیز انتظار برای به‌ثمر نشستن سایر طرح‌های این شرکت در سال‌جاری و سال آینده وجود دارد.
ابتکار جهانی میدکو در تولید مس
پروژه‌های میدکو عمدتا در استان کرمان متمرکز شده است اما در دیگر استان‌ها مانند همدان و خراسان‌جنوبی نیز برخی از پروژه‌های شرکت مشاهده می‌شود. «میدکو» ظرفیت تولید ۲/ ۴ میلیون تنی فولاد را داشته که سهم حدود ۱۱ درصدی از کل ظرفیت تولید فولاد کشور را به خود اختصاص داده است (براساس گزارش تفسیری منتهی به شهریور ۹۶ میدکو). این شرکت همچنین با ظرفیت تولید ۵/ ۷ میلیون گندله سنگ‌آهن و ۸ میلیون تن کنسانتره سنگ‌آهن جایگاه خود را در میان بزرگ‌ترین تولیدکنندگان زنجیره فولادی کشور تثبیت کرده و سهم حدود ۱۷ درصد از ظرفیت تولید این محصولات را به خود اختصاص داده است.
از ویژگی‌های مثبت «میدکو» می‌توان به تنوع سبد سرمایه‌گذاری در بخش معدن و فلزات اشاره کرد. بر این اساس علاوه بر زنجیره فولاد، حضور زغال‌سنگ، سلیس و همچنین مس در سبد محصولات صنعتی و معدنی خاورمیانه جالب توجه است. مسیر صعودی مبلغ فروش در عملکرد نیمه نخست منتهی به خرداد مس شهربابک و خبر از آغاز تولید این کارخانه در ماه‌های نخست سال‌جاری از نکات مثبتی بود که مدت‌ها سهامداران انتظار آن را می‌کشیدند. در فضایی که عمده تحلیلگران بازار جهانی فارغ از نوسانات کوتاه‌مدت آینده‌ای درخشان را برای فلز مس متصور هستند تولید ۵۰ هزار تن از این فلز سرخ در میدکو از نکات مثبت این مجموعه محسوب می‌شود. درخصوص بابک مس ایرانیان می‌توان موارد متعددی مطرح کرد. در جهت تکمیل زنجیره ارزش تولید لوله‌های مسی از کاتد تولیدی یکی از نکات مثبت این طرح است. یکی از موارد قابل‌توجه تولید کاتد مس برای اولین بار به روش تانک بیولیچینگ است.
به گفته مدیران هلدینگ روش جدید بایو تانک لیچینگ در مس شهربابک پس از تلاش ۵ ساله برای اولین بار در جهان توسط متخصصان ایرانی ابداع شده است. در این روش کوره ذوب از فرآیند تولید مس حذف و از باکتری غیرزیان‌آور به‌عنوان عامل کاتالیست و جداکننده مس از سنگ معدن استفاده می‌شود.
این روش انقلاب علمی در تولید مس و علاوه بر کاهش آلایندگی این صنعت، باعث صرفه‌جویی زیادی در مصرف آب و دیگر منابع انرژی در صنایع تولید کاتد مس خواهد شد. برای تولید هر تن کاتد مس در روش کوره‌های ریورب قدیمی تا حدود هزار مترمکعب گاز طبیعی مصرف می‌شود. در استفاده از کوره‌های فلش میزان انرژی مصرفی تا حدود ۲۲ گیگاژول کاهش می‌یابد و میزان گاز مصرفی به حدود ۶۰۰ مترمکعب در روز می‌رسد. در روش ابداعی میدکو که با پشتوانه مالی بانک پاسارگاد به ثمر نشسته است، مصرف انرژی به‌شدت کاهش می‌یابد.
برخی از موارد که نگرانی‌های امروز کشورهای پیشرفته از تولید گازهای گلخانه‌ای و کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی است گرچه در معضلات فراوان کنونی کشور به فراموشی سپرده شده است اما اثر سوء آن کاملا در بخش‌های مختلف مانند هدررفت سرمایه ملی و آلودگی هوا مشاهده می‌شود. این درحالی است که اگر قیمت انرژی در کشور واقعی بود و همچنین جرایم سنگین به منظور مقابله با آلودگی‌های محیط‌زیستی اعمال می‌شد، اهمیت راه‌اندازی پروژه‌هایی مانند مس شهر بابک با دانش روز جهان بیشتر مشخص می‌شد.
جای خالی بخش‌خصوصی در اقتصاد کشور
یکی از مواردی که کارشناسان اقتصادی از نبود آن در کشور به‌شدت ابراز نگرانی می‌کنند کمبود بخش‌خصوصی پویا و فعال است. بسیاری از شرکت‌های بزرگ و کوچک به‌خصوص در صنایع مادر مانند معدن و فلزات با سهامداری نهادهای عمومی و دولتی همراه هستند. گرچه این سهامداری برای عموم مردم می‌تواند نشان از حمایت و تسریع روند عملیات و بهره‌برداری از پروژه‌های شرکت باشد اما مقایسه آنها با واقعیت‌های موجود وضعیت متفاوتی را نشان می‌دهد. پروژه‌های «میدکو» را که با پشتوانه مالی بخش‌خصوصی در شرایط کنونی در اقتصاد کشور شکوفا شده است، می‌توان با طرح‌های و پروژه‌های بزرگی از بخش معدن، فلزات یا پتروشیمی‌ها مقایسه کرد.
رویه چندین و چند ساله عدم تکمیل پروژه‌هایی که رد پایی از بخش دولتی در آن دیده می‌شود را می‌توان با «میدکو» مقایسه کرد. هلدینگ صنعتی و معدنی خاورمیانه را می‌توان معیاری برای سنجش توان بخش‌خصوصی در برابر جبهه قدرتمند دولتی دانست. در این فضای رقابتی نابرابر که معمولا بخش دولتی از تمام ابزارهای مالی و فنی موجود نیز در ظاهر برخوردار است، اما می‌توان علت تاکید کارشناسان اقتصادی بر حضور حداکثری بخش‌خصوصی در اقتصاد را متوجه شد. بخش‌خصوصی به‌واسطه تعهدات و نیاز خود تلاش ویژه‌ای را برای انجام برنامه‌های خود در پیش می‌گیرد و این درحالی است که سستی بخش دولتی کاملا مشهود است.
از طرفی دو دوره تورمی شدید را «میدکو» در اقتصاد کشور از زمان تاسیس خود تجربه کرده است. برای فعالان اقتصادی که دستی بر تولید دارند دشواری راه‌اندازی طرح و پروژه‌های جدید در شرایط بی‌ثباتی اقتصادی کاملا مشخص است. نگه‌داشتن یک بنگاه در شرایط بی‌ثباتی خود هنر است، حالا فرض کنید پروژه‌هایی که به سرمایه‌گذاری عظیمی نیاز داشته‌اند و با رشد سرسام‌آور هزینه‌ها به‌دنبال کاهش شدید ارزش پول مواجه شدند چگونه طی این مدت به‌ثمر نشستند. در همین شرایط نیز که بخش دولتی در تنگنای کسری بودجه عمومی قرار داشت اما میدکو با پشتوانه مالی بخش‌خصوصی (بانک پاسارگاد) توانسته به اهداف خود برسد.
اثر مثبت «میدکو» در تولید ناخالص داخلی کشور و تمرکززدایی از اقتصاد کشور، اشتغال‌زایی و ایجاد حدود ۱۶۵۰۰ شغل، افزایش درآمدهای ارزی، توسعه و اتکا بر دانش فنی داخلی، انعکاس افزایش سودآوری هلدینگ ناشی از تکمیل پروژه‌ها، نمادی از توانایی بخش‌خصوصی حتی در توفان‌های سخت اقتصادی و اثرات مثبت آن بر سهام و سهامداران و بانک پاسارگاد از جمله این موارد است.
