در آیین گرامیداشت روز حسابدار عنوان شد
نقش «حسابرسی» در توسعه اقتصادی
در این مراسم سیدمحمد علوی دبیرکل جامعه حسابداران رسمی ایران، سعید جمشیدی‌فرد رئیس شورای‌عالی جامعه، عادل‌آذر رئیس دیوان محاسبات کشور، شاپور محمدی رئیس سازمان بورس و فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی به ارائه توضیحاتی درباره اهمیت نقش حسابدار و حسابرس پرداختند و یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها را مبارزه با فساد و ایجاد انضباط مالی برشمردند. به‌طوری‌که عنوان شد نظام حسابداری و حسابرسی یکی از ملزومات بی‌بدیل در حکمرانی مناسب و پادزهر فساد خواهد بود. امری که می‌تواند توسعه اقتصادی را در کشور به دنبال داشته باشد. همچنین در این مراسم به نقش حسابرسی مستقل و به‌کارگیری حسابرسی در تمام بخش‌های کشور تاکید شد که باید به‌عنوان یک ضرورت اجتماعی به آن توجه شود. در این راستا رئیس سازمان بورس نیز تقویت حرفه حسابداری را امری مهم و ضروری برای بازار سرمایه دانست و به نقش برجسته این گروه در ارائه اطلاعات به‌موقع در بازار سرمایه اشاره کرد.
در پایان این مراسم نیز از پیشکسوتان حرفه و خبرنگاران «دنیای‌اقتصاد» تقدیر و آیین سوگند حسابداران رسمی جدید نیز برگزار شد.
حسابداری و حسابرسی؛ پادزهر فساد
در این مراسم دبیرکل جامعه حسابداران رسمی ایران با اشاره به این مطلب که از تعداد ۵ میلیون دانشجوی کشور حدود ۱۰ درصد آنها در رشته حسابداری تحصیل می‌کنند، در مراسم یادشده اظهار کرد: رشته حسابداری پرشمار‌ترین تعداد دانشجویان کشور را تشکیل می‌دهد. این یک فرصت تاریخی و ظرفیت بی‌نظیری است که باید به‌کار گرفته شود و باید مانع هرز رفتن این سرمایه‌های انسانی شویم. سیدمحمد علوی بر این باور است که از این فرصت می‌توان در پاسداری از منافع عمومی و بسط انضباط مالی و مبارزه با فساد بهره گرفت و این هنر دولت در کشورهای پیشرفته است. وی با اشاره به این مطلب که درحال‌حاضر دو مشکل اصلی در حوزه مالی کشور وجود دارد تصریح کرد: نخست تنگنای مالی و وضعیت خاص اقتصادی ناشی از تحریم‌های ظالمانه و بعدی مبارزه با فساد است. خوشبختانه حرفه حسابداری و حسابرسی در کشور پتانسیل و ظرفیت‌های ناشناخته بسیاری برای کمک به رفع این معضلات دارد.
دبیرکل «جامعه» افزود: شواهد تجربی بیانگر آن است که در زمینه بودجه انقباضی و تنگنای مالی استفاده از توان و ظرفیت بخش‌خصوصی برای واگذاری بخشی از ماموریت‌های دولت می‌تواند بار و هزینه‌های دولت را کاهش بدهد و این آمادگی و ظرفیت در جامعه حسابداران رسمی ایران وجود دارد. وی تاکید کرد: جامعه حسابداران می‌تواند در زمینه ارائه خدمات تخصصی و حرفه‌ای و با هزینه‌های به مراتب پایین‌تر از بخش دولتی اقدام کند. درحال‌حاضر حدود۳۵۰۰ دستگاه دولتی و عمومی مکلف به ارائه صورت‌های مالی هستند در صورتی که هنوز مرجع حسابرسی و اظهارنظر حرفه‌ای نسبت به‌صورت‌های مالی آنها مشخص نشده است. وی با اشاره به پیشنهاد ارائه شده از طرف جامعه به دیوان محاسبات کشور برمبنای تجربیات جهانی و استفاده از ظرفیت تخصصی ارزان و در دسترس اعضای جامعه خاطرنشان کرد: پیشنهاد سال رونق تولید جامعه در پی فرمایشات مقام معظم رهبری به دولت برای انجام همزمان حسابرسی بیمه‌ای و حسابرسی مالیاتی و حسابرسی و بازرسی قانونی سالانه از واحدهای تولیدی، بازرگانی و خدماتی در راستای استقرار حکمرانی خوب و ایجاد رضایت مندی، وصول به موقع حقوق دولتی، ایجاد انضباط مالی، کاهش فساد و کاهش هزینه‌های دولت است. وی ادامه داد: این معجزه و قابلیت بخش‌خصوصی در این زمینه است که اغلب در کشورمان نادیده گرفته می‌شود.
دبیرکل جامعه حسابداران رسمی به دیگر مساله مطرح در این حوزه که مبارزه با فساد است اشاره کرد و افزود: موضوع مبارزه با فساد یک کار تخصصی و پیچیده است که مقررات‌گذاری، نهادسازی و مبارزه با آن برای حصول نتیجه حتما باید از سوی متخصصان با تجربه و کاربلد حسابداری و حسابرسی صورت گیرد.
وی یادآور شد: در کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته، نظام حسابداری و حسابرسی یکی از ملزومات بی‌بدیل حکمرانی خوب و پادزهر فساد محسوب می‌شود. علوی با اشاره به این مطلب که حرفه حسابداری و حسابرسی در کشور به‌دلیل اینکه بخش مقررات‌گذاری و سیاست‌گذاری آن تاکنون در اختیار دولت بوده عنوان کرد: با توجه به اتکای دولت به منابع حاصل از درآمدهای سرشار نفتی و شرایط همیشگی «حساس کنونی» تاکنون نیازمندی و استفاده موثر از آن را حس نکرده است. وی ادامه داد: درصورتی که در آموزه‌های فراوان دینی و فرهنگ غنی اسلامی به‌حساب و کتاب که اساس منظومه هستی و جهان غایی است توجه‌شده و حسابدار و حسابرس از صفات خود خداوند متعال شمرده شده است.
علوی درخصوص کم‌توجهی فراوانی که نسبت به حرفه حسابداری و حسابرسی در یک کشور اسلامی شده و حتی بخش فرهنگی کشور به‌رغم تلاش‌های صورت گرفته هم حاضر به ثبت روز حسابدار در تقویم رسمی کشور برای فرهنگ‌سازی و معرفی و نهادینه کردن موضوع حسابدهی، گزارش‌دهی و پاسخگویی در سطح ملی نشده است، تاکید کرد: روز جهانی مبارزه با فساد در تقویم ملی کشور جایگاهی حتی در حد حفظ ظاهر ندارد. در صورتی که حسابداری به‌عنوان یک نظام اطلاعاتی ابزاری برای اتخاذ تصمیمات آگاهانه است. دبیرکل «جامعه» گفت: امروزه تمام تصمیمات پیامد مالی برای مخاطبان دارد و توجه به بخش خرد مالی بیش از پیش احساس می‌شود. وی با اشاره به اینکه حسابرسی همچون نرم‌افزاری است که برای اجرای آن نیازمند سخت‌افزار هستیم خاطرنشان کرد: بدون وجود سخت‌افزار استفاده از نرم‌افزار جواب نمی‌دهد و دولت نقش اساسی در برقراری سخت‌افزار‌های لازم را ایفا می‌کند.
حسابرسی مستقل پروژه‌ای برای رفاه اجتماعی
رئیس شورای‌عالی جامعه حسابداران رسمی نیز با اشاره به دستاوردهای انتخاب اخیر در جامعه حسابداران رسمی، گرایش به کارگروهی و آغاز شکل‌گیری نهادهای انتخابی تصریح کرد: خروج از دسته‌بندی‌های نسبی و شخصی‌محوری برای سیاست‌گذاری مطلوب در جامعه رخ داد.
وی افزود: رویداد اخیر تمرینی بود برای نهادینه‌شدن شکل‌های نوین رقابتی در انتخابات، اینکه شکل‌ها و گروه‌ها هر چند با کمیت ناچیز و کم‌بضاعت به ساختارسازی و نظام‌دهی خود از طریق تبیین مرام و نشر اشتراکات و تمایزات توانستند این امر را محقق کنند. سعید جمشیدی‌فر معتقد است چنین تشکل‌هایی می‌تواند روابط اعضا با جامعه را منسجم کرده و مسیر ساختارمند منظمی برای ارتباط با ارکان جامعه از جمله تنها رکن مدنی یعنی «شورا» فراهم آورد. وی بر این باور است که با توجه به اهداف عالیه جامعه حسابداران رسمی ایران باید نماینده و خادم کل اعضای جامعه بود و اعتلای حرفه با گزارش صادقانه به انحصار و تعامل با تمامی مراجعی که به حرفه احترام می‌گذارند، رخ دهد. جمشیدی‌فر گفت: ارزش‌ها، باورها و برداشت‌ها را باید به‌گونه‌ای در چارچوب قوانین و مقررات به‌کار بست که در آینده بتوان بر مبنای آن تحلیل، توصیف و جمع‌بندی کرد. رئیس شورای‌عالی «جامعه» شرایط کلان اقتصاد را در بلندمدت نیازمند کاهش ریسک سیستماتیک، رشد سرمایه‌گذاری و تسهیل فرآیند تصمیم‌گیری دانست. وی هدف حسابرسی را اعتباردهی به صورت‌های مالی و شفاف‌سازی دانست و افزود: نقش حسابرسی علاوه بر اقتصاد، در زنجیره تامین رفاه اجتماعی نیز پررنگ است. وی ادامه داد: دو عامل «بهبود و ارتقای اخلاق عمومی در کسب‌وکار» و «افزایش کارآیی اقتصادی» به‌طور مستقیم در میزان رفاه مردم موثر است. به‌طوری‌که حسابرسی مستقل بخشی از پروژه عدالت اجتماعی و بهبود رفاه اقتصادی به‌شمار می‌رود. جمشیدی‌فر با تاکید بر این موضوع که الزام رشد و توسعه حسابرسی بسیار فراتر از درخواست‌های صنفی است، خاطرنشان کرد: باید به‌عنوان یک ضرورت اجتماعی به این توسعه توجه داشت زیرا برای اعمال سیاست‌های مستقل و عدالت اجتماعی و نظارت عمومی که اعتلای آن به‌طور کامل با مصالح کلان‌کشور و تحکیم پایه‌های مردم‌سالاری منطبق است، امری ضروری به نظر می‌رسد.
آرزوی کاهش ۵۰ درصدی پرونده‌ها
رئیس دیوان محاسبات، دیگر سخنران همایش روز ملی حسابدار با اشاره به لزوم اجرای اخلاق حرفه‌ای، آموزش مدیران، مشاوره، پیگیری و هدایتگری گفت: آرزوی من این است که تعداد پرونده‌های ورودی به دیوان محاسبات، ۵۰ درصد کاهش یابد. عادل‌آذر افزود: احساس می‌شود در کشور ما به لحاظ شفافیت، کاستی‌هایی هست و نیاز به مراقبت بیشتری وجود دارد اگرچه طی دهه اخیر، فعالیت‌های بی‌نظیری انجام شده که آثارش را می‌بینیم. رئیس دیوان محاسبات با تاکید بر لزوم ارتباط سیستمی بین واحدهای حسابداری و حسابرسی داخل دستگاه‌ها گفت: برخی دستگاه‌ها، حسابرسی داخلی ندارند که به آنها پیشنهاد می‌کنیم وظایف حسابرس داخلی را به ذی‌حسابان واگذار کنند و تقاضای ما این است که حسابرس، کنترل‌های داخلی را تقویت کند و ارتباط مستقیمی با دیوان محاسبات داشته باشد.
زیرا براساس قانون دیوان، یک حسابرس یا حتی حسابرس داخلی می‌تواند گزارش تخلف یا جرم را مستقیما به رئیس دیوان بدهد و رئیس دیوان نیز مکلف است گزارش یادشده را به هیات مستشاری بدهد و حلقه دادسرایی ندارد که این از ظرفیت‌های موجود ما است. آذر در ادامه با اشاره به تحولات گسترده بخش فناوری اطلاعات و هزینه‌های صرف‌شده در این راستا گفت: با وجود هزینه‌های هنگفتی که دستگاه‌های اجرایی صرف بخش فناوری اطلاعات خود کرده‌اند، هنوز دیوان محاسبات مجبور است به‌دلیل نحوه کار این دستگاه‌ها، اطلاعات را روی کاغذ و سی‌دی دریافت و رسیدگی کند. به عبارت دیگر، رای ما الکترونیکی است اما حسابرسان ما باید با کاغذ و سی‌دی کار کنند، بنابراین ما از دستگاه‌های اجرایی تقاضا می‌کنیم از سامانه‌های پیشرفته استفاده کنند، همان‌طور که ما خودمان را با سیستم‌ها تطبیق داده و ۱۰ درصد دستگاه‌هایمان را نیمه آنلاین کرده‌ایم.
نقش برجسته حسابداران
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز در همایش بزرگداشت روز حسابدار در جمع فعالان این حرفه درباره نقش حسابداران و حسابرسان حرفه‌ای و تاثیر فعالیت آنها بر بازار سرمایه گفت: براساس ماده (۲) قانون بازار اوراق بهادار، توسعه کارآ و شفاف مورد تاکید است که به‌طور قطع پایه اصلی شفافیت، حسابداران و حسابرسان هستند.
شاپور محمدی ادامه داد: با پیگیری‌های انجام شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار و اعمال جریمه‌ها مطابق قانون، امروز شاهد آن هستیم که ۹۱ درصد از شرکت‌های بورسی و غیربورسی به موقع اطلاعات صورت‌های مالی خود را افشا می‌کنند و ۸ درصد با تاخیر افشا می‌کنند و تنها یک درصد عدم افشا دارند که این نشان دهنده نقش حسابداران و مدیران مالی شرکت‌ها را نشان می‌دهد. وی بر این باور است که امروز اگر اطلاعات از زمان تهیه تا رسیدن به بورس به‌طور مستقیم در کدال به ثبت می‌رسد و مردم با شرایط یکسان از اخبار شرکت‌ها مطلع می‌شوند، به‌دلیل نقش برجسته حسابداران و حسابرسان است که بسیار قابل تقدیر است. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد: ۱۲ بار اعلام میزان تولید و فروش شرکت‌ها و افشای اطلاعات آنها به این شکل سبب شد که بالاترین میزان افشا را در دنیا از آن خود کنیم.
وی معتقد است که افشای به موقع به تنهایی کافی نیست و کیفیت افشا نیز بسیار حائز اهمیت است. محمدی از فعالان حرفه حسابداری خواستار شد تا در ارتقای کیفیت گزارشگری در بازار سرمایه کمک شایانی داشته باشند. وی افزود: حرفه حسابداری در حال تقویت شدن است و این امر برای بازار سرمایه بسیار مفید تلقی می‌شود. محمدی با درخواست از اهالی حرفه در ارائه پیشنهادها برای افزایش کیفیت در بازار سرمایه خواستار اجرای حاکمیت شرکتی شد و افزود: به‌طور حتم کنترل‌های داخلی به از بین بردن رانت‌های اطلاعاتی کمک شایانی می‌کند، حتی به مدیران بنگاه‌های اقتصادی به منظور از بین بردن خطاها و ناآگاهی‌ها از قوانین یاری می‌رساند و به آنها کمک می‌کند که بی‌دلیل جریمه نشوند. وی درباره بررسی و انتخاب حسابرسان معتمد بورس اظهار کرد: انتخاب حسابرسان معتمد بورس را تسهیل کردیم اما این به آن معنا نیست که به همه پاسخ مثبت دهیم. سوابق حرفه‌ای و مدرک تحصیلی آنها و ... از پارامترهای با اهمیت در شناسایی این حسابرسان است.
لزوم توجه بیشتر به نقش حرفه
وزیر امور اقتصادی و دارایی در مراسم گرامیداشت روز حسابدار با بیان اینکه همواره حلقه مفقوده‌ای در جامعه تخصصی حس می‌شد که این حلقه مفقوده، جایگاه جامعه حسابداران است، گفت: تاکنون به نقش جامعه حسابداران در شفافیت و پاسخگویی و سالم‌سازی و حکمرانی خوب توجه لازم نشده است و این درحالی است که حسابداران و حسابرسان نقش بسیار پراهمیتی در این حوزه‌ها دارند.
فرهاد دژپسند ادامه داد: هنگامی که از بروز نابسامانی‌ها و فسادهای مالی گزارش‌هایی داده می‌شود به این موضوع پی می‌بریم که این پدیده نامیمون به‌دلیل عدم توجه به جایگاه حسابداران در سلسله مراتب اداری است. وزیر اقتصاد با اشاره به اعتبار حسابداران گفت: در گزارش‌های حسابرسی اولین توجه ما به امضای آن است که براساس اعتبار آن حسابرس یا حسابدار گزارش موجود را بررسی می‌کنیم. باید حسابداران از چنان اعتباری برخوردار باشند که با دیدن امضای آنها تردیدی در آن گزارش نداشته باشیم. دژپسند با تاکید بر اینکه اولین لازمه این اعتبار، استقلال حرفه‌ای است گفت: استقلال حرفه‌ای لزوما مواجهه با دولتی‌ها و رقبا نیست؛ استقلال حرفه‌ای آن است که حسابداران و حسابرسان حرف حق را بگویند حتی اگر برخلاف منافع خود و هم‌صنفی‌های خود باشد. وی تاکید کرد: اگر این جامعه، خود را به منافع سیاسی گره بزنند به‌طور قطع این استقلال از بین خواهد رفت. وی با اشاره به لزوم حضور کمیته حسابرسی داخلی تاکید کرد: بنده می‌دانم وجود حسابرسی داخلی چطور می‌تواند معجزه‌ای در گزارشگری‌های مالی ایجاد کند؛ البته عده‌ای وجود کمیته‌های حسابرسی داخلی را رقیب کاری خود می‌دانند اما این کمیته می‌تواند بسترساز نقش حسابرسان و حسابداران در سایر دستگاه‌ها باشد. وی با بیان اینکه گزارشگری مالی را به‌عنوان اجزای اجتناب‌ناپذیر حکمرانی خوب می‌دانیم گفت: هر چند از برخی گزارش‌ها ابراز ناراحتی می‌کنیم اما این ناراحتی به عملکرد خودمان در دستگاه‌ها برمی‌گردد، نه عملکرد حسابداران و حسابرسان. دژپسند با تاکید بر لزوم تجهیز حرفه حسابداری به تکنولوژی روز گفت: دنیای امروز، دنیای سنتی نیست و از عصر الکترونیک عبور کرده و به هوشمند‌سازی سیستم‌ها رسیده است و در این مسیر، حرفه دانش‌بنیان حسابداری که خوشبختانه ضریب پذیرش فناوری در آن بالاست، باید به تکنولوژی روز دنیا مجهز شود.
