حق‌تقدم‌های سهام در نقش آپشن

گویی حق‌تقدم این سهم‌ها به اندازه ابزار مدرن «معاملات اختیار سهام» یا آپشن (Option) جذابیت دارد، معاملاتی که مدتی است در بورس ایران راه‌اندازی شده و البته تا کنون مورد استقبال چندانی قرار نگرفته است. در معاملات آپشن در واقع خریدار آینده سهم را خرید و فروش کرده و از سود آن که معمولا اهرمی است، بهره‌مند می‌شود. به‌نظر می‌رسد شرکت علاقه‌مندان به سهامداری (و نه سهام‌بازی) در بازی حق‌تقدم‌ها کمترین ریسک را داشته باشد، جایی که سهامداران با شناسایی سهام آینده‌دار، از فاصله قیمتی سهم و حق‌تقدم استفاده می‌کنند تا در قیمت مناسب‌تری مالک سهم شوند، هر چند مدت کوتاهی تا زمان ثبت افزایش سرمایه آن را در سبد خود ببینند. با این دیدگاه فعالان پرریسک باید به جای حق‌تقدم سراغ معاملات اختیار سهام بروند. دراین گزارش به وضعیت هفتگی افزایش سرمایه‌ها از مرحله صدور مجوز توسط سازمان بورس تا ثبت آن در اداره ثبت شرکت‌ها پرداخته می‌شود. حرف «ح» پس از نمادهای بورسی به معنی «حق‌‌تقدم» و حرف «ج» به معنی «سهام جایزه» است.

اوان ح: «مبین وان کیش» از زمان عرضه اولیه در فرابورس بازدهی فوق‌العاده‌ای به سهامداران خود داده که می‌توان علت آنرا به زمینه کاری اوان، یعنی خدمات ارزش افزوده ارتباطی و به‌ویژه تلفن همراه نسبت داد. اوان در اولین روز یکی از هفته‌های خرداد امسال، در مجمع سالانه‌اش ۳۵۹ ریال از سود ۷۱۸ ریالی خود را بین سهامداران تقسیم کرد و در آخرین روز کاری همان هفته دوباره سهامداران را به مجمع فوق‌العاده فراخواند. در این مجمع افزایش سرمایه ۱۰۰ درصدی از مطالبات و آورده نقدی تصویب شد تا سهامداران علاقه‌مند مبلغی را هم روی مطالبه سود سهام خود گذاشته و به‌صورت آورده نقدی به شرکت پس دهند. البته سهامدارانی که سود نقدی ۸۰ تومانی سال قبل را هنوز دریافت نکرده باشند، بدون آورده می‌توانند سهام جدید دریافت کنند. در واقع شرکت افزایش سرمایه را پس از مجمع سالانه منتهی به ۲۹/ ۱۲/ ۱۳۹۶ کلید زده بود که به درازا کشید. هدف از این افزایش سرمایه به‌طورکلی افزایش توان مالی شرکت اعلام شده اما عمدتا در راستای دو پروژه «فروش شارژ تلفن همراه» و «ارسال پیامک‌های تراکنش بانکی» است. فروش شارژ تلفن همراه از فعالیت‌هایی بود که شرکت‌های انفورماتیکی حساب چندانی روی آن باز نمی‌کردند، اما با آمدن شرکت «آسان‌پرداخت پرشین» (آپ) به بورس معلوم شد که بخش قابل توجهی از سود این شرکت (حداقل در ابتدای ورود به بورس) از این محل به‌دست می‌آید که گرچه حاشیه سود پایینی دارد، ولی گردش بالای ارقام آن سود مناسبی را نصیب فروشنده می‌کند. طبیعی است از آنجا به بعد بقیه شرکت‌ها هم در این زمینه فعالیت بیشتری بکنند. براساس بیانیه ثبت افزایش سرمایه، اوان امیدوار است حداقل یک درصد از فروش شارژ تلفن همراه را به‌دست آورد که برای سال ۱۳۹۶ و فقط برای همراه اول بیش از ۵ هزار میلیارد تومان بوده است. در زمینه ارسال پیامک‌های اطلاع‌رسانی و به‌ویژه پیامک‌های تراکنش‌های بانکی، شرکت فرابورسی «آتیه داده پرداز» (اپرداز) در صف اول قرار دارد و اوان که وابسته به ستاد اجرایی فرمان امام (از سهامداران عمده دو بانک پارسیان و کارآفرین) است، می‌تواند از این طریق سهمی از بازار را به‌دست آورد. مجمع فوق‌العاده اوان ضمن تصویب افزایش سرمایه از ۱۰ میلیارد تومان به ۲۰ میلیارد تومان، اختیار یک افزایش ۱۰ میلیارد تومانی را هم به هیات‌مدیره تفویض کرد تا در دو سال آینده و طی مرحله دوم اجرا شود. فاصله قیمتی حق‌تقدم با سهم بیش از ۳۰۰ تومان (با در نظر گرفتن ۱۰۰ تومان واریزی) است که برای افرادی که به سودآوری بیشتر یا رشد سهم در آینده اعتقاد دارند، جذابیت دارد.

ونیرو ح: «سرمایه‌گذاری نیرو» در ادامه سریال افزایش سرمایه سنگین و پرشتاب خود، پس از مجمع سالانه ۱۶ تیر و تقسیم سود ۱۲۵ ریالی، مجمع فوق‌العاده‌ای برگزار کرد و سرمایه‌اش را از ۷۰۰ میلیارد تومان به ۹۳۵ میلیارد تومان یعنی حدود ۳۴ درصد افزایش رساند. سهام عمده ونیرو چند سال پیش توسط شرکت سهامی خاص «سرمایه‌گذاری ایران» خریداری شد تا سرمایه‌گذاری‌های بخش انرژی (نیروگاه‌های) این شرکت خصوصی، به آن منتقل شود (قبل از این هم سرمایه‌گذاری‌‌های بخش پتروشیمی شرکت خصوصی سرمایه‌گذاری ایران به شرکت بورسی «گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان» با نماد پترول منتقل، سپس به دیگری واگذار شده بود). این انتقال در قالب فروش شرکت «توسعه مدیریت نیروگاهی ایرسا» که مالک چند نیروگاه است، به ونیرو صورت گرفت. بدیهی است که بهترین روش ونیرو برای این خرید، تامین مالی از طریق افزایش سرمایه بود و پیشنهاد هیات مدیره ونیرو هم افزایش سرمایه سنگین از ۴۰ میلیارد تومان به هزار میلیارد تومان بود که سازمان بورس با انجام یکباره آن موافقت نکرد و آن را به دو افزایش سرمایه دو مرحله‌ای تقسیم کرد. مدیران شرکت هم باوجودی که چندان دل خوشی از این مصلحت اندیشی سازمان بورس نداشتند، اما توانستند افزایش سرمایه دو مرحله‌ای اول را طی دقیقا یک‌سال (از ۲۶ دی ۱۳۹۶ تا ۲۶ دی ۱۳۹۷) به انجام برسانند که سرمایه ونیرو را ابتدا از ۴۰ میلیارد تومان به ۳۲۰ میلیارد تومان و سپس از ۳۲۰ میلیارد تومان به ۷۰۰ میلیارد تومان تغییرداد. اینک هم با استفاده از مجوز افزایش سرمایه دوم در دو مرحله، سرمایه ونیرو نهایتا به ۱۰۵۰ میلیارد تومان خواهد رسید. در آخرین افزایش سرمایه ونیرو، معاملات اولیه حق‌تقدم در روزهای خوب بازار سرمایه تا بیشینه قیمت ۵۶۶ ریالی هم انجام گرفت و البته با منفی شدن بازار تا پایان پذیره‌نویسی اولیه، به حدود ۱۶ تومان افت کرد. خریداران این حق‌تقدم (حتی در پایین‌ترین قیمت) که از آن استفاده نکردند با حراج استفاده ‌نشده در قیمت حدود ۸ تومان زیان قابل توجهی را در سبد خود شناسایی کردند. در بین زیان‌کنندگان برخی از فعالان مشهور بازار هم بودند که بعضا به‌جای تحلیل علت اشتباه خود، به ناسزا گفتن و نفرین به بانیان این زیان پرداختند! با مقایسه آخرین قیمت سهم و حق‌تقدم ونیرو که نشان‌دهنده گرانتر بودن حق‌تقدم از خود سهم است، ممکن است این احساس به بیننده دست دهد که قرار است این رویداد ناخوشایند دوباره تکرار شود.

هفته گذشته سازمان بورس مجوز افزایش سرمایه «ماداکتو استیل کرد» (فماک) را صادر کرد که در تابلوی «شرکت‌های کوچک و متوسط فرابورس» (SME) حضور دارد و معاملات آن عمدتا مختص سهامداران حقوقی است. «سرمایه‌گذاری شاهد» (ثشاهد) ۴۱۱ ریال و «حفاری شمال» (حفاری) ۲۲۹۰ ریال خالص ناشی از حراج حق‌تقدم استفاده‌نشده را به حساب دارندگان آن واریز خواهند کرد. دارندگان حق‌تقدم استفاده‌نشده «فولاد کاوه جنوب کیش» (کاوه) می‌توانند برای دریافت ۳۰۷۷ ریال ناشی از حراج به بانک سینا مراجعه کنند. در حراج حق‌تقدم‌های «بیمه اتکایی امین» (اتکام) هم به دارندگان آن ۶۴۶ ریال تعلق گرفته که باید با مراجعه به بانک ملی دریافت کنند.

«کشت و صنعت شهداب ناب خراسان» (غشهداب) شنبه هفته قبل و دو روز پیش از برگزاری مجمع سالانه، افزایش سرمایه حدود ۲۷ درصدی از مطالبات و آورده نقدی خود را ثبت کرد. غشهداب سرعت عمل خوبی در اجرای افزایش سرمایه به خرج داد و در مجمع سالانه‌اش ۲۰ تومان از سود ۳۴ تومانی را بین سهامداران توزیع کرد. همچنین افزایش سرمایه حدود ۲۳ درصدی «زغال‌سنگ نگین طبس» (کطبس) و ۱۰۰ درصدی «سرمایه‌گذاری ساختمانی اعتمادگستر» (ثعتما) هر دو از مطالبات و آورده نقدی در هفته گذشته به ثبت رسید.

حراج حق‌تقدم استفاده نشده شرکت بازارپایه‌ای «تکادو» (وکادو) که از دو هفته پیش آغاز شده بود، با زیاد شدن فاصله قیمتی سهم و حق‌تقدم در دو روز آخر هفته قبل مورد استقبال شدید قرار گرفت و احتمالا زودتر از موعد به پایان برسد. معاملات اولیه حق‌تقدم «بازرگانی و تولیدی مرجان‌کار» (کمرجان) درحالی روز چهارشنبه به پایان رسید که فاصله ۳۰۰ تومانی بین حق‌تقدم و سهام علاوه بر ۱۰۰ تومان واریزی باقی ماند که البته سبب استقبال نسبی خریداران شد. در حراج حق‌تقدم «توسعه شهری توس‌گستر» (وتوس) عمدتا در روز آخر و در قیمت منفی کامل خریداری انجام شد تا خریداران از فاصله ۵۰ تومانی سهم و حق‌تقدم با درنظر گرفتن ۱۰۰ تومان واریزی بهره‌مند شوند.

artava@chmail.ir

10