«دنیای اقتصاد» بررسی می‌کند
ردیابی ۱۰ ساله کدهای بورسی
در این خصوص می‌توان به افزایش صدور کدهای معاملاتی در هفته ابتدایی مهرماه اشاره کرد. در این بازه زمانی که شاخص سهام با جهش ۳۸ کانالی و رشد ۲۴ درصدی، در سقف تاریخی ۱۹۵ هزار واحدی قرار گرفت و شاهد رشد بدون توقف قیمت بسیاری از سهام بورسی بود، شبکه‌های اجتماعی مملو از فیلم‌هایی شد که نشان از هجوم مردم به کارگزاری‌ها برای دریافت کدهای معاملاتی داشت. به‌طوری که تنها طی یک هفته معاملاتی اول مهرماه، بیش از ۱۷ هزار کد معاملاتی جدید برای افراد حقیقی و ۲۵۶ کد نیز برای حقوقی‌ها صادر شد. هر چند در ادامه شاخص سهام وارد مسیر نزولی شد، اما صدور کدهای معاملاتی به روند افزایشی خود ادامه داد.
در این میان نگاهی به پیشینه صدور کدهای معاملاتی طی ۱۰ سال گذشته نیز خالی از لطف نیست. به نوعی آمار صدور کدهای جدید معاملاتی برای بازیگران مختلف بازار سهام، نشان‌دهنده رویدادی بوده است. به‌عنوان نمونه در سال ۹۰ با اوج‌گیری معاملات آنلاین و همچنین رونق بازار ابزارهای نوین مالی در فرابورس ایران که عمدتا به دلیل افزایش تخصیص تسهیلات مسکن بوده است، کدهای حقیقی رشد ۴۸ درصدی را تجربه کردند. در سال ۹۵ اما این صدور کدهای جدید معاملاتی حقوقی‌ها بود که افزایش قابل توجه ۵۰ درصد را تجربه کرد. رشدی که به دلیل تخصیص اسناد خزانه اسلامی پذیرش شده در فرابورس ایران، به پیمانکاران و شرکت‌های طلبکار از وزارتخانه‌ها و دولت رخ داد. صدور کدهای معاملاتی سهامداران خارجی اما با اثرپذیری از تعاملات سیاسی ایران نوسان کرده است.
سال ۹۰؛ رکورددار افزایش کد
رکورد افزایش کدهای سهامداری با نرخ رشد ۴۸ درصدی در سال ۹۰ ثبت شده است. به این ترتیب در سال ۹۰، تعداد کدهای سهامداری با افزایش قابل توجه یک میلیون و ۸۵۰ هزار کد همراه شد تا تعداد کدهای معاملاتی ثبت شده در این سال به ۵ میلیون و ۷۱۴ هزار نفر افزایش پیدا کند. در سال ۹۰ شاهد رشد افسارگسیخته نرخ دلار و افزایش سه برابری این ارز از هزار تومان به ۳۹۰۰ تومان بودیم. هر چند بازار سهام در این سال عملکرد درخشانی را به نمایش نگذاشت و پس از گذر از دو سال رویایی ۸۸ و ۸۹ که به ترتیب ۵۷ و ۸۵ درصد سود به سرمایه‌گذاران داده بود، به سختی توانست بازدهی دو رقمی (در محدوده ۱۰ درصد) را به ثبت برساند. رشد شتابان نرخ تورم در این سال سبب شد تا بازدهی واقعی بورس تهران در محدوده منفی قرار گیرد. نرخ تورم در این سال به ۵/ ۲۱ درصد رسید تا کارنامه شاخص سهام با کسر تورم، کاهش ۵/ ۸ درصدی را ثبت کند.
در این میان اما همان‌طور که اشاره شد صدور کدهای معاملاتی برای افراد حقیقی طی معاملات سال ۹۰ رشد قابل توجه ۴۸درصدی را ثبت کرد. یکی از دلایل رشد این متغیر اما، افزایش ضریب نفوذ بازار سرمایه در جامعه به دنبال رونق گرفتن معاملات آنلاین در بازار سهام طی این سال معاملاتی است. چهاردهمین روز از دی‌ماه سال ۸۹، سامانه معاملات برخط (آنلاین) با هدف توسعه بازار سرمایه و سهولت و عدالت در معاملات رونمایی شد و آغاز به کار کرد. به این ترتیب شاید بتوان سال ۹۰ را سال جهش معاملات آنلاین در بورس تهران عنوان کرد. در عین حال نگاهی به آمار معاملات سالانه فرابورس ایران در سال ۱۳۹۰ نشان می‌دهد تا پایان این سال تعداد ۷ میلیون و ۶۷۷ هزار و ۵۸۳ ورقه گواهی حق تقدم امتیاز استفاده از تسهیلات مسکن ۵ میلیون ریالی در ۱۷ نماد معاملاتی سپرده شده است. با احتساب اینکه هر ۴۰ ورقه مذکور نماینده استفاده از مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال تسهیلات مسکن است، می‌توان گفت تعداد ۱۱۹ هزار و ۹۳۹ فقره تسهیلات مسکن به‌طور بالقوه در این بازار وجود داشته که از تعداد مذکور، تعداد ۸۰ هزار و ۲۷۴ فقره تسهیلات مسکن مورد استفاده قرار گرفته است. این تعداد می‌تواند نمایانگر کدهای جدید صادر شده در این سال باشد.
رشد ۵۰ درصدی کدهای حقوقی در سال ۹۵
نگاهی به آمار صدور کدهای معاملاتی جدید در بازار سهام، حکایت از رشد ۵۰ درصدی صدور کد معاملاتی برای سهامداران عمده بازار در سال ۹۵ دارد. به این ترتیب در این سال، ۷۳ هزار و ۱۷۰ کد معاملاتی جدید در بازار سهام صادر شد. رشد چشمگیر صدور کدهای حقوقی در سال ۹۵ به دلیل تخصیص اسناد خزانه اسلامی پذیرش شده در فرابورس ایران، به پیمانکاران و شرکت‌های طلبکار از وزارتخانه‌ها و دولت بوده است. نگاهی به آمار معاملات فرابورس ایران در سال ۹۵ نیز حکایت از رشد ۲۷۵ درصدی ارزش معاملات اسناد خزانه اسلامی دارد.
افزایش مشارکت خارجی‌ها در سال‌های برجام
در سال ۸۷، صدور کد معاملاتی برای سهامداران خارجی رشدی ۶۶ درصدی را به ثبت رسانده بود. این وضعیت در سال‌های ۸۸ و ۸۹ نیز به ترتیب با رشد ۴۱ و ۴۰ درصدی تداوم داشت. پس از آن با جدی‌تر شدن تحریم‌ها علیه ایران، مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی در بازار سهام کشورمان نیز روندی نزولی به خود گرفت. بنابراین در سال ۹۰، صدور کد معاملاتی برای سرمایه‌گذاران خارجی تنها ۱۴ درصد افزایش یافت. در سال ۹۲ اما رایزنی‌های سیاسی کشورمان برای دستیابی به توافق هسته‌ای شدت بیشتری به خود گرفت. به این ترتیب در سه برهه زمانی سال ۹۲، شاهد برگزاری مذاکرات هسته‌ای ایران در ژنو سوئیس بودیم. سرانجام نیز ۳ آذر ۹۲، توافق موقت ژنو میان ایران و ۵ کشور دیگر به امضا رسید. شرایطی که سبب شد تا بار دیگر از سال ۹۳ شاهد افزایش حضور خارجی‌ها در بورس تهران باشیم. بر این اساس در سال ۹۳، کد معاملاتی سهامداران خارجی با افزایش ۵۶درصدی همراه شد. در سال ۹۴ نیز روندی مشابه سال ۹۳ مشاهده شد. این میزان افزایش در سال ۹۵ به ۴۵ درصد رسید. با روی کار آمدن دونالد ترامپ، ریاست‌جمهوری آمریکا و افزایش تهدیدهای وی علیه ایران اما بار دیگر شاهد کاهش صدور کدهای معاملاتی جدید برای سرمایه‌گذاران خارجی بودیم. به این ترتیب طی معاملات سال ۹۶، صدور کدهای معاملاتی جدید در بازار سهام تنها ۲۷ درصد رشد کرد.
نگاهی به آمار کدهای معاملاتی در سال جاری
در نیمه نخست سال ۹۷، تعداد ۵۳۴ هزار کد جدید سهامداری در بازار سرمایه صادر شد تا تعداد کدهای سهامداری به رقم ۱۰ میلیون و ۴۸۳ هزار کد برسد. از این میزان بیش از ۱۰ میلیون و ۳۷۶ هزار سهامدار حقیقی و ۱۰۶ هزار سهامدار حقوقی در بازار سهام کشور فعال هستند. نگاهی به آمار صدور کدهای جدید معاملاتی برای سهامداران خارجی نیز نشان از صدور ۱۱۵ کد در دوره مورد بررسی دارد. به این ترتیب در نیمه نخست سال ۹۷، تعداد سهامداران خارجی بازار سرمایه ایران به رقم ۱۱۹۰ رسید. در این میان هفته ابتدایی مهر، شاخص کل بورس تهران جهش چشمگیر ۲۴ درصدی را تجربه کرد. در همین بازه زمانی کوتاه، ۱۷ هزار و ۲۱ کد جدید برای افراد حقیقی و ۲۵۶ کد برای حقوقی‌ها صادر شد.در مجموع طی معاملات مهرماه، ۷۵ هزار و ۱۴۰ کد حقیقی و ۱۴۰۵ کد حقوقی جدید صادر شد که از این میزان ۱۵ کد مربوط به سهامداران خارجی بود. میزان صدور کدهای حقیقی و حقوقی در آبان ماه به ترتیب به ۷۹ هزار و ۱۳۲ و ۱۴۳۹ کد رسید که سهم سهامداران خارجی در این ماه ۱۹ کد معاملاتی بود. تا ۲۶ آذرماه ۹۷ نیز ۶۰ هزار و ۶۶۲ کد حقیقی و ۱۹۸۰ کد حقوقی در بازار سهام ایجاد شده است که از این میزان ۱۱ کد از آن معامله‌گران خارجی شده است.
ارسال نظر