پیش‌بینی سود 59 شرکت بورسی

برآورد سود آتی شرکت‌ها پس از حذف الزام ارائه پیش‌بینی سود از سوی ناشران یکی از مسائل پیش روی فعالان بازار سهام بوده است. در ابتدا بسیاری از فعالان سهام نگران حذف پیش‌بینی شرکت‌ها بودند اما بر خلاف نگرانی‌ها پس از این دوره گامی به سوی تعمیق تحلیل در بورس تهران برداشته شد. در این فضا غالب تحلیلگران با دقت و انگیزه بیشتری به برآورد سودآوری شرکت‌ها پرداختند. ضمن آنکه شائبه جهت‌دهی به بازار از سوی بنگاه‌های سهامی رفع شده است. گزارش سودآوری مورد اجماع تحلیلگران در بازار سرمایه کشورهای توسعه‌یافته به‌صورت دوره‌ای منتشر می‌شود. این گزارش روایتی مستقل و بی‌طرفانه از عملکرد آینده شرکت‌های بازار در اختیار سرمایه‌گذاران و تصمیم‌گیران اقتصادی قرار می‌دهد.در این راستا ۳۹ گروه تحلیلی به منظور پر کردن این خلأ و عمق‌بخشی به جریان تحلیل در بازار، سود ۵۹ شرکت فعال بورس تهران را تخمین زده‌اند و هشتمین گزارش از «اجماع تحلیلگران» را تهیه کرده‌اند.گردآوری این گزارش از سوی مدیریت سرمایه کیان صورت گرفت و ابتدا توسط سایت تحلیلی «دنیای بورس» منتشر شد. در ادامه نتایج هشتمین گزارش اجماع تحلیلگران و چگونگی تهیه این گزارش بررسی می‌شود. اجماع سودآوری شرکت‌های بورسی این بار علاوه بر دربر داشتن پیش‌بینی سودآوری فصل جاری (پاییز) و به‌روز‌رسانی پیش‌بینی سال ۹۷ و پیش‌بینی سود سال آینده، ۵۹ شرکت بورسی را نیز شامل می‌شود.جزئیات پیش‌بینی سود این شرکت‌ها در صفحه ۲۳ روزنامه قابل دسترس است.

نتایج هشتمین گزارش «اجماع»

پس از انتشار هفتمین گزارش اجماع شرکت‌ها در مورد پیش‌بینی سود شرکت‌ها که ۵۷ شرکت برجسته بورس تهران را شامل می‌شد (این گزارش در ۲۸ مرداد ماه سال جاری منتشر شد)، حالا برآورد سود ۳۹ شرکت دیگر در لیست این بررسی‌ها قرار گرفته است.

گزارش‌ سری دوم اجماع سودآوری شرکت‌های بورسی این بار علاوه بر دربر‌داشتن پیش‌بینی سودآوری فصل جاری (پاییز) و به‌روز‌رسانی پیش‌بینی سال ۹۷، پیش‌بینی سود سال آینده ۵۹ شرکت بورسی را نیز شامل می‌شود. جداول پیش‌بینی سود و متغیرهای کلان در این سه دوره زمانی یعنی پاییز، سال ۹۷ و سال ۹۸ در صفحه ۲۳ منتشر شده است. خلاصه‌ای از نتایج کلی که به همت مدیریت سرمایه کیان آماده شده است را در ادامه می‌خوانیم. اهم نتایج حاصل از این گزارش، به قرار زیر است:

قابل ذکر است این گزارش با مشارکت ۳۹ گروه فعال در صنعت مدیریت دارایی و برای اولین بار، با مشارکت جمعی از تحلیلگران خوشنام و مستقل بازار تهیه شده است. در این بررسی تلاش شده است تا ضمن مکانیزه کردن فرآیند اخذ نظرات از تحلیلگران، پالایش مفهومی و دقیق‌تری از اطلاعات ارائه شده از سوی مشارکت‌کنندگان انجام شود (فهرست این ۳۹ گروه تحلیلی در صفحه ۲۳ منتشر شده است).

۱- تحلیلگران سود خالص شرکت‌های بزرگ را در مهر ماه، ۱۱ درصد بیشتر از آخرین پیش‌بینی در مرداد ماه برآورد کرده‌اند. رشد قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمی و همچنین تاثیر‌پذیری کمتر از انتظار شرکت‌های بزرگ از تحریم‌ها، می‌توانند از علل رشد پیش‌بینی‌ها نسبت به مردادماه سال جاری باشند.

۲- تحلیلگران سود سال ۱۳۹۸ را نزدیک به ۴۵ درصد بیشتر از سود سال ۱۳۹۷ پیش‌بینی می‌کنند. در صورت تحقق این پیش‌بینی، محیط بازار برای کسب بازدهی خوب و رضایت‌بخش برای سرمایه‌گذاران در افق یکساله فراهم خواهد بود.

۳- انتظار تحلیلگران این است که بازار برای پنج ماه باقی‌مانده سال ۱۳۹۷، نزدیک به ۱۷ درصد بازدهی داشته باشد و سال آینده نیز ۳۲ درصد بازدهی نصیب سرمایه‌گذاران کند، البته نوسان زیاد پیش‌بینی‌ها نشان از مسیر پر تلاطم بازار در یک سال آینده دارد.

۴- نسبت قیمت به درآمد شرکت‌های بزرگ بازار در ۲۶ مهرماه به ۵/ ۵رسیده است. این نسبت در آخرین گزارش اجماع در مرداد سال جاری، ۲/ ۴ بوده است. بازدهی ۴۰ درصدی بازار در این فاصله، باعث افزایش نسبت قیمت به درآمد بازار شده است و به نظر می‌رسد بازدهی کوتاه‌مدت بازار تحت تاثیر افزایش قابل توجه نسبت قیمت به درآمد بازار باشد.

۵- نسبت قیمت به درآمد بازار برای سودهای برآورد شده برای سال ۱۳۹۸، به ۸/ ۳رسیده است که نشان‌دهنده امکان کسب بازدهی مناسب در افق میان‌مدت (نزدیک به یک سال) است.

۶- بر اساس این پیش‌بینی‌ها، در مجموع، به نظر می‌رسد در صورتی‌که اتفاقات خارج از انتظار محیط بازار را از شرایط طبیعی خود خارج نکند، همچنان امکان کسب بازدهی منصفانه و مناسب برای سرمایه‌گذاران در افق میان‌مدت در بازار سرمایه فراهم است. با این حال، رشدهای اخیر، ریسک سرمایه‌گذاری در کوتاه‌مدت را در بازار افزایش داده است.

چرا گزارش اجماع؟

بورس تهران از اوایل دی ماه سال ۹۶ وارد فصل جدیدی از ارائه گزارش‌دهی از سوی شرکت‌ها شد. بنا به دستورالعمل سازمان بورس ارائه مستقیم پیش‌بینی درآمد از سوی شرکت‌ها در سامانه «کدال» حذف و گزارش تفسیری مدیریت جایگزین این روش شد.این دستورالعمل نظرات مخالف و موافق زیادی را به دنبال داشت. برخی از نقدها به نگرانی از باز شدن فضا برای عده‌ای در ظاهر تحلیلگر و افزایش رانت اطلاعاتی اشاره کردند. حامیان این دستورالعمل نیز این اقدام را گامی مثبت برای افزایش کارآیی بورس تهران می‌دانند و با وجود ریسک‌های موجود امکان تعمیق فضای تحلیلی معاملات بورس را نتیجه این اقدام مثبت مدیران سازمان می‌دانند. حذف پیش‌بینی درآمد از لیست الزامات منتشره از سوی ناشر گرچه در نگاه اول ریسکی برای فعالان بازار محسوب می‌شود اما در اصل با حذف دخالت‌های بیجا در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران به تدریج افزایش کارآیی بازار را به دنبال خواهد داشت. تضاد منافع بین مدیران شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران در انتشار گزارش‌های پیش‌بینی عملکرد ناشران وجود دارد و این موضوع مختص ایران نیست. مدیران به هر دلیل، ممکن است نخواهند روایت دقیق و نزدیک به واقعیتی از عملکرد آینده شرکت‌ها در مقابل سرمایه‌گذاران قرار دهند. سابقه تعدیل‌های مثبت و منفی عجیب در بازار سرمایه کشور که هر سال و برای گروه بزرگی از شرکت‌ها در بازار سرمایه تکرار می‌شود به خوبی بر این ادعا صحه می‌گذارد. امری که در برخی موارد زیان عمده‌ای را به سهامداران این شرکت تحمیل کرد. سودآوری مورد اجماع تحلیلگران گزارش بااهمیتی است که در بازار سرمایه کشورهای توسعه‌یافته به‌صورت میان‌دوره‌ای منتشر می‌شود. اهمیت این گزارش در این است که روایتی مستقل و بی‌طرفانه از عملکرد آینده شرکت‌های بازار در اختیار سرمایه‌گذاران و تصمیم‌گیران اقتصادی قرار می‌دهد. مدیریت سرمایه کیان در هشتمین دوره تهیه این گزارش‌ها سود ۵۹ شرکت بورسی را از منظر تحلیلگران مورد بررسی قرار داده است. اما روش برآورد این سود‌ها چگونه است؟

سود شرکت‌ها چگونه محاسبه می‌شود؟

 بررسی شیوه ساخت این گزارش می‌تواند تصویر دقیق‌تری فراروی سهامداران قرار دهد. همان‌طور که اشاره شد این گزارش با مشارکت ۳۹ گروه فعال در بازار از جمله شرکت‌های کارگزاری، تامین سرمایه، مشاور سرمایه‌گذاری، سبدگردانی و تحلیلگران مستقل تهیه می‌شود. ضمن اینکه تمامی مشارکت‌کنندگان این گزارش به‌صورت فصلی درباره روش شناسی تهیه گزارش، نمادهای تحت پوشش و دستورالعمل مشارکت در گزارش تصمیم‌گیری می‌کنند. مشارکت‌کنندگان با ارائه تحلیل‌هایی مجزا سودآوری شرکت‌های مختلف را برای فصل جاری و سال مالی پیش‌رو پیش‌بینی می‌کنند. میانگین این پیش‌بینی‌ها به‌عنوان «سود مورد اجماع» به بازار مخابره می‌شود که در کنار آن بالاترین و پایین‌ترین پیش‌بینی‌ها نیز قابل رویت است. برای محاسبه میانگین نظرات مشارکت‌کنندگان وزن یکسانی داده شده است که این وزن‌دهی در آینده متناسب با دقت پیش‌بینی گروه‌های تحلیلی می‌تواند تغییر کند. در حال حاضر این گزارش سود خالص فصل پاییز و سود خالص کل سال مالی ۹۷ و پیش‌بینی سود سال آینده ۵۹ شرکت در بازار سرمایه را ارائه کرده است که مطابق تصمیم «کمیته راهبری» تعداد شرکت‌های تحت پوشش قابل تغییر است.

الگوی جهانی پیش‌بینی سود مورد اجماع

ارائه پیش‌بینی سود شرکت‌ها از سوی نهادهای مختلفی در سطح دنیا ارائه می‌شود. به‌عنوان نمونه تامسون رویترز از سال ۱۹۷۶ سودآوری بیش از ۴۰ هزار شرکت را ارائه می‌کند و پیشتاز این اقدام مفید در سطح بین‌الملل محسوب می‌شود. در تهیه این گزارش بیش از ۳۰ هزار تحلیلگر از سه هزار شرکت همراهی می‌کنند. شرکت Zacks نیز از سال ۱۹۸۱ پیش‌بینی سود ۴۵۰۰ شرکت بورسی را با مشارکت بیش از ۲۶۰۰ تحلیلگر ارائه می‌کند. شرکت‌های فکت‌ ست، اس اندپی کپیتال‌ای کیو و بلومبرگ نیز دیگر شرکت‌هایی هستند که به جمع‌آوری پیش‌بینی سود مورد اجماع کارشناسان می‌پردازند. (جزئیات برآورد سود شرکت‌ها درپاییز جاری، سال ۹۷ و سال ۹۸ در صفحه ۲۳ روزنامه چاپ شده است).