رکوردشکنی‌های سهام ادامه می‌یابد؟
مسیریابی بورس در جدال نیروها
بورس تهران یک هفته طلایی را پشت‌سر گذاشت. شاخص‌کل در هفته گذشته رشد بیش از ۹/ ۱۳ درصدی را تجربه کرد و رکوردی قابل‌توجه در بازدهی سهام به ثبت رسید. بررسی شاخص بورس تهران در ۲۰ سال اخیر حاکی از ثبت رکوردی تازه برای بازدهی هفتگی حکایت دارد. علاوه بر این به‌نظر می‌رسد، بورس تهران بیشترین بازدهی هفتگی را در طول تاریخ خود به ثبت رسانده است. در هفته آغازین مرداد ۸۲ بازدهی بورس به بیش از ۱۱ درصد رسیده بود و طی ۲۰ سال گذشته بورس تهران بازدهی هفتگی حدود ۱۰ درصدی را تجربه کرده است اما ثبت بازدهی نزدیک به ۱۴ درصدی سابقه نداشت. علت رشد شاخص بورس تهران بر کسی پوشیده نیست. انتشار اخبار امیدوارکننده از تجدیدنظر دولت در سیاست دستوری ارزی نقدینگی را به سمت سهام شرکت‌های کالایی کشاند. در گزارش هفته گذشته تحت عنوان «برنده پنهان سود بورسی‌ها» به رانت عظیمی که به دنبال سیاست ارزی دولت ایجادشده، اشاره شد. این رانت بخش اعظمی از سود تولیدکنندگان است که با کمترین دردسری به دلالان اعطا می‌شود.
با مشاهده ناکارآمدی سیستم ارزی در بخش‌های مختلف اقتصاد کشور و همچنین اظهارنظرهای مدیران اقتصادی و غیراقتصادی کشور در هفته‌های اخیر انتظار برای ارائه بسته جدید ارزی اوج گرفته است. شایعات زیادی درخصوص بسته جدید ارزی شنیده می‌شود که هیچ‌یک به‌صورت کامل قطعیت نیافته است و همچنان انتظار برای اعلام رسمی سیاست جدید ارزی وجود دارد. اما تقریبا وجه‌تشابه اخبار مختلف از بسته جدید ارزی مطابق با خبری که در ابتدای هفته منتشر شد به تعمیق بازار ثانویه اشاره دارد. اما شایعات منتشرشده از میزان عرضه ارز صادرکنندگان در بازار ثانویه، پایان یا ادامه سیاست‌های دستوری در اقتصاد کشور و سایر موارد مانند چند نرخی بودن ارز یا اعلام نرخی یکسان چندان موثق نیست.
در هفته جدید بورس تهران و همچنین اقتصاد کشور انتظار اعلام سیاست‌های جدید ارزی را می‌کشد. از سوی دیگر تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا بر اقتصاد کشور از میانه هفته آغاز می‌شود. در این شرایط میزان اثرگذار این موضوع بر اقتصاد کشور نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. التهاب بازار جهانی نیز همچنان به دنبال جنگ تجاری چین و آمریکا ادامه‌دار است. آمارهای تورم کشور نیز به رشد عمومی قیمت‌ها در بازار داخلی اشاره دارد. در نتیجه احتمالا بورس تهران در هفته پیش‌رو نیز تحت‌تاثیر عوامل موجود مسیر پرنوسانی را تجربه کند.
ادامه رالی بورس با سیاست ارزی جدید
از ابتدای هفته گذشته قیمت سهام مسیر پرشتاب صعودی را در پیش گرفت. گرچه شاخص بورس به‌عنوان میانگین موزون قیمتی سهام رشد نزدیک به ۱۴ درصدی را تجربه کرد اما در این میان انحراف شاخص صنایع مختلف نسبت شاخص کل در بورس تهران قابل‌توجه بود. نمادهای فلزات اساسی در هفته گذشته به‌صورت میانگین بازدهی بیش از ۲۰ درصدی را تجربه کردند، این در حالی بود که شاخص صنعت خودرو بازدهی صفر را به ثبت رساند. جهش قیمتی نمادهای کالایی که وزن زیادی را در محاسبه شاخص کل دارند، به رشد این نماگر کمک کرد. انتظار برای خودنمایی اهرم دلاری در سودآوری شرکت‌های کالایی به رشد قیمت سهام کمک کرد. دیگر گروه‌ها اما به دنبال عدم رشد متناسب نرخ فروش محصولات با هزینه‌های تولیدات تحت‌فشار قرار گرفتند. به دنبال رشدهای مداوم سهام، از میانه معاملات چهارشنبه با موج شناسایی سود و همچنین برخی از شایعات درخصوص بسته جدید ارزی، سهام شرکت‌های کالایی بعضا تا قیمت‌های منفی نیز نزول کردند. همچنان اخبار موثقی (تا ساعت تنظیم این گزارش) از جزئیات بسته جدید ارزی منتشر نشده است اما محوریت عمومی به تعمیق بازار ارز ثانویه و عرضه ارز حاصل از صادرات غیرنفتی در این بازار به‌منظور کنترل التهاب اقتصاد کشور اشاره دارد. با این حال برای فعالان بورس تهران و همچنین سایر بازارها جزئیات این بسته از اهمیت بالایی برخوردار است. برخی از ادامه سیاست دستوری ارزی ابراز نگرانی می‌کنند. به عقیده کارشناسان تداوم مسیر اشتباه سیاست‌گذاری می‌تواند التهاب بازار ارز را تشدید کند.
درخصوص سودآوری شرکت‌ها نحوه ارائه سیاست ارزی علاوه بر اثر کلان بر اقتصاد کشور که بر کلیت بازار سهام اثرگذار خواهد بود، بر عمده شرکت‌های بورسی نیز اثر متفاوتی خواهد داشت. همان‌طور که اشاره شد، برخی از کارشناسان درخصوص ادامه مسیر اشتباه سیاست‌گذاری ارزی ابراز نگرانی کرده‌اند. بر این اساس اگر بنا باشد دلار رسمی همچنان با اختلاف قابل‌توجهی نسبت نرخ دلار در بازار آزاد نرخ‌گذاری شود و تنها بخشی از ارز حاصل از صادرات غیرنفتی به این مکان ریخته شود، وضعیت متفاوت سودآوری بورسی‌ها نسبت به زمانی‌که نرخی واحد اعلام شود، می‌توان متصور بود. اینکه در سیاست ارزی جدید نرخ‌گذاری محصولات و مواد اولیه صنایع مختلف مانند پتروشیمی‌ها، پالایشی‌ها و دیگر صنایع مانند خودرو و غذایی بر چه مبنایی باشد، سناریوهای مختلفی را رقم خواهد زد. «دنیای بورس» طی گزارشی در روز چهارشنبه به بررسی اثر سه سناریو دلاری بر بازارهای مختلف با محوریت سهام پرداخت.
در مطالب تحلیلی «دنیای بورس» و با مرور وضعیت تاریخی بازار ارز در مقابله با سیاست‌های دستوری از فروردین سال جاری (پس از اعلام نرخ ۴۲۰۰ تومانی ارز) به جذابیت سهام اشاره کرده بود. با وجود گمانه‌زنی‌های مختلف اگر سیاست‌گذار در جهت تعمیق بازار ثانویه ارز پیش برود، رشد محسوس سودآوری شرکت‌های بورسی مورد انتظار است. این عامل بنیادی به خوبی از رشدهای اخیر سهام حمایت می‌کند. اما درخصوص آینده باید توجه بیشتری به جزئیات بسته ارزی جدید کرد. بعضا کارشناسان ابراز امیدواری می‌کنند که به منظور سرکوب فضای رانت که عامل اصلی التهاب و جهش افسار گسیخته نرخ در بازار ارز و قیمت کالاها در بازارهای مختلف است، دولت از مکانیزم بازار برای سامان‌دهی وضعیت کنونی استفاده کند. بر این اساس باز گذاشتن دست تولیدکنندگان برای عرضه محصولات در سطوح بالای قیمتی می‌تواند به حذف تقاضای رانت و سفته‌بازی در اقتصاد کشور بیانجامد. در این خصوص مطالب آتی «دنیای بورس» را از اثرات این موضوع بر صنایع مختلف دنبال کنید.
مواجهه اقتصاد کشور با تحریم
ترامپ به نمایندگی از آمریکا در اردیبهشت از برجام خارج شد. وی ایران را به وضع تحریم‌های فلج‌کننده تهدید کرده است. کارشناسان نسبت به تحریم‌های اعمالی آمریکا در شرایط کنونی ابراز نگرانی می‌کنند. به‌طور مشخص ترامپ تمام تلاش خود را به کار می‌برد تا میزان درآمدهای ارزی ایران را به حداقل برساند و مشکلات موجود در اقتصاد کشور را تشدید کند. این موضوع فروش شرکت‌های صادراتی را تهدید می‌کند. گذر از این مشکل، راهکارهای سیاسی مانند همکاری با دیگر کشورها را می‌طلبد. در هفته‌های اخیر از احتمال مذاکره مستقیم با آمریکا به دنبال اظهارنظرهای ترامپ نیز صحبت‌های ضد و نقیضی به گوش می‌رسد. موارد مطرح‌شده به تصمیمات کلان در کشور بازمی‌گردد.
با این حال درخصوص وضعیت آتی به نظر می‌رسد سیاست‌گذار به‌طور کامل از عواقب موفقیت آمریکا در تحریم اقتصاد کشور آگاه است و احتمالا راهکارهای مختلف برای عبور از وضعیت کنونی به خوبی بررسی می‌شوند. اما درخصوص اثر تحریم‌های احتمالی بر بورس تهران نیز علاوه بر اثرات روانی باید به اثرات منفی بر رویه فروش محصولات صادراتی در بازار جهانی و همچنین انتقال ارز حاصل از فروش محصولات توسط شرکت‌ها به داخل کشور توجه کرد. بر این اساس سیاست‌های در نظر گرفته‌شده برای مقابله با تحریم‌ها در سطح کلان و همچنین مدیران شرکت‌های صادراتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این موارد، ریسک سرمایه‌گذاری در سهام را در ماه‌های اخیر افزایش داده است. یکی از دلایل اصلی افت قابل توجه نسبت قیمت به درآمد آینده‌گر (نسبت قیمت کنونی سهام به سودآوری مورد انتظار) در شرایط کنونی این موضوع است. اگر بنا باشد بورس به سمت میانگین تاریخی نسبت قیمت به درآمد خود حرکت کند (حدود ۶)، باید در انتظار رشد قابل توجه قیمت سهام بود. اما این موضوع به برداشته شدن ریسک‌های موجود از اقتصاد کشور به خصوص ریسک تحریم‌ها نیاز دارد.
سمت و سوی بورس تهران
معاملات هفته جدید در شرایطی آغاز می‌شود که از طرفی قیمت سهام شرکت‌های کالایی به‌عنوان محرک اصلی صعود شاخص، با جهش قابل توجه مواجه شده‌اند. در نتیجه احتمال تقویت موج شناسایی سود در شرایط کنونی وجود دارد. از سوی دیگر رشدهای مداوم قیمت سهام سیگنال‌های جذابیت بورس به نقدینگی سرگردان در اقتصاد کشور ارسال خواهد کرد، در نتیجه پمپاژ نقدینگی به بورس تهران می‌تواند عامل حمایتی از قیمت سهام باشد. همان‌طور که اشاره شد باید جزئیات سیاست ارزی جدید منتشر شود اما در سناریوهای مختلف اگر هدف منطقی تعمیق بازار ثانویه ارز لحاظ شود رشدهای اخیر قیمت سهام و جذابیت آتی مورد توجه است. رسیدن به موعد رسمی اعمال تحریم‌های آمریکا از میانه هفته پیش رو اثر روانی را بر معاملات سهام به همراه خواهد داشت. این اثر روانی از نگرانی‌ها درخصوص فروش محصولات شرکت‌های صادراتی در ماه‌های آینده نشات می‌گیرد. با این حال همان‌طور که اشاره شد عقلانیت موجود در فضای حاکم بر اقتصاد کشور به‌طور قطع از اثرات سوء این موضوع بر اقتصاد کشور آگاه است و راه‌حلی برای عبور از وضعیت کنونی خواهد یافت.
در این شرایط واکنش بازارهای داخلی به سررسید تحریم‌های آمریکا بر اقتصاد کشور قابل توجه خواهد بود. دلار در هفته گذشته در شکست کف ۱۰ هزار تومانی موفق نبود. در این شرایط واکنش فعالان ارزی به عوامل اقتصادی موجود در اقتصاد کشور (عوامل فشار بر نرخ دلار) و از سوی دیگر فضای روانی ناشی از تحریم‌ها نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بی‌واکنشی به موعد اعمال رسمی تحریم‌های آمریکا می‌تواند به منزله پیش‌خور شدن بخش قابل توجهی از انتظارات منفی در بازارهای مختلف روایت شود.
ارسال نظر