«دنیای اقتصاد» بررسی می‌کند
رتبه نقدشوندگی شرکت‌های سهامی
سهام شناور آزاد یکی از متغیرهای اثرگذار بر افزایش نقدشوندگی، عمق و کارایی بازار است. لازمه دستیابی به نقدشوندگی بیشتر، سهام شناور آزاد بالاتر شرکت‌ها است. بر‌این اساس حجم پایین سهام شناور آزاد در بورس و در نتیجه نقدشوندگی پایین سهام به‌عنوان یکی از د‌غد‌غه‌های اساسی د‌ست‌اند‌رکاران بازار سرمایه مطرح است.
افزایش سهام شناور آزاد موجب کاهش امکان د‌ستکاری قیمت، کاهش ریسک نقدشوندگی و دستیابی به قیمت عاد‌لانه نزد‌یک به ارزش ذاتی می‌شود. متوسط این رقم در بازارهای مالی پیشرفته دنیا در حدود ۸۰ درصد است، اما بازار سهام کشور با متوسط سهام شناوری آزاد حدود ۲۰درصد همراه است. در این راستا طبق آخرین گزارش منتشر شده بر سایت کدال، وضعیت سهام شناور آزاد ۳۲۶ نماد فعال در بورس و ۹۷ شرکت فعال در فرابورس ایران بر‌اساس عملکرد یکساله منتهی به پایان اسفندماه ۹۶ بررسی شد. در این بررسی شاهد ورود۷ شرکت جدید طی سال ۹۶ به بازار سهام بودیم. به‌پرداخت ملت، چدن‌سازان، های‌وب، فولاد کاوه جنوب کیش، تامین سرمایه امید، شوینده و شفادارو از جمله این نمادها بودند؛ سهام شناورآزاد «پرداخت» ۳۵/ ۶ درصد، «چدن» به ۳۱/ ۲۴ درصد، «های‌وب» به ۴/ ۶ درصد، «کاوه» به ۳۲/ ۵ درصد، «امید» به ۵۸/ ۳ درصد، «شوینده» به ۰۹/ ۱۲ درصد و «شفا» معادل ۵۹/ ۰ درصد در پایان اسفندماه ۹۶ رسید. با ورود این شرکت‌ها تغییر محسوسی در میزان سهام شناور کل مشاهده نمی‌شود و میانگین آن در همان محدوده ۲۰ درصدی قرار دارد. در این میان خریداری سهام بزرگ توسط حقوقی‌ها و به‌تبع کاهش میزان سهام شناور آزاد در بازار و توقف‌های بلند‌مدت از جمله مهم‌ترین دلایل در عدم رشد این متغیر مهم است. به‌طوری‌که سهام کنتورسازی و بانک پاسارگاد به علت توقف بیش از یکساله نماد، با میزان صفر درصدی شناورآزاد مواجه هستند. البته سهام شرکت‌های بزرگ بورسی نیز با درصد پایین سهام شناور آزاد همراه است به‌طوری‌که در گزارش منتشر شده مزبور، درصد سهام شناور آزاد هلدینگ خلیج فارس تنها معادل ۴/ ۱ درصد است.
در واقع میزان سهام شناور آزاد اند‌ک نشانگر آن است که مقد‌ار کمی از سهام شرکت برای معامله در د‌سترس است و در نتیجه احتمال انحراف قیمت روز از قیمت منصفانه زیاد است.در عین حال یکی از مهم‌ترین مزایای بازار سهام نقدشوندگی بالا است. امری که به دلیل کاهش درصد سهام شناوری، با افت همراه خواهد بود.
از سوی دیگر مطابق دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران (مصوب یک د‌ی ۱۳۸۶ هیاتمدیره سازمان بورس و اوراق بهادار) میزان سهام شناور آزاد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران یکی از شرایط تد‌اوم پذیرش محسوب شده و ضروری است. این میزان برای هر شرکت در بازارها و تابلوهای مختلف حداقل به میزان د‌رصد‌های تعیین شده در این دستورالعمل به شرح ۲۰ درصد برای تابلوی اصلی بازار اول، ۱۵درصد برای تابلوی فرعی بازار اول و ۱۰درصد برای بازار دوم است. این درحالی است که آخرین آمار منتشر شده از سهام آزاد شناور شرکت‌های بورسی روی سامانه کدال نشان می‌د‌هد د‌ر‌حال حاضر سهام آزاد شناور ۱۰۷ شرکت بورسی زیر ۱۰ درصد است. یعنی طبق دستورالعمل مزبور، ۳۲ درصد از کل نمادهای معامله‌شده در بازار سهام به نوعی قوانین را رعایت نمی‌کنند.
بیشترین سهام شناور را چه شرکتی دارد
بررسی فهرست منتشر شده از ۳۲۶ نماد فعال در بورس نشان از آن دارد که بانک خاورمیانه با درصد سهام شناوری ۹۵/ ۹۱ درصدی به‌عنوان برترین نماد در این مقایسه شناخته شده است. فرآورده‌های نسوز آذر نیز با در اختیار داشتن ۵۴/ ۷۰ درصد سهام شناوری، رتبه دوم را به‌خود اختصاص داد.
تامین ماسه ریخته‌گری و کارتن ایران نیز هر کدام در یکسال مزبور سهام شناوری در محدوده ۶۷ درصد داشتند و با اختلاف اندکی از دو نماد ایرکاپارت صنعت و قند ثابت خراسان قرار گرفتند. ۱۵ نماد دیگر نیز سهام شناوری بالاتر از ۵۰ درصد را به خود اختصاص دادند. در این راستا می‌توان به نمادهای «وآذر»، «کسرا»، «غاذر»، «فلوله»، «خزامیا» و « ونفت» اشاره کرد.۱۱۴ نماد نیز درصد سهام شناور آزاد در محدوده ۲۰ تا ۴۰ درصد داشتند. در این فهرست نمادهایی از جمله «فایرا»، «فخوز»، «وبملت»، «فملی»، «بورس»، «ورنا»، «وساپا»، «ومعادن»، «خساپا»، «فولاد»، «کبافق» و «فباهنر» قرار دارند.این درحالی است که ۸۴ نماد با سهام شناور آزاد زیر ۱۰ درصدی و ۲۲ نماد با سهام شناور زیر یک‌درصد مواجه شدند. در این میان نمادهایی از جمله بانک صادرات، فولاد خوزستان، بانک پارسیان و خدمات انفورماتیک به چشم می‌خورند. همانطور که عنوان شد درصد سهام شناور آزاد نمادهای کنتورسازی ایران و بانک پاسارگاد به علت توقف بالای یک ساله به صفر درصد رسید.
عملکرد فرابورسی‌ها چگونه بود؟
مطابق دستورالعمل پذیرش و عرضه اوراق بهادار در فرابورس ایران (مصوب ۲۵ فروردین ۱۳۸۸ هیاتمدیره سازمان بورس و اوراق بهادار) میزان سهام شناور آزاد شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس نیز با محدودیت‌هایی همراه است به‌طوری‌که این میزان برای شرکت‌های فعال در بازار اول حداقل به میزان ۱۰ درصد و برای شرکت‌های فعال در بازار دوم حداقل ۵ درصد تعیین شده است. این در حالی است که آخرین آمار منتشر شده برای دوره یکساله منتهی به سال۹۶ بیانگر آن است که در حال حاضر سهام شناور آزاد ۱۶ شرکت فرابورسی زیر ۵ درصد است و ۱۳ شرکت نیز سهام شناور آزاد بین ۵ تا ۱۰ درصد دارند.
نگاهی به آخرین وضعیت سهام شناور آزاد در فرابورس
بر اساس آخرین محاسبات مربوط به دوره یکساله منتهی به پایان اسفندماه سال ۹۶، درصد سهام شناور آزاد شرکت‌های پذیرفته‌شده در فرابورس ایران، بیشترین درصد شناوری به صنایع فولاد آلیاژی یزد تعلق دارد؛ به‌طوری‌که «فولای» با درصد سهام شناوری ۹۹/ ۹۹ درصد، بیشترین میزان سهام را در بازار دارد. به‌طوری‌که در سبد سهامداران این شرکت لیستی از سهامداران حقیقی مشاهده می‌شود. تنها بیمه نوین سهامدار حقوقی ۹۹/ ۱ درصدی «فولای» است. در ادامه سیمان لار سبزوار نیز درصد قابل‌توجهی از سهام شناور آزاد در بازار دارد. بر این اساس درصد شناوری آن به ۲۴/ ۹۳ می‌رسد. در این نماد نیز شرکت سنجش سهام سیمان سبزوار با در اختیار داشتن ۷۶/ ۶ درصد از سهام به‌عنوان سهامدار عمده و تنها حقوقی شرکت است. مابقی سهم در اختیار سهامداران حقیقی «سبزوا» قرار دارد. سرمایه‌گذاری توسعه و عمران استان کرمان نیز سهام شناور آزاد ۵۹/ ۷۴ درصدی را در فرابورس ایران دارد. همچنین دو شرکت صنعتی و معدنی شمال‌شرق شاهرود و سرمایه‌گذاری تدبیرگران فارس و خوزستان نیز هر کدام سهام شناور بالای ۶۰ درصد را در بازار دارند.
در حالی هیچ شرکتی سهام شناوری در محدوده ۵۰ درصد ندارد که ۴ نماد درصد سهام شناور در محدوده ۴۰ درصد را به خود اختصاص دادند. در این فهرست نمادهای خدمات فنی و مهندسی روان‌فن‌آور، توکا رنگ فولاد سپاهان، توسعه فناوری اطلاعات خوارزمی و بانک حکمت ایرانیان مشاهده می‌شود. افزون بر این در میان شرکت‌های مزبور، درصد سهام شناوری ۱۳ نماد در محدوده ۳۰ درصد قرار دارد. در این راستا می‌توان به نمادهای آتیه داده‌پرداز، ساینا،مس سرچشمه، صنایع کاغذسازی پارس و گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی اشاره کرد. در این میان ۱۸ نماد دیگر دارای سهام شناوری میان ۲۰ تا ۳۰ درصد و ۳۰ شرکت نیز دارای سهام شناور بیش از ۱۰ درصد هستند. نمادهای «بالاس»، «وملل»، «اتکای»، «فزرین»، «کمرجان»، «کیمیا» و «قشیر» در فهرست شرکت‌هایی قرار گرفتند که سهام شناور ۲۰ تا ۳۰ درصد دارند. همچنین در میان نمادهای بالای ۱۰ درصدی نیز می‌توان به شرکت‌های ذوب آهن اصفهان، باغمیشه،پگاه گلپایگان، پخش البرز، آهن و فولاد ارفع، پتروشیمی خراسان و مبین وان کیش اشاره کرد.به این ترتیب ۲۵ شرکت فعال در فرابورس ایران با سهام شناور زیر ۱۰ درصدی همراه هستند. این در حالی است که ۴ نماد فولاد هرمزگان جنوب، پتروشیمی مارون، تولید نیروی برق دماوند و بیمه کوثر به‌عنوان شرکت‌های دارای سهام شناور زیر یک درصد شناخته می‌شوند. درصد سهام شناور آزاد بانک ایران زمین، بانک‌دی، بانک گردشگری و اعتباری کوثر مرکزی نیز به دلیل توقف طولانی‌مدت و بیش از یکساله، به صفر درصد رسید.
ارسال نظر