آخرین جزئیات «اختیار» در بورس
بورس تهران تا به حال چه اقداماتی را برای معرفی، آموزش و توسعه ابزار اختیار معامله انجام داده است؟
تهیه سوالات متداول و بروشورهای آموزشی در بخش قراردادهای اختیار معامله سهام، برگزاری مستمر دوره‌های آموزشی در سطوح مختلف کارگزاران و عموم سرمایه‌گذاران و نیز اصحاب رسانه، بازبینی مستمر ابزار مشتقه و بهبود رویه‌های اجرایی از جمله اقدامات بورس تهران و به‌ویژه واحد مدیریت ابزارهای نوین مالی این شرکت بوده است. همچنین با توجه به پیچیدگی محاسباتی قراردادهای اختیارمعامله، بورس تهران ماشین‌حساب ویژه ارزش‌گذاری این قراردادها را طراحی و از طریق وب‌سایت رسمی خود، در اختیار سرمایه‌گذاران قرار داده که این کار برای اولین بار در بازار سرمایه ایران اجرا شده است.
از ابتدای راه‌اندازی بازار اختیار معامله، این ابزار با چه محدودیت‌هایی رو‌به‌رو بوده است؟
با توجه به برخی ملاحظات فنی و نیز سیاست توسعه تدریجی بازار، از ابتدا امکان ارائه کامل قراردادهای اختیار معامله سهام وجود نداشته و به‌تازگی بخش بزرگی از این محدودیتها با راه‌اندازی معاملات برخط و سامانه مدیریت ریسک رفع شده است.از جمله این محدودیتها، اخذ موقعیت فروش در قراردادهای اختیار معامله بود. با توجه به عدم قابلیت اجرای سامانه مدیریت ریسک در سررسیدهای گذشته، امکان اتخاذ موقعیت فروش در این قراردادها برای عموم سرمایه‌گذاران وجود نداشت، از این‌رو بورس تهران از چند صندوق بزرگ و معتبر دعوت به‌عمل آورد تا با توثیق اوراق بهادار و انتشار قراردادهای اختیار معامله، در نبود سامانه مدیریت ریسک و محاسبه وجوه تضمین، بورس تهران را در راه‌اندازی بازار قراردادهای اختیار معامله مساعدت کنند. محدودیت دیگر نیز نبود امکان معاملات برخط قراردادهای اختیار معامله بود که نقدشوندگی و افزایش حجم معاملات این ابزار را با مشکل مواجه می‌کرد.
مدیریت ریسک قراردادهای اختیار معامله از چه طریقی ممکن شده است؟
پیش از این، ریسک نکول دارندگان موقعیت باز فروش از طریق توثیق اوراق بهادار پایه نزد شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه و با تایید بورس تهران پوشش داده می‌شد و البته همان‌طور که گفته شد تنها برخی صندوق‌ها و اشخاص حقوقی قادر به انجام این کار بودند ولی اکنون به دنبال رفع محدودیتها، این امکان فراهم شده است تا تمامی اشخاص دارای کد بورسی بتوانند از طریق کارگزارانی که دارای مجوز معاملات برخط بازار اختیار معامله هستند، اقدام به سرمایه‌گذاری در این قراردادها و اتخاذ موقعیت فروش کنند.مکانیزم محاسبه وجوه تضمین نیز بر اساس روابط موجود در مستند ضوابط وجه‌تضمین قرارداد اختیار معامله مصوب هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار تعیین شده است. این را هم اضافه کنم که مبنای محاسبه وجوه تضمین به ازای هر قرارداد بوده و استراتژی‌ها، اثرات بین دوره‌های سررسید و موقعیت‌های معکوس تاثیری در تعدیل مقدار آنها ندارد.
چه اقداماتی توسط بورس تهران برای ایجاد سامانه مدیریت ریسک انجام شده است؟
پس از راه‌اندازی اولیه بازار قراردادهای اختیار معامله، با توجه به بازخورد دریافتی از فعالان بازار، ایجاد سامانه مدیریت ریسک و فراهم‌‌سازی امکان اتخاذ موقعیت فروش برای تمامی سرمایه‌گذاران در دستور کار بورس تهران قرار گرفت. به منظور رفع محدودیت‌های فوق و با توجه به تجربه موفق معاملات برخط سهام در بازار، جلساتی با شرکت‌های نرم‌افزاری ارائه‌دهنده خدمات برخط برگزار شد و بنا به درخواست این شرکت‌‌ها، مستندات رویه معاملات برخط و اعمال قراردادهای اختیار معامله مطابق با شرایط فنی موجود و ریزساختارهای بازار سرمایه و رعایت موازین شرعی در کارگروه اختیار معامله سهام با محوریت بورس تهران و با همکاری سازمان بورس و سایر ارکان بازار و پس از برگزاری جلسات متعدد از بهمن ۱۳۹۵ تهیه شد و در خرداد امسال دراختیار شرکت‌های نرم‌افزاری ارائه‌دهنده خدمات برخط قرار گرفت.
درحال‌حاضر چه نمادهایی برای معاملات برخط قراردادهای اختیار معامله در بازار تعریف شده است؟
قراردادهای اختیار معامله خرید و فروش سهام شرکت فولاد‌مبارکه اصفهان با سررسید بهمن ماه ۱۳۹۶، امکان معامله برخط و اتخاذ موقعیت فروش برای عموم را داشته و دوره معاملاتی آنها از هفته جاری آغاز خواهد شد.
گام بعدی بورس تهران در طراحی و معرفی سایر ابزارهای مالی چیست؟
بهبود و توسعه بازار مشتقه همواره از اولویت‌های بورس تهران بوده است. ایجاد قراردادهای اختیار معامله با تعداد سهام پایه بیشتر و سررسیدهای متنوع‌تر و نیز ارتقای سامانه مدیریت ریسک از برنامه‌‌های آتی بورس تهران است. همچنین قراردادهای آتی و اختیار معامله سبد سهام که موفق به اخذ تاییدیه از کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادارشده‌اند و نیز مکانیزم فروش استقراضی سهام، در دستور کار بورس تهران قرار دارند.
سابقه اوراق اختیار در بورس تهران
نخستین قدم برای راه‌اندازی بازار ابزار جدید اختیار معامله، در سال ۱۳۹۰ بوده است. دستورالعمل نهایی در تاریخ ۱۷آذرماه ۹۵ توسط هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار به تصویب رسید. سرانجام در ۲۸ آذرماه ۱۳۹۵، قراردادهای اختیارمعامله سهام برای اولین‌بار در بازار سرمایه کشورمان و از طریق بورس تهران معرفی و روی سه سهم پایه شرکت‌های ملی صنایع مس ایران، فولاد مبارکه اصفهان و ایران‌خودرو با سررسید بهمن ۱۳۹۵ عرضه شد. در ادامه، علاوه بر سهام سه شرکت مزبور، اختیار معاملات سهام شرکت گسترش نفت و گاز پارسیان با سررسید اردیبهشت ۱۳۹۶ به بازار عرضه شد. پس از پایان دوره معاملاتی سررسید اردیبهشت ۱۳۹۶ و با توجه به استقبال بازار سرمایه، قراردادهای اختیار معامله جدید روی سهام شرکت‌های مخابرات ایران، گسترش نفت و گاز پارسیان، گروه مپنا، پالایش نفت اصفهان، سرمایه‌گذاری غدیر و توسعه معادن روی ایران با سررسید مهر ۱۳۹۶ و سهام شرکت‌های ملی صنایع مس ایران، فولاد مبارکه اصفهان، ایران خودرو، معدنی و صنعتی گل‌گهر و سایپا با سررسید آبان ۱۳۹۶ منتشر شد.
ارسال نظر