رویگردانی روی از رکود

سحر نمایشی: مدتی است که فلز روی عرضه و تقاضای متناسبی را در بازار داخلی و جهانی تجربه می‌کند و به‌تازگی معامله‌گران در بازار فلزات پایه توجه خاصی به این فلز نشان می‌دهند اما با وجود بهبود تقاضا برای روی در چین انتظار می‌رود که بازار جهانی این فلز در سال آینده به سمت عرضه مازاد حرکت کند.


تحلیلگران به بهبود بازار روی خوشبین هستند و معتقدند این فلز هم مانند سرب عملکرد خوبی از جنبه کمی و کیفی و عرضه و تقاضا در بورس کالا نسبت به سال‌های اخیر داشته است؛ به‌طوری که این فلز در معاملات بورس کالای ایران از ابتدای سال جاری تا‌کنون حجم معامله5780 تنی را تجربه کرده است. اگر چه این حجم نسبت به سال گذشته کمتر بوده، اما در ماه اخیر میزان عرضه‌های روی در بورس کالا با رشد بیشتری رو‌به‌رو شده است. اما تحلیلگران بسیاری معتقدند که روی به‌عنوان فلزی که حداقل رونق را در بازار ایجاد کرده است، می‌تواند برخلاف رکود معاملاتی در گذشته، آینده روشنی داشته باشد. با این وجود نباید نقش این فلز را در صنایع مختلف که از بهای کم و کاربرد وسیعی بهره‌مند است نادیده گرفت.


با وجود اینکه سرب مانند تمام کالاهای دیگر در حال حاضر بازار راکدی دارد، اما بازار آن در میان‌مدت به مدد کاربردهای کلیدی آن در صنایع و با توجه به قیمت‌های پایین کنونی بنزین که احتمالا فروش خودرو را افزایش خواهد داد، شکوفا خواهد شد و شاهد افزایش تقاضا برای این فلز خواهیم بود. البته ناگفته نماند که همزمان این نگرانی نیز وجود دارد که با کندی رشد اقتصادی در چین (بزرگ‌ترین مصرف‌کننده سرب و روی در جهان) و مقابله با آلودگی هوا در این کشور بازار روی دچار بحران شود و تاثیر خود را بر بازارهای داخلی بگذارد. چین در حال حاضر ۴۰ تا ۵۰ درصد مصرف کل سرب و روی جهان را به خود اختصاص داده که سه برابر سایر مناطق در جهان است. از آنجا که بازار روی نسبتا کوچک است بنابراین از نظر تحلیلگران یکی از فلزات پایه‌ای است که سوداگری در بازار آن اندک بوده و این عرضه و تقاضا است که قیمت‌های آن را تعیین می‌کند. از سویی اکثر تحلیلگران صنعتی پیش‌بینی می‌کنند که بازار روی امسال و شاید تا پایان سال ۲۰۱۶ با اندکی کمبود مواجه شود که موجب تقویت قیمت‌ها خواهد شد و مانند دیگر فلزات پایه که در ماه‌های اخیر قیمت آن نوسانی بوده است مجددا قیمت آن افزایش پیدا کند.


در این بین با توجه به اینکه موجودی انبارهای روی در بورس فلزات لندن در حال حاضر نسبت به مصرف آن پایین است و کاهش موجودی انبارهای چین نیز از میزان ذخایر آن کاسته است باید بازار این فلز پرکاربرد مجددا جذاب شود. اگر این اتفاق بیفتد عملکرد آن در بازار به بهترین سطح رسیده و از دیگر فلزات پایه حتی نیکل و سرب نیز پیشی خواهد گرفت. با تمام این تفاسیر اما قیمت روی در بازارهای جهانی روز سه‌شنبه به پایین‌ترین رقم خود در 5سال گذشته رسید. کارشناسان جهانی معتقدند سه عامل باعث شده قیمت این فلز با این روند کاهشی روبه‌رو‌ باشد؛ عامل اول تشدید ارزش دلار در بازارهای جهانی و در مقابل سبدی از ارزهای معتبر است. عامل دوم افزایش بیش از حد عرضه‌ها طی مدت اخیر بوده که به عرضه مازاد در بازارها منجر شده است. پس از آن کاهش تقاضا برای فلز روی در چین، یکی از قدرتمندترین مصرف‌کنندگان این فلز است که افق روی را با ابهام روبه‌رو‌ کرده است. در این بین روند کاهش قیمتی در شرایطی ایجاد شده که برخی آمارها نشان می‌دهند میزان عرضه روی نیز در مدت اخیر کاهش یافته که دلیل عمده آن نیز کاهش تولید از سوی معدن‌داران اعلام می‌شود.


معدن‌داران معتقدند با روند جاری که بهای فلزات پایه در پیش گرفته حاشیه سود این شرکت‌ها به طرز جدی کاهش یافته بنابراین نمی‌توان انتظار فعالیت بیشتری داشت. مدیر یکی از مهم‌ترین شرکت‌های تولید‌کننده روی جهان در بلژیک در این رابطه می‌گوید: در صورت تداوم کاهش قیمت روی ممکن است این شرکت تولید ۴۰۰ هزار تن کنسانتره روی را کاهش دهد که شاید این امر بر قیمت این محصول نیز در آینده موثر باشد. روز سه‌شنبه قیمت این فلز با ۱/ ۳ درصد افت به ۱۵۷۶ دلار رسید که پایین‌ترین قیمت از ماه ژوئن ۲۰۱۰ تاکنون بوده است. تحلیلگران در این باره معتقدند کاهش سطح تولید باید به سرعت و با شدت بالایی رخ دهد و اگر این کاهش‌ها با ملایمت و تاخیر همراه باشد نمی‌تواند اهداف بازار را برای بازگشت قیمت‌ها تامین کند. این موضوع زمانی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود که بدانیم سرعت افت تقاضا نیز برای این فلز و البته سایر فلزات به سرعت در حال کاهش است که به تنظیم قیمت‌ها در کانال‌های پایین قوت می‌بخشد.


آمارهای منتشر شده از سوی چین نیز نگران‌کننده‌اند. رشد اقتصادی این کشور در آخرین داده‌ها باز هم کاهشی اعلام شده و این موضوع به شدت بر نگرانی‌ها برای بازارهای فلزات از جمله افزوده است. در مقابل در ایالات متحده شاهد بهبود نسبی آمارها در هفته گذشته بودیم به‌طوری‌که میزان مشاغل ایجاد شده در هفته گذشته از میزان مورد انتظار بالاتر بوده است که با کاهش نرخ بیکاری به 5 درصد نیز همراه شده است. به این ترتیب باید گفت شرایط در حال ورود به فضایی دوقطبی در بازارهای جهانی فلزات است. با این حال کاهش بدبینی‌ها به اقتصادهای بزرگ دنیا در بازارها وجود دارد به‌طوری‌که استنباط کارشناسان از جلسه آتی فدرال رزرو برای افزایش نرخ بهره آمریکا اصلا عجیب نیست. این در حالی است که در صورت اتخاذ چنین تصمیمی می‌توان انتظار داشت که بازار فلزات بار دیگر با کاهش روبه‌رو‌ شود. در این بین تجربه مس نیز در بازار لندن مثال‌زدنی است. قیمت این فلز نیز تقریبا به همین دلایل که در رابطه با روی گفته شد در دوره‌ای با نزول شدید همراه شد و حتی به زیر 5 هزار دلار در هر تن رسید اما پس از چند هفته و تحت‌تاثیر فشارهای عرضه و تقاضا قیمت‌ها برگشت؛ هرچند بار دیگر روند رو به نزولی را در پیش گرفته است که عمده دلیل آن تقویت ارزش دلار در بازارهای جهانی است.


بررسی‌ها نشان می‌دهد طی مدت یک سال گذشته این نوع نوسانات به وضعیتی عادی در بازار تبدیل شده به‌طوری‌که هر لحظه بازار روی در انتظار فرم جدیدی از قیمت‌ها است. در این رابطه برخی بررسی‌ها نشان می‌دهد تغییر قیمت‌ها در بازار فلز روی به کاهش خرید در بخش پایین‌دستی این صنعت نیز مرتبط است. روی کاران در بخش‌هایی از آسیا و اروپا میزان تقاضای خود را در سال‌های اخیر کاهش داده‌اند و مازاد عرضه نیز از همین محل در بازار این فلز ایجاد شده است. با این حال حمایت‌های خوبی از این فلز در قیمت‌های فعلی مشاهده می‌شود؛ هرچند نمی‌توان با قطعیت قیمت‌های فعلی را قیمت‌های کف برای روی در نظر گرفت. تمام این موارد در حالی است که انتظار خاصی از بازار نفت نیز دیده نمی‌شود به‌طوری‌که قیمت نفت روند کاهشی را در پیش گرفته است و همچنان در قیمت‌های پایین در حال حرکت است. این موضوع هزینه‌های انرژی را در بخش‌های تولید و حمل‌ونقل‌ کاهش داده و بخشی از افت قیمت نیز تابع شرایط جدید هزینه‌ای در این گروه است. اما به‌رغم وضعیتی که فلز روی طی مدت دو سال اخیر پیموده، آمارهای موجود نشان می‌دهد طی سال‌های آتی به دلایل فنی تقاضای روی از عرضه پیشی می‌گیرد. همین امر باعث خوش‌بینی فعالان این بازار و افزایش نسبی قیمت این فلز طی ماه‌های اخیر شد اما وقتی فعالان این بازار دیدند اتفاق خاصی در این حوزه نیفتاد، افت قیمت دامنگیر این فلز شد.


یکی از کارشناسان بازار فلزات با بیان اینکه کاهش قیمت نفت، هزینه استخراج و حمل و تولید روی را نیز کاهش داده است، به «دنیای اقتصاد» گفت: موجودی انبارهای روی در حال افزایش است و این شرایط نشان می‌دهد بازار روی نمی‌تواند وضعیت خوبی داشته باشد. در همین حال به‌دلیل کاهش قابل‌‌توجه قیمت روی در ماه‌های قبل، کاهش قیمت شدیدی برای این فلز پیش‌بینی نمی‌شود و حتی ممکن است به نسبت افزایش‌ را نیز تجربه کند. بررسی‌ها نشان می‌دهدبه‌صورت روزشمار حجم زیادی از تولیدکنندگان از بازار خارج می‌شوند که این شرایط می‌تواند خطرناک باشد. این تحلیلگر بازار فلزات در رابطه با علت کاهش تقاضای روی گفت: درخصوص مضرات زیست‌محیطی سرب و روی صحبت‌های زیادی به میان می‌آید و انتظار عموم این است که مصرف این فلز رو به کاهش باشد اما واقعیت این است که بیش از اینکه تقاضای روی و همچنین سرب محدود شود، تولید آن محدود شده است، چراکه مشکلات زیست‌محیطی این فلز شرایط را برای مصرف بیشتر دشوار کرده است. وی تصریح کرد: در کشورهای در حال توسعه هنوز هم روی برای مصارفی همچون باتری‌ها، فیلم‌های رادیولوژی و... تقاضا دارد، به‌همین دلیل وضعیت در بازار روی در این مناطق مطلوب‌تر و قیمت‌ در بازار این فلز مقاومت بیشتری دارد. وی افزود: با این‌حال بازار تمام فلزات در کوتاه‌مدت نزولی پیش‌بینی می‌شود و اگر قیمت‌ها کاهش پیدا نکند، افزایش جذابی هم برای بازار فلزات پیش‌بینی نمی‌شود. به گفته این تحلیلگر بازار فلزات، روی و بعد از آن سرب و آلومینیوم در‌حال‌حاضر از بیشترین پتانسیل در بازار فلزات برخوردارند.