رصد معاملات شمش طلای بورسی و مقایسه آن با مرکز مبادله ارز و طلای ایران مشخص می‌کند
ابزار طلایی سرمایه‌گذاران خرد و کلان
گواهی سپرده کالایی بهعنوان یکی از اوراق بهادار مورد تصویب شورای عالی بورس و اوراق بهادار، ابزار مالی است که از سال ۱۳۹۴ در بورس‌کالای ایران راه‌‌‌اندازی شده و معاملات داراییهای پایه مختلفی از جمله سکه طلا، ربع‌سکه طلا، زعفران، زیره سبز، برنج، پسته، شیشه جام، سیمان و... در این بازار انجام شده است.
شمش طلا جدیدترین دارایی پایه بازار گواهی سپرده کالایی است که با توجه به ویژگی‌‌‌های خاص طلا همچون نقدشوندگی بالا، به نظر می‌رسد دارایی پایه جذابی برای سرمایه‌گذاران باشد. بازار گواهی سپرده کالایی به‌‌‌‌واسطه تعیین قیمت کالاها بر روی تابلو، بسیاری از محدودیت‌های مبادلات فیزیکی کالاها را از میان برداشته است. هر گواهی سپرده شمش طلا معادل 100سوت شمش طلا (معادل یک‌دهم گرم طلای عیار ۲۴) و بیانگر مالکیت یک از 10هزار شمش طلای یک‌کیلوگرمی است که این گواهی‌ها در نزد خزانه‌داری بورس‌کالا سپرده شده است. با توجه به اینکه معاملات در بستر بورس‌کالا انجام می‌شود، کیفیت و کمیت دارایی پایه که همان شمش طلاست توسط بورس‌کالا تعیین می‌شود که با تایید شمش طلای سپرده‌شده توسط بورس‌کالا، خریدار از بابت کیفیت، کمیت یا تقلبی بودن کالا نگرانی نداشته و بدون نیاز به تحویل فیزیکی، با هزینهای نسبتا اندک بهعنوان هزینه انبارداری دغدغه‌ای در خصوص نگهداری آن نیز نخواهد داشت. طلای موجود در انبار خزانه بیمه شده و ریسک‌هایی مانند سرقت متوجه خریدار گواهی سپرده شمش طلا نیست.
مزایای سرمایه‌گذاری در گواهی سپرده کالایی شمش طلا
- امکان سرمایه‌گذاری با سرمایه‌های خرد؛
- معامله به صورت برخط؛
- کارمزد پایین معاملات؛
- نقدشوندگی بالا؛
- معاف از مالیات ارزش‌افزوده و مالیات بر درآمد؛
- قابلیت توثیق؛
- تاثیرپذیری بهای طلا از بازارهای جهانی و داخلی؛
- امکان تحویل فیزیکی از انبار خزانه؛
- اطمینان از اصالت شمش خریداری‌شده؛
- نگهداری در شرایط امن؛
- هزینه اندک انبارداری در صورت عدم‌تمایل به تحویل فیزیکی.
مشخصات گواهی سپرده کالایی شمش طلای قابل معامله در بورس‌کالا
دارایی پایه، شمش طلای یک‌کیلوگرم با عیار حداقل ٩٩٥ است؛ هرگواهی سپرده شمش طلا معادل 100سوت یا 0.1گرم یا 100میلی‌گرم طلا با عیار 995 است؛ حداقل خرید در بازار یک‌واحد گواهی سپرده کالایی است؛ تحویل فیزیکی منوط به دارا بودن حداقل 10هزار گواهی سپرده شمش طلا معادل یک‌کیلوگرم شمش طلاست؛ محدوده نوسان قیمت در نماد گواهی سپرده شمش طلا، مثبت/منفی 5درصد قیمت پایانی روز کاری قبل است؛ تسویه حساب 0 +T (مهلت تسویه همزمان با انجام معاملات است).
توجه داشته باشید، هر کد معاملاتی در مجموع امکان خرید 500هزار گواهی سپرده شمش طلا معادل 50کیلوگرم را دارد.
مراحل معامله شمش طلا در بورس‌کالا
به‌منظور انجام خرید شمش از بورس‌کالا باید مراحل 1) اخذ کد بازار مالی یا دارا بودن کد بازار فیزیکی؛ 2) افتتاح حساب وکالتی و معرفی آن به کارگزار؛ 3) واریز وجه به حساب معرفی‌شده توسط کارگزاری منتخب جهت شارژ دفتر دارایی و 4) ثبت‌سفارش خرید از طریق کارگزار متناسب با وجه واریزی طی شود.
مقایسه شمش طلا در بورس و مرکز مبادله ارز و طلای ایران
با رویکردهای جدید بانک‌مرکزی مبنی بر قابلیت مبادله طلا در مرکز مبادله ارز و طلای ایران، بازاری موازی با بورس‌کالا شکل گرفته که بهعنوان یکی از بازارهای سرمایه‌گذاری در حوزه طلا توسط سرمایه‌گذاران با بازار گواهی سپرده شمش طلای بورس‌کالا مقایسه می‌شود که در جدول ذیل شرایط خرید و معامله در هر دو بازار آورده شده است.
روند میانگین ارزش معاملات ماهانه
در پی استقبال مدیران نهادهای مالی و صندوق‌های کالایی (طلا)، میانگین ارزش معاملات گواهی سپرده نسبت به ماه‌های ابتدای بازگشایی رشد 2900درصدی داشته است.
روند تجمعی حجم معاملات ماهانه
روند رو به رشد حجم معاملات از مورد توجه قرار گرفتن این سپرده کالایی در بورس و جذب سرمایه‌گذاران حکایت دارد.
روند قیمت پایانی شمش طلا
با توجه به اینکه قیمت طلا متاثر از عوامل اقتصادی مانند داده‌‌‌های اشتغال، نرخ تورم و سیاست‌‌‌های پولی کشورهای بزرگ و تقاضا و عرضه برای طلا بهعنوان دارایی امن در زمان‌‌‌های عدم‌قطعیت اقتصادی است، با این حال، روند قیمت این سپرده، نشان از افزایش قیمت آن داشته و این موضوع یکی از دلایل توجه سرمایه‌گذاران به آن است.
بازیگران عمده بازار گواهی سپرده شمش طلا
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر طلا بهعنوان بازیگران عمده بازار گواهی سپرده کالایی فعالیت می‌کنند. براساس آخرین اطلاعات منتشرشده در سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران (کدال)، طی مردادماه 1403 تعداد گواهی‌های سپرده کالایی شمش طلا نزد صندوق‌های طلا نسبت به دوره قبل 15درصد و نزد سایر اشخاص حقیقی و حقوقی 15درصد افزایش یافته است. بیشترین گواهی سپرده کالایی شمش طلا به تعداد 17میلیون و 506هزار و 855گواهی نزد صندوق طلای عیار و کمترین تعداد آن به تعداد 403هزار و 853گواهی نزد صندوق نفیس است.
عرضه و تقاضای شمش در مرکز مبادله ارز و طلای ایران
هر چند میزان عرضه و تقاضا برای شمش طلا در مرکز مبادله ارز و طلای ایران تحت‌تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد، با این حال باید توجه کرد که در این خصوص برخلاف هرگونه عرضه دیگر در کشور، همواره عرضه بیشتر از تقاضا بوده و در مواردی که برابری نیز وجود دارد، عرضه نسبت به دوره‌‌‌های دیگر کاهش یافته است. بنابراین با در نظر گرفتن این مهم که سرمایه‌گذاران همواره در انتخاب فرصت‌‌‌های سرمایه‌گذاری دقت می‌کنند و هرگز به‌صرف جذابیت ظاهری، بدون تحلیل دقیق، در هر حوزه‌‌‌ای سرمایه‌گذاری نمی‌‌‌کنند، می‌توان نتیجه گرفت که سرمایه‌گذاری روی شمش طلای عرضه‌شده در مرکز مبادله ارز و طلای ایران جذابیت کافی برای جذب سرمایه‌گذاران را نداشته و لازم است در این خصوص تحقیقاتی انجام شود و در صورت لزوم بازنگری‌‌‌هایی صورت پذیرد.
جمع‌بندی
با توجه به رویکرد سرمایه‌گذاران خرد مبنی بر نگهداری طلا بهعنوان دارایی غیرتورمی و با ریسک افت ارزش کم، بازار طلا یکی از مقاصد جذب نقدینگی در کشور است. سرمایه‌گذاری در گواهی سپرده کالایی بهعنوان ابزار جدید بازار طلا مزیت‌هایی مانند ساده بودن خرید و فروش، امنیت بالا، معافیت از مالیات و سایر موارد ذکرشده را دارد که این مزیت‌‌‌ها باعث جذابیت این ابزار در مقایسه با سرمایه‌گذاری سنتی در بازار طلا می‌شود. همچنین این ابزار در مقایسه با بازار مرکز مبادله ارز و طلای ایران مزیت‌‌‌های کافی دارد؛ ازجمله امکان مشارکت سرمایه‌های خرد آحاد، کارمزد معاملاتی پایین و دسترسی آسان‌تر که تمامی موارد ذکرشده جذابیت سرمایه‌گذاری در بازار طلا از طریق خرید گواهی شمش طلا را نشان می‌دهد.
