بهای گندم در بازارهای جهانی کاهشی شد

قرمزپوشی بازار مواد غذایی

دنیای‌اقتصاد - شکیبا خیرخواهان : نگرانی نسبت به چشم‌انداز عرضه برای اکثر مواد غذایی در بازارهای جهانی به دلیل بروز هوای گرم و خشک بیشتر از حد انتظار به همراه افزایش تنش‌‌‌های سیاسی بین روسیه و اتحادیه اروپا موجب شده است تا بهای معاملات اکثر محصولات کشاورزی همچون گندم، برنج و سویا در مسیر صعودی قرار بگیرد. همچنین با وجود اینکه تنها کمتر از دو هفته تا موعد سررسید قرارداد اودسا مانده، هنوز تصمیمی برای تمدید این توافق از طرف روسیه گرفته نشده است. مقامات روسیه اعلام کرده‌‌‌اند که تنها در صورت عمل به وعده تسهیل صادرات محصولات این کشور، از جمله کودهای شیمیایی و مواد غذایی، با تمدید ارسال محصولات کشاورزی اوکراین از طریق کریدوری امن در دریای سیاه موافقت می‌کنند.

سرنوشت مبهم توافق اودسا

پس از یک‌دوره کوتاه‌مدت جهش قیمتی، بهای گندم به کانال 6دلاری بازگشت. جمعه گذشته بهای معاملات آتی گندم در بورس‌کالای شیکاگو به 4/ 6دلار به ازای هر بوشل رسید و بازده هفتگی منفی یک‌‌درصد را به ثبت رساند. این در حالی است که بهای این غله در اواسط ماه میلادی گذشته به سطح قیمتی 4/ 7دلار به ازای هر بوشل رسید. آب‌وهوای نامناسب در مناطق کلیدی کاشت گندم در ایالات‌متحده و خشکسالی بیش از حد انتظار موجب شده است تا نگرانی نسبت به عرضه در بازارهای جهانی افزایش پیدا کند. از طرفی اما عقب‌نشینی گروه واگنر در روسیه سیگنال کاهشی به معاملات جهانی گندم ارسال کرد. مزدوران گروه واگنر پس از اشغال روستوف عقب‌نشینی کردند. این منطقه، ناحیه‌‌‌ای کلیدی برای تولید غلات در روسیه و همچنین مرکر پیوندی برای رسیدن غلات به مراکز صادرات در دریای آزوف است. همچنین سرنوشت قرارداد موسوم به اودسا همچنان مبهم مانده است.

روسیه چهارشنبه گذشته اعلام کرد که هنوز تصمیم نهایی در مورد تمدید قرارداد غلات دریای سیاه نگرفته، در حالی که سازمان ملل متعهد شده است تمام تلاش خود را برای تمدید این پیمان تا پیش از انقضای آن در تاریخ ۱۷ژوئیه انجام دهد. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، درباره این توافق اظهار کرد: ما هنوز تصمیم قطعی نگرفته‌‌‌ایم و به‌موقع نتیجه تصمیم را اعلام خواهیم کرد. روسیه همواره گفته است به دلیل موانعی که بر سر راه صادرات غلات و کودهای شیمیایی تولیدشده در این کشور وجود دارد، دلیلی برای تمدید توافق نمی‌‌‌بیند. با این حال وی اعلام کرد، هنوز زمان برای تحقق بخشی از توافقات مربوط به روسیه وجود دارد که تاکنون این بخش تکمیل نشده است و بر همین اساس در حال حاضر زمینه خاصی برای تمدید این قرارداد وجود ندارد. براساس این قرارداد، روسیه ایمنی کشتی‌‌‌های غلات را که از طریق آب‌‌‌هایی که تحت کنترل این کشور هستند از بنادر اوکراین به سایر کشورها ارسال می‌شود تضمین می‌‌‌کرد.

هنگامی که این قرارداد برای اولین‌بار امضا شد، سازمان ملل و روسیه نیز یادداشت تفاهمی را امضا کردند که در آن سازمان ملل متحد را متعهد می‌‌‌کرد دسترسی بلامانع کودها و سایر محصولات روسی به بازارهای جهانی را تسهیل کند. ربکا گرینسپن، مقام ارشد تجاری در سازمان ملل متحد، در گفت‌وگو با خبرنگاران خاطرنشان کرد: هردو توافق برای این سازمان مهم هستند و باید به تلاش برای کاهش قیمت‌ها ادامه دهیم و بازارهای باثباتی در حوزه مواد غذایی و کودهای شیمیایی در جهان داشته باشیم.

برای تحقق این تفاهم‌نامه، روسیه می‌‌‌گوید که چند شرط باید رعایت شود. از جمله این شروط می‌‌‌توان به پذیرش مجدد بانک کشاورزی روسیه به سیستم پرداخت بانکی بین‌المللی -نظام سوئیفت- اشاره کرد. به گزارش فایننشال‌تایمز در هفته گذشته، اتحادیه اروپا در حال بررسی پیشنهادی برای این بانک در راستای ایجاد یک شرکت تابعه به‌منظور اتصال مجدد آن به شبکه مالی جهانی است تا انگیزه‌‌‌ تمدید قرارداد برای مسکو ایجاد شود. با این حال، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه روز سه‌شنبه این ایده را رد کرد و گفت: جایگزینی برای بازگرداندن دسترسی کامل Rosselkhozbank به سوئیفت وجود ندارد.

بازار سایر مواد غذایی

نگرانی از کمبود عرضه سبب افزایش بهای برنج در بازارهای جهانی شد. جمعه گذشته بهای معاملات آتی برنج به 6/ 18دلار به ازای هر صد وزن (hundredweight) (حدود ۵۲کیلوگرم) در بورس کالای شیکاگو رسید و بازده هفتگی مثبت ۳‌درصد را به ثبت رساند. با این حال سطح قیمت‌ها حدود ۲دلار کمتر از رکورد قیمتی در ماه میلادی گذشته است. بررسی آخرین گزارش سازمان جهانی کشاورزی حاکی از آن است که چشم‌انداز تولید جهانی در سال ۲۰۲4-۲۰۲3 نسبت به ماه گذشته تغییری نکرده؛ زیرا برآورد افزایش تولید هند، کاهش تولید تایلند و کامبوج را جبران کرده است. همچنین تخمین دولت هند نشان می‌دهد که تولید این کشور از ۴میلیون تن به ۱۳۶میلیون تن برای سال ۲۰۲3-۲۰۲2 افزایش پیدا کرده است. همچنین ذخایر جهانی پیش‌بینی‌شده در پایان سال ۲۰۲4-۲۰۲3 با 5/ 3میلیون تن به 02/ 17میلیون تن رسید اما همچنان پایین‌‌‌تر از یک‌سال قبل باقی مانده است. همچنین موسسه مطالعاتی Fitch Solutions اخیرا اعلام کرده است که بازار جهانی برنج در سال ۲۰۲۳ با کاهش تولید و افزایش قیمت‌ها بیشترین کسری خود را در دودهه اخیر ثبت خواهد کرد که عمدتا به دلیل جنگ اوکراین و آب‌وهوای نامناسب در کشورهای تولیدکننده برنج مانند چین و پاکستان رخ داده است.

قیمت دانه سویا نیز به بالای 5/ 15دلار به ازای هر بوشل و بالاترین سطح خود از ژوئن ۲۰۲۲ تاکنون رسید که به دلیل افزایش نگرانی از کمبود عرضه بوده است. وزارت کشاورزی آمریکا برآورد خود از کاشت سویا را برای سال ۲۰۲۳ اصلاح کرد و آن را با 5/ 4‌درصد کاهش به 5/ 83میلیون هکتار رساند. این رقم نشان‌دهنده کاهش قابل‌توجه در ایالت‌‌‌های عمده تولیدکننده سویا مانند ایلیتوی و آیووا به دلیل تاثیر نامطلوب آب‌وهوای خشک در منطقه است.