کاهش ۳۲ درصدی پروژه‌‌‌های جدید از سوی سرمایهگذاران خارجی در چین
کوچ سرمایه از چین به هند و اندونزی
ایالاتمتحده آمریکا؛ بهترین مقصد سرمایه‌گذاری خارجی
ایالاتمتحده بیشترین افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را در سال 2021 به ثبت رساند. آخرین نظرسنجی سرمایه‌گذاری مستقیم صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد که میزان سرمایه‌گذاری خارجی در ایالاتمتحده آمریکا برای سال 2021 به 506میلیارد دلار رسید که این رقم 3/ 11درصد نسبت به میزان مشابه سال 2020 افزایش داشت.
ایالاتمتحده آمریکا در شرایط کنونی بهترین مقصد جهان برای سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی است، هلند در رتبه دوم جذب سرمایه‌گذار خارجی قرار دارد و چین در سال 2021 با صعود به رتبه سوم جذب سرمایه‌گذار خارجی ارتقا یافت. لوکزامبورگ، انگلستان، هنگ‌‌‌کنگ، سنگاپور، ایرلند، سوئد و آلمان نیز به‌ترتیب در رده‌‌‌های بعدی جذب سرمایه‌گذار خارجی در دنیا برای سال گذشته میلادی قرار گرفتند. در حالی کشورهای هلند، لوکزامبورگ، هنگ‌‌‌کنگ، سنگاپور، ایرلند و سوئیس در رده 10کشور برتر دنیا در زمینه جذب سرمایه‌گذار خارجی قرار دارند که این مناطق جزو 10اقتصاد برتر دنیا به لحاظ میزان تولید ناخالص داخلی نیستند. ثبات سیاسی، نرخ دستمزد پایین، هزینه تولید کم، ارتباطات آسان، نرخ ارز مناسب، قوانین کشور میزبان در خصوص سرمایه‌گذاری خارجی و... از جمله عوامل تاثیرگذار بر جذب سرمایهگذاران خارجی هستند.
چین برای سرمایهگذاران خارجی ناامن می‌شود
چینی‌‌‌ها ظرف سال‌های گذشته در جذب سرمایهگذاران خارجی نسبتا موفق عمل کرده‌‌‌اند. این کشور آسیایی سال گذشته در رتبه سوم جذب سرمایه‌‌‌های خارجی قرار گرفت. با این حال، رویه اخیر دولت چین در سیاستگذاری سیاسی و اقتصادی باعث شده است تا بدبینی جدی نسبت به حفظ جایگاه چین در جذب سرمایهگذاران خارجی پدید آید. در این شرایط تحلیلگران بر این باورند که اگر اقتصاد چین برای دورانی طولانی دچار رکود شود، هند، اندونزی و ویتنام با رشد سرمایه‌گذاری خارجی روبه‌رو می‌‌‌شوند. لارنس برینارد، اقتصاددان ارشد TS Lombard، سقوط بازار ساخت‌‌‌وساز در چین و افزایش تنش میان چین و ایالاتمتحده را عاملی در جهت خروج سرمایه از این اقتصاد برتر جهانی و سوق‌یافتن آن به سایر اقتصادهای نوظهور دانست.
وی گفت: احتمالا اقتصاد چین ظرف سال‌های آینده با کاهش رشد مواجه می‌شود. در عین حال این کشور آسیایی با افزایش تنش اجتماعی و سیاسی روبه‌روست که این موضوع می‌‌‌تواند به فرار سرمایه‌‌‌های خارجی از این کشور منجر شود.
سقوط بازار املاک چین، تاثیر جدی بر اقتصاد جهانی نگذاشت و به‌ظاهر به نظر می‌رسد دولت چین در کنترل عواقب اقتصادی آن موفق عمل کرده، اما همچنان سایه شوم آن بر اقتصاد جهانی سایه افکنده است. املاک و خدمات مرتبط با آن، یک‌چهارم تولید ناخالص داخلی چین را تشکیل می‌دهد و رکود ملکی اقتصاد این کشور را کند می‌کند. صندوق بین‌المللی پول، رشد تولید ناخالص داخلی چین در سال 2022 را برابر 2/ 3درصد برآورد می‌کند. درصورت حذف دادههای رشد اقتصادی مربوط به سال 2020 که طی آن دنیا با همه‌گیری کرونا مواجه شد، این رقم کمترین میزان رشد اقتصادی چین پس از دهه 1980 است. درصورتی که سقوط در بخش ساخت‌‌‌وساز چین مهار نشود و رویه فعلی تضعیف اقتصاد چین ادامه‌‌‌دار باشد، باید منتظر عواقب سقوط رشد اقتصادی برای اقتصاد جهانی و آینده جهانی‌شدن بود.
برندگان تغییر جهت سرمایه‌گذاری
با فرار سرمایه از چین، بازارهای نوظهور، به‌‌‌ویژه بازارهایی که از نظر نیروی کار، زیرساخت و... دارای مزیت هستند، برای سرمایهگذاران جهانی جذاب می‌‌‌شوند. برینارد، هند، اندونزی و ویتنام را برندگان بالقوه در تغییر جهت سرمایه‌گذاری می‌‌‌داند.
دادههای اولیه FDI برای سال 2022 نشان می‌دهد که این کشورها ظرف 10ماه ابتدایی سال‌جاری میلادی با رشد سرمایه‌گذاری خارجی نسبت به سال 2021 روبه‌رو شده‌‌‌اند، به نحوی که میزان سرمایه جذب‌شده به آنها در بازه زمانی 10ماهه بیش از کل سرمایه جذب‌شده ظرف سال 2021 بوده است. این در حالی است که چین ظرف 10ماه ابتدایی سال‌جاری میلادی یعنی از ژانویه تا اکتبر با کاهش 3/ 32درصدی شروع پروژه‌‌‌های خارجی مواجه شده است. البته انتظار می‌رود که ظرف ماه‌های نوامبر و دسامبر بر میزان آغاز پروژه‌‌‌های خارجی در این کشور افزوده شود. با این حال، مجموع سرمایه خارجی جذب‌شده به اقتصاد چین ظرف سال 2022 در نرخی کمتر از سال 2021 قرار خواهد گرفت.
در میان کشورهای مورد بررسی از سوی لارنس برینارد، اقتصاددان ارشد TS Lombard، هند بیشترین میزان رشد سرمایه‌گذاری خارجی در سال 2022 را داشته است. ظرف سال‌جاری میلادی شرکت اپل بخش قابل‌توجهی از واحدهای تولیدی خود را به هند منتقل کرد. این موضوع با استقبال هند مواجه شد و به نظر می‌رسد که ظرف سال‌های آینده هند به تولیدکننده برتر محصولات اپل در دنیا تبدیل شود.
در حال حاضر واحدهای تولیدکننده محصولات الکترونیک حدود 25درصد تعداد کل پروژه‌‌‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی هند را به خود اختصاص داده‌‌‌اند. افزایش تعداد پروژه‌‌‌های تولیدی با سرمایهگذاران خارجی در همه زمینه‌‌‌ها رشد داشته است.
در حال حاضر، هند شاهد ارتقای قابل‌توجهی در بخش‌‌‌های نرمافزار، خدمات فناوری اطلاعات و خدمات تجاری و حرفه‌‌‌ای است. این رویه می‌‌‌تواند به دوبرابر شدن جذب سرمایه‌گذاری در این کشور کمک کند.
اندونزی و ویتنام نیز ظرف 10ماه ابتدایی سال 2022 با رشد جذب سرمایه‌‌‌های خارجی مواجه شدند. میزان جذب سرمایه خارجی به ویتنام ظرف 10ماه ابتدایی امسال نسبت به سال 2021 رشد 106درصدی داشته است. این کشور در سال‌جاری با رشد قوی پروژه‌‌‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در بخش نرمافزار و خدمات فناوری اطلاعات، الکترونیک و خدمات تجاری حرفه‌‌‌ای روبه‌رو شده است. با این حال، این کشور فضا و زیرساخت کافی برای جهش جذب سرمایه‌‌‌های خارجی ندارد.
اندونزی دیگر کشور آسیایی است که از کاهش ورود سرمایه‌‌‌های خارجی به چین منتفع می‌شود. در سال‌جاری میلادی 12پروژه خودروسازی در این کشور آغاز به کار کرد، این در حالی است که ظرف سال 2021 تنها یک پروژه خودروسازی در این کشور آغاز به کار کرده بود. سایر بخش‌‌‌های دارای رشد سریع در سال‌جاری میلادی نیز عبارتند از بخش مواد شیمیایی، الکترونیک، نرمافزار و فناوری اطلاعات.
اندونزی چهارمین کشور دنیا از لحاظ جمعیت است. سیاست‌‌‌های اقتصادی این کشور حامی ورود سرمایه‌‌‌های خارجی و کسب‌وکارهای جدید است. مجموع این موارد در جذب سرمایه‌‌‌های بیشتر به این کشور کمک می‌کند.
