رشد حجم معاملات با عقبگرد انتظارات تورمی در بازار ابزارهای طلایی بورس‌کالا رقم خورد
یک بام و دو هوای اوراق مالی-کالایی
تبلور هیجان معاملاتی، آن هم در شرایطی که در سایر بازارهای موازی نظیر بازار ارز و طلا شاهد روند مثبت قیمت هستیم، زمینه‌‌‌ساز تقویت انتظارات تورمی شده است. بررسی‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که در دو بازار گواهی سپرده و قراردادهای آتی، این انتظارات برجسته‌‌‌تر بوده، اما در بازار صندوق‌های طلای بورس‌کالا به دلیل تعدیل نرخ ابطال واحدهای صندوق با تکانه‌‌‌های افزایشی اوراق سپرده سکه، هنوز هم در برخی از نمادهای این بازار، فاصله قیمت پایانی واحدهای این صندوق‌ها پایین‌‌‌تر از NAV ابطال آنها محاسبه می‌شود که البته با تکیه بر جریان افزایشی ایجادشده در این بازار و ثبت رکوردهای دادوستد برای این اوراق نمی‌‌‌توان فواصل منفی میان دو نرخ را آن هم تنها در برخی از نمادها، به‌عنوان محرکی در جهت تقویت فرضیه فروکش کردن انتظارات تورمی تعبیر کرد. به این ترتیب، بازارها اکنون در هاله‌‌‌ای از ابهام به سر می‌‌‌برند که البته با تاثیر‌پذیری از جریان مثبت ایجادشده در دو بازار ارز و طلا، روند رشد نرخ را تجربه می‌کنند، به طوری که روز گذشته در بازار گواهی سپرده سکه و صندوق‌های طلا، نوسان نرخ بیش از 4درصدی به ثبت رسید که در یک‌سال اخیر کم‌سابقه بوده است.
موشکافی جریان معاملات قراردادهای پیش‌نگر کالایی
در جریان معاملات ابزار آتی کالایی در هفته گذشته شاهد روند به‌نسبت باثباتی از جریان نقدینگی موجود در بازار بودیم. البته میزان حجم و ارزش معاملات، افت جدی را تجربه کرد که البته تعطیلات دو روز ابتدای هفته گذشته از دلایل این افت قابل‌توجه به شمار می‌رود. در واقع در هفته گذشته، تابلوی آتی بورس‌کالای ایران، دادوستد 28هزار و 601قرارداد را از مجموع سه‌دارایی واحدهای صندوق طلا، نقره و زعفران‌نگین به ثبت رساند که نسبت به هفته ماقبل 51درصد کاهش داشت. این میزان حجم معاملات ارزشی بالغ بر 217میلیارد تومان در بر داشت. این در حالی است که با وجود آنکه از هفته معاملاتی 6روزه بازار آتی، چهار روز امکان دادوستد وجود داشت، اما میزان موقعیت‌‌‌های باز تعهدی در این بازار تغییر چندانی نداشت و به مقدار هفته ماقبل بود. به عبارت دقیق‌‌‌تر، در جریان معاملات هفته گذشته این بازار 262هزار و 297موقعیت تعهدی (خرید و فروش همزمان) باز شد و نقدینگی موجود در بازار را به 781میلیارد تومان رساند که افزایش 2درصدی داشت. این مطلب به‌وضوح از استقبال مجدد معامله‌‌‌گران از این بازار حکایت دارد که در شرایط فعلی با برجسته‌شدن انتظارات تورمی و رشد قیمت‌ها در بازار دارایی پایه نمادهای آتی، شاهد حضور موثر معامله‌‌‌گران در این بازار هستیم.
البته کلیت جریان معاملاتی اوراق پیش‌نگر کالایی که با سررسیدهای آینده، اکنون معامله می‌‌‌شوند، آرام ارزیابی می‌شود و خبری از ورود و خروج هیجانی به این بازار نیست. در شرایطی که دو بازار صندوق‌های کالایی و گواهی سپرده از حجم‌های بالای معاملات روزانه حکایت دارند، می‌‌‌توان از عدم‌اطمینان معامله‌‌‌گران از رشد نرخ‌های فعلی صحبت کرد که به‌رغم جریان مثبت ایجادشده و تبلور انتظارات تورمی، سعی دارند با محافظه‌‌‌کاری به دادوستد بپردازند و ریسک افول یکباره قیمت را به‌عنوان روی دیگر سکه در نظر بگیرند. به این ترتیب، دو بازار صندوق‌های کالایی و گواهی سپرده که به‌ترتیب بازارهای باثبات‌‌‌تری از لحاظ نوسان نرخ به شمار می‌‌‌روند، بیش از اوراق آتی که دارای اهرم معاملاتی هستند، مورد استقبال معامله‌‌‌گران قرار گرفته‌‌‌اند. پس می‌‌‌توان عنوان کرد که قیمت‌های افزایشی فعلی نیز هنوز از سوی برخی از معامله‌‌‌گران به‌طور کامل پذیرفته نشده است؛ از این رو اخذ موقعیت تعهدی خرید یا فروش در بازار آتی به دلیل عدم‌ترسیم دورنمای منطقی نرخ، می‌‌‌تواند ریسک بالاتری به همراه آورد و خطر کال‌مرجین شدن افراد (نیاز به تزریق وجه تضمین برای حفظ موقعیت تعهدی) را افزایش می‌دهد. به این ترتیب، ثبات نسبی میزان نقدینگی موجود در بازار آتی، در شرایطی که سایر ابزارهای مالی-کالایی تحت‌تاثیر انتظارات مثبت، با حجم بالایی مبادله می‌‌‌شوند، از آرامش قطعی حکایت دارد.
جذابیت ابزارهای طلایی بورس‌کالا در دو بازار گواهی و صندوق
رشد حجم معاملات، آن‌هم در شرایطی که تغییر فاز انتظارات تورمی اتفاق افتاده است، از دلایل استقبال قابل‌توجه اهالی بازار سرمایه از این اوراق مالی-کالایی به شمار می‌رود. از آنجا که عمده دارایی پایه واحدهای صندوق طلای بورس‌کالا مبتنی بر گواهی سپرده سکه است، نوسان بهای این دو بازار تقریبا همسو با یکدیگر رخ می‌دهد که البته فاصله دو نرخ معاملاتی و بهای بنیادین این اوراق افت‌وخیزهای مکرری را تجربه می‌کند، به طوری که اگرچه در برخی از روزهای معاملاتی هفته گذشته شاهد عقب‌‌‌نشینی بهای این اوراق نسبت به نرخ واقعی بودیم، اما با مخابره سیگنال افزایشی به این دو بازار، فضای معاملات ملتهب شده و حتی نرخ پایانی دادوستد این اوراق طلایی در سطوح افزایشی قرار گرفت؛ تا جایی که حتی بالاتر از بهای دارایی پایه خود در بازار ارزیابی شد. از این رو گاه حرکت رفت و برگشتی انتظارات تورمی در این دو بازار به چشم می‌‌‌خورد. البته روز گذشته نیز این رخداد تکرار شد و برآیند انتظارات تورمی برگرفته از دو بازار واحدهای صندوق طلا و گواهی سپرده سکه به منفی 83/ 1درصد رسید که به معنی دادوستد برخی از نمادهای معاملاتی با نرخی پایین‌‌‌تر از بهای دارایی پایه آن است. اما نکته قابل‌توجه، مقایسه حجم معاملات روزانه این اوراق با میانگین حجم ماه است که با مخابره سیگنال افزایشی از سوی دو متغیر اصلی تعیین نرخ این اوراق یعنی بهای آزاد ارز و نرخ جهانی اونس طلا، به‌نسبت قابل‌توجهی افزایش یافت. به این ترتیب این روزها بازارهای مالی-کالایی به‌رغم آنکه مسیر افزایش قیمت را در پیش گرفته‌‌‌اند، نمی‌‌‌توان با صراحت از ثبات قیمت آنها صحبت کرد. از این رو همان‌قدر که دورنمای بازارها در هاله‌‌‌ای از ابهام قرار گرفته، نمی‌‌‌توان پیش‌بینی دقیقی از جریان کلی مبادلات اوراق مالی-کالایی ارائه داد و تنها می‌‌‌توان به حقایق مبتنی بر داده‌‌‌های ثبت‌شده روزانه بسنده کرد.
