تغییر جهت معامله‌‌‌گران بازار مالی بورس‌کالا با اخبار مذاکرات وین
بازگشت اقبال به معامله‌‌‌گران گواهی کالایی در ۱۴۰۱
بازگشت انتظارات افزایشی به بازارهای کالایی
اغلب گواهی‌‌‌های کالایی، سال 1401 را با رشد نرخ آغاز کردند. این افزایش قیمت شامل حال گواهی‌‌‌های زعفران، سکه و زیره می‌‌‌شد؛ هر چند در این میان گواهی برنج یک استثنا بود. بی‌‌‌نتیجه ماندن مذاکرات احیای برجام در سال 1400 از مهم‌ترین دلایل مثبت‌شدن قیمت اغلب گواهی‌‌‌های کالایی در بازار مالی بورس‌کالای ایران بود. ظرف هفته‌‌‌های پایانی سال 1400 اخبار پی‌‌‌درپی از نزدیک شدن به نتیجه در مذاکرات وین از سوی طرفین مذاکره منتشر شد که این موضوع از سویی به تضعیف نرخ ارز در بازار داخل انجامید و از سوی دیگر به کاهش انتظارات در میان معامله‌‌‌گران بازارهای مالی و کالایی کشور منجر شد که بازار گواهی‌‌‌های کالایی نیز از این اخبار تاثیرگرفت؛ به نحوی که اغلب گواهی‌‌‌های کالایی با عقبگرد قیمتی روبه‌رو شدند. بی‌‌‌نتیجه ماندن مذاکرات احیای برجام در سال 1400 و اظهارنظرهایی در خصوص دور شدن از توافق ظرف روزهای اخیر باعث شد تا نرخ ارز مجدد در هفته جاری به کانال 27هزار تومان صعود کند و انتظارات افزایشی نیز به بازارهای مالی و کالایی کشور بازگردد.
طلای سرخ، کیمیا شد
بهای گواهی‌‌‌های زعفران در نیمه دی‌ماه 1400 به کانال 40هزار تومانی صعود کرد که این رقم، رکورد تاریخی معامله گواهی زعفران در بازار مالی بورس‌کالا بود. در این شرایط مخالفت سیاستگذار با رشد قیمت زعفران و کاهشی شدن نرخ ارز در بازار داخل باعث شد این روند افزایشی قیمت متوقف شود و میانگین بهای هر گواهی زعفران تا محدوده 32هزار تومان نیز در نیمه بهمن عقبگرد قیمتی داشته باشد. این عقبگرد قیمتی در بازار گواهی زعفران در حالی رقم خورد که در سال 1400 بیش از 30درصد از کشت زعفران کشور به دلیل خشکسالی کاسته شده بود و این موضوع پتانسیلی قوی برای رشد بهای زعفران در بازار فیزیکی و گواهی کالایی زعفران در بازار مالی بورس‌کالا داشت. در حالی که در روزهای پایانی سال 1400، سیگنال افزایشی کاهش تولید و ارزنده بودن قیمت گواهی زعفران نتوانست به رشد قیمتی طلای سرخ منجر شود، شروع سال 1401 و ایجاد روند افزایشی در نرخ ارز توانست زمینه رشد قیمتی در این گروه کالایی را فراهم کند؛ به نحوی که بهای گواهی زعفران در هفته جاری به کانال 37هزار تومان صعود کرد. در زمان تنظیم این گزارش در اواسط روز چهارشنبه هفدهم فروردین‌ماه، تمامی گواهی‌‌‌های فعال زعفران در بازار مالی بورس‌کالای ایران در کانال 37هزار تومانی مورد معامله قرار گرفتند.
گواهی‌‌‌های سکه، طلا شدند
بازار گواهی‌‌‌های سکه در روزهای ابتدایی سال‌جاری در مسیر رشد نرخ حرکت داشت. البته قرار گرفتن گواهی سکه در مسیر رشد قیمتی از روزهای ابتدایی اسفندماه آغاز شد؛ اما با بازگشایی بازار در سال 1401 این روند افزایشی سرعت بیشتری به خود گرفت. صعود بهای طلا در بازارهای جهانی با شروع جنگ روسیه و اوکراین مهم‌ترین دلیل افزایشی شدن بازار گواهی سکه در اسفندماه سال گذشته بود. اما افزایش نرخ ارز متاثر از بی‌‌‌نتیجه ماندن مذاکرات احیای برجام دلیل صعود نرخ گواهی سکه و سکه در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران در روزهای ابتدایی سال 1401 است.
بررسی روند معاملات گواهی سکه در بازار مالی بورس‌کالای ایران ظرف روزهای اخیر از تغییر ذهنیت اهالی این بازار حکایت دارد. به شکل بنیادی ارزش هر واحد گواهی سکه طلا برابر یک‌صدم ارزش نرخ معامله (میانگین قیمت خرید و فروش روز) سکه در بازار فیزیکی است. اما بازار گواهی سپرده سکه طلا تابعی از عرضه و تقاضا بوده و از همین‌‌‌رو ذهنیت خریداران و فروشندگان می‌‌‌تواند قیمت‌ها را در این بازار، در نرخی بالاتر یا پایین‌‌‌تر از ارزش بنیادی آن قرار دهد. ظرف هفته‌‌‌های پایانی سال 1400 ذهنیت معامله‌‌‌گران گواهی سکه کاهشی بود و این موضوع باعث می‌‌‌شد این فعالان گواهی سکه را با نرخی حداقل یک‌درصد کمتر از قیمت آن در بازار فیزیکی معامله کنند. اما ظرف روزهای اخیر با وجود افزایش نرخ سکه در بازار داخل، ذهنیت معامله‌‌‌گران گواه سکه افزایشی شده و فعالان حاضر به معامله گواهی سکه با نرخی بالاتر از قیمت در بازار آزاد شده‌‌‌اند؛ این موضوع بیانگر برآورد فعالان این بازار از استمرار روند افزایشی در بازارهاست.
سیگنال منفی بازار جهانی برای بازار مالی بورس‌کالا
برخلاف سیگنال مثبت نرخ ارز برای بازار گواهی سکه، سیگنال جهانی از رشد قیمتی در بازار داخل حمایت نمی‌‌‌کند. در زمان تنظیم این گزارش، طلا در معاملات آتی نیویورک با نرخ 1926دلار به ازای هر اونس مورد معامله قرار گرفت که این نرخ از کاهش 6/ 3درصدی قیمت معامله ظرف یک‌ماه اخیر حکایت دارد. حمله روسیه به اوکراین به رشد قیمتی طلا به‌‌‌عنوان دارایی امن در زمان بحران منجر شد؛ به نحوی که بهای هر اونس طلا در روز هشتم مارس امسال به 2هزار و 52دلار رسید. این رقم تنها حدود 20دلار با رکورد تاریخی طلا در آگوست 2020 فاصله داشت. روسیه در 24فوریه امسال به اوکراین حمله کرد و این موضوع با بروز تنش ژئوپلیتیک در دنیا به تقویت طلا در بازارهای جهانی منجر شد؛ اما تصمیم فدرال‌رزرو برای افزایش 25/ 0درصدی نرخ بهره در ماه گذشته باعث شد با وجود استمرار جنگ در اروپای شرقی از ارزش طلا در بازارهای جهانی کاسته شود. دولت‌‌‌های غربی برای مقابله با روسیه دست به وضع تحریم‌‌‌های اقتصادی علیه این کشور زدند. اخذ موضع تحریمی علیه روسیه به اقتصاد این کشور آسیب زد؛ اما با توجه به وابستگی دنیا و به‌خصوص کشورهای اروپایی به واردات کالا و به‌خصوص انرژی روسیه، اقتصاد کشورهای اروپایی نیز به‌شدت تحت‌الشعاع قرار گرفت. در این شرایط جنگ و اعمال تحریم علیه روسیه و سیاست‌‌‌های مقابله‌‌‌ای در نظر گرفته شده از سوی دولت پوتین تضعیف یورو را به همراه داشته که این موضوع به تقویت شاخص دلار آمریکا منجر شده است.
روز سه‌‌‌شنبه شانزدهم ماه مارس، شاخص دلار آمریکا به 51/ 99واحد رسید که این رقم رکورد این شاخص ظرف 19سال گذشته بود. روز دوشنبه شواهدی مبنی بر کشتار غیرنظامیان در شمال اوکراین منتشر شد که این خبر احتمال وضع دور جدید تحریم علیه روسیه را مطرح کرد. دور جدید تحریم‌‌‌های احتمالی شامل محدودیت در واردات میلیاردها دلار انرژی از سوی روسیه به اروپا می‌شود که عملیاتی شدن آن می‌‌‌تواند تضعیف یورو و در ادامه، تقویت شاخص دلار آمریکا را درپی داشته باشد که این رشد شاخص دلار، سیگنالی منفی برای طلا در بازارهای جهانی است. در عین حال برینارد، عضو ارشد فدرال‌رزرو، روز سه‌‌‌شنبه پنجم ماه مارس، از کاهش ترازنامه ایالات‌متحده خبر داد که این موضوع نیز به تقویت شاخص دلار آمریکا منجر شد. اوج‌‌‌گیری شاخص دلار آمریکا به تقویت شاخص دلار آمریکا کمک کرد و زمینه عقبگرد قیمتی اغلب کامودیتی‌‌‌ها از جمله طلا را در بازارهای جهانی فراهم آورد. در این شرایط در حالی که کاهشی شدن نرخ طلا در بازار جهانی زمینه عقبگرد نرخ گواهی سکه در بازار مالی بورس‌کالای کشور را فراهم کرده، افزایش نرخ ارز در بازار داخل ممانعتی جدی در این مسیر به وجود آورده است.
